(Pháp lý) - Cuối tháng 5/2019, Tạp chí Pháp lý nhận được đơn thư của Công ty Cổ phần bán lẻ kỹ thuật số FPT (Công ty FPT Retail) phản ánh việc các cơ quan tố tụng ở Lào Cai chậm trễ trong quá trình giải quyết một vụ việc có dấu hiệu tội phạm xảy ra ở Chi nhánh của Công ty này tại Lào Cai. Công ty FPT Retail cho rằng, khi giải quyết vụ việc, các cơ quan tố tụng đã có các quyết định bất nhất và kéo dài thời gian, khiến bị hại băn khoăn, hoài nghi về trách nhiệm xử lý tội phạm…
Các quyết định tố tụng bất nhất…
Từ tháng 7/2017, Công ty FPT Retail liên tiếp gửi các đơn tố cáo bà Nguyễn Thị Vân Anh và một số người có hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của Công ty với giá trị tài sản trên 1,8 tỷ đồng tới Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai. Trước đó bà Nguyễn Thị Vân Anh được FPT Retail giao phụ trách cửa hàng FPT Shop, 326 đường Nguyễn Huệ, phường Phố Mới, thành phố Lào Cai.
Ngày 24/11/2017, trả lời đơn tố cáo của Công ty FPT Retail bằng Thông báo số 95/TB-CSĐT Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai cho rằng vụ việc chưa đủ cơ sở xác định là có dấu hiệu tội phạm, chỉ là tranh chấp dân sự. Ngày 29/11/2017, Công ty FPT Retail đã khiếu nại Thông báo trên và đề nghị khởi tố vụ án hình sự đối với bà Nguyễn Thị Vân Anh. Khiếu nại lần 1 được trả lời bằng công văn số 135/TLĐ-CSĐT ngày 08/3/2018 của cơ quan cảnh sát điều tra công an thành phố Lào Cai tiếp tục khẳng định vụ việc không có dấu hiệu tội phạm. Ngày 14/3/2018, Công ty FPT tiếp tục làm Đơn khiếu nại lần 2 đối với Thông báo 95/TB-CSĐT và các hành vi tố tụng của Cơ quan cảnh sát điều tra Công an thành phố Lào Cai. Đến ngày 06/4/2018, Công ty FPT nhận được công văn số 196/TB-VKSTPLC về việc thông báo trả lời đơn khiếu nại, chấp thuận nội dung khiếu nại của Công ty FPT, yêu cầu Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai tiếp tục điều tra, xác minh, giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, sau đó Công ty FPT Retail không nhận được thông tin về việc tiếp tục xác minh vụ án và đã tiếp tục gửi đơn khiếu nại khẩn cấp tới các cơ quan tiến hành tố tụng. Đến ngày 23/5/2018, Cơ quan CSĐT công an thành phố Lào Cai có quyết định phân công điều tra viên và tiếp tục xác minh vụ việc.
Ngày 23/9/2018 Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai có Thông báo số 986 gửi tới Công ty FPT cho biết: Qua xác minh xác định vụ việc trên có dấu hiệu phạm tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản quy định tại điều 175 Bộ Luật Hình sự và đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự: Lạm dụng tín nhiệm chiếm doạt tài sản xảy ra tại cửa hàng bán lẻ Kỹ Thuật số FPT Shop số 326 đường Nguyễn Huyệ, phường Phố Mới, thành phố Lào Cai để điều tra.
Tuy thông báo như vậy, nhưng trong cùng 1 vụ việc Công an Thành phố Lào Cai có 2 quyết định khởi tố vụ án hình sự (Quyết định cùng số, cùng ngày, cùng cơ quan ban hành và đều do Thiếu Tá Trần Văn Quang kí) nhưng tội danh thì lại khác nhau. Trong quyết định đầu tiên, Quyết định khởi tố vụ án hình sự với tội danh “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo điều 175 Bộ Luật Hình sự. Trong quyết định thứ 2, Quyết định khởi tố vụ án hình sự với tội danh “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản…” theo điều 355 Bộ Luật Hình sự. Đồng thời, cơ quan này có quyết định khởi tố bị can với Nguyễn Thị Vân Anh với tội danh “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản…” theo điều 355 Bộ Luật Hình sự.
Sau khi khởi tố, Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai đã tiến hành xác minh, sau khi định giá tài sản thiệt hại gồm tiền là 509 triệu đồng và hàng là gần 1,3 tỉ đồng. Theo quy định pháp luật thì số tiền thiệt hại như vậy vụ án sẽ thuộc thẩm quyền điều tra là của Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Lào Cai. Theo đó, ngày 18/10/2018, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Lào Cai đã có Quyết định chuyển vụ án hình sự để điều tra theo thẩm quyền số 11/QĐ-VKS, chuyển vụ án đến Công an tỉnh để giải quyết theo thẩm quyền. Tuy nhiên, đến ngày 19/12/2018, Công an thành phố Lào Cai lại nhận Quyết định của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh “Chuyển vụ án hình sự để điều tra theo thẩm quyền”. Sau khi hết thời hạn điều tra, ngày 13/01/2019 Công an thành phố Lào Cai tiếp tục đề nghị gia hạn thời hạn điều tra… Khi sắp hết thời hạn điều tra đã gia hạn, ngày 20/5/2019 thì Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai đã ra Quyết định tạm đình chỉ vụ án.
Vụ việc bị đẩy qua đẩy lại, đến thời điểm này đã là gần 2 năm nhưng chưa được giải quyết dứt điểm.
Cần xác định lại tội danh
Theo như phản ánh của Công ty FPT Retail, Công ty có cửa hàng kinh doanh sản phẩm điện thoại, máy tính, máy tính bảng tại địa chỉ 326 Nguyễn Huệ (Thành phố Lào Cai). Theo đó Nguyễn Thị Vân Anh được giao phụ trách cửa hàng FPT Shop trước khi bị nghỉ việc. Số tiền và hàng mà Công ty này bị bị can Vân Anh chiếm đoạt gần 1,8 tỉ đồng. Bà Vân Anh đã cố tình vi phạm quy định về quản lý của Công ty FPT Retail (về tự ý chuyển hàng cho khách và chuyển tiền vào tài khoản của mình không nộp tiền về Công ty, chiếm đoạt tiền của Công ty), vi phạm quy định về quản lý tài sản, vi phạm chế độ kế toán, gian dối trong các báo cáo nhằm che dấu hành vi sai phạm,… Bà Vân Anh đã ký biên bản nhận trách nhiệm đối với số tiền và hàng hóa mất mát nêu trên và đã nhiều lần cam kết, hứa hẹn sẽ nộp trả số tiền và giá trị tiền hàng hàng đã lấy của Công ty. Tuy nhiên, sau đó bà Vân Anh đã không thực hiện và hiện không có khả năng trả lại tài sản.
Như vậy với mô tả như trên hành vi của bà Vân Anh có dấu hiệu phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của Công ty FPT Retail theo Quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 1999 (sửa đổi 2009), nay là Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017).
Tuy nhiên trong các quyết định tố tụng, cơ quan công an thể hiện các nhận định thiếu thống nhất về tội phạm. Hiện tại, Công an thành phố Lào Cai lại cho rằng bà Vân Anh phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo điều 355 Bộ Luật Hình sự (Thể hiện trong 01 Quyết định Khởi tố vụ án, và Quyết định khởi tố bị can).
Quy định của điều 355 Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) như sau: “Người nào lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của người khác từ 2.000.000 đ đến dưới 100.000.000 đ hoặc…”. Như vậy, điều luật này quy định về hành vi của người có chức vụ quyền hạn nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác, tổ chức khác. Trong vụ việc này, Vân Anh mặc dù được giao phụ trách cửa hàng FPT shop nhưng không phải là người có chức vụ quyền hạn (Theo quy định của Bộ Luật hình sự 1999 (sửa đổi 2009) - thời điểm mà Vân Anh có hành vi phạm tội, nhóm tội phạm có chức vụ chỉ áp dụng đối với các chủ thể có chức vụ làm việc tại khối cơ quan, tổ chức nhà nước – PV). Đồng thời số tiền mà Vân Anh chiếm đoạt là của FPT Retail, chứ không phải là của người khác, tổ chức khác như điều luật quy định. Như vậy theo chúng tôi, việc khởi tố vụ án và khởi tố bị can Nguyễn Thị Vân Anh với tội danh “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” là chưa đúng với tội danh.
Căn cứ chuyển thẩm quyền điều tra: Các cơ quan đùn đẩy trách nhiệm trả lời….
Trong đơn thư gửi về Tòa soạn, Công ty FPT Retail cho rằng, hiện nay việc chuyển thẩm quyền điều tra từ Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai về lại Cơ quan CSĐT Công an thành phố Lào Cai là trái quy định của pháp luật. Việc chuyển thẩm quyền vụ việc cũng khiến vụ án kéo dài gây bức xúc cho doanh nghiệp. Trong buổi làm việc với Phóng viên, ông Nguyễn Văn Tuấn (Chánh Văn phòng Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Lào Cai) cho rằng, qua xác minh cơ quan này nhận thấy số tiền chiếm đoạt không thuộc thẩm quyền điều tra của Công an tỉnh. Khi chúng tôi hỏi cụ thể về số tiền chiếm đoạt mà cơ quan này nhận định thì ông này từ chối trả lời do không có hồ sơ vụ án (?!). Khi được hỏi, đối với một vụ việc từ tháng 6/2017 đến nay đã là gần 2 năm mà vẫn chưa có kết luận điều tra, theo quan điểm của ông - cũng là một cán bộ điều tra kì cựu thì điều đó có đúng với các quy định về thời hạn tố tụng hay không? Ông Tuấn đề nghị phóng viên liên hệ với công an thành phố để tìm câu trả lời.
Về quá trình chuyển thẩm quyền giải quyết vụ án, liên hệ với Công an thành phố Lào Cai, ông Trần Văn Quang (Phó thủ trưởng Cơ quan CSĐT, Công an thành phố Lào Cai) giải thích: Công an thành phố có đề nghị chuyển thẩm quyền điều tra lên cơ quan điều tra cấp trên là do sau khi tiến hành xác minh, sau khi định giá tài sản thì thiệt hại gồm tiền là 509 triệu đồng và hàng là gần 1,3 tỉ đồng nên Công an thành phố chuyển lên công an tỉnh. Sau đó Công an tỉnh xác minh lại về số tiền chiếm đoạt nên tỉnh chuyển về Công an thành phố. Khi được hỏi về số tiền chiếm đoạt xác định lại? Ông Quang cho biết thêm: Chúng tôi chỉ nhận được quyết định của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và thực hiện theo Quyết định của Viện kiểm sát tỉnh. Chúng tôi đang tiến hành xác minh lại vụ án. Nếu phóng viên muốn biết về số tiền chiếm đoạt được xác định lại làm căn cứ chuyển thẩm quyền thì đề nghị hỏi VKSND tỉnh Lào Cai.
Giải thích về lý do vụ việc kéo dài, ông Quang cho rằng: Do bị can Nguyễn Thị Vân Anh có thai, sinh con lại nộp bệnh án là suy tim, đồng thời phía FPT chậm phản hồi thông tin nên các cơ quan tố tụng không thể giải quyết nhanh vụ án. Liên hệ với đại diện của FPT về việc có hay không việc chậm cung cấp hồ sơ thì vị này cho biết, cho đến nay, FRT chưa nhận được triệu tập chính thức cũng như yêu cầu cung cấp thông tin bằng văn bản nào từ Cơ quan cảnh sát điều tra công an thành phố Lào Cai.
Liên hệ với VKSND tỉnh Lào Cai, cơ quan này có Quyết định số 03 ngày 19/12/2019 về Chuyển vụ án hình sự để điều tra theo thẩm quyền dựa trên đề nghị của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai. Đề nghị giải thích rõ việc chuyển thẩm quyền dựa trên căn cứ nào? Trong Quyết định chuyển có nhắc đến Đề nghị của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai, vậy đề nghị đó có nội dung là gì mà Viện kiểm sát lại chấp nhận? Sau hơn 1 ngày chờ thông tin, ông Nguyễn Văn Thủy - Chánh Văn phòng của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh thông báo: Theo quy định của pháp luật, Viện kiểm sát có quyền chuyển vụ án theo điều 169 Bộ Luật tố tụng hình sự. Hiện nay vụ án đang trong quá trình điều tra nên VKS đề nghị khi có kết luận điều tra sẽ thông tin?! Câu trả lời không có nội dung mà chúng tôi đề nghị thông tin. Khi hỏi cụ thể thì ông Thủy nói mình không thể thông tin nhiều hơn…
Trao đổi với Phóng viên Pháp lý, đại diện Công ty FPT Retail băn khoăn: Là một doanh nghiệp lớn, khi có yêu cầu cần pháp luật bảo vệ, chúng tôi phải đấu tranh quyết liệt mà cơ quan tố tụng vẫn chưa thực sự quan tâm để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho chúng tôi. Thử hỏi đối với những người dân thường, thấp cổ bé họng khi quyền lợi bị xâm phạm sẽ thế nào?
Phan Tĩnh
