Diễn đàn - Luật gia

(Pháp lý). Định hướng “không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế” được Bộ Chính trị nhấn mạnh trong Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30 tháng 4 năm 2025 như một nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả. Trên cơ sở phân tích các tác động và nguyên nhân của tình trạng hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế, bài viết đề xuất một số giải pháp hoàn thiện xây dựng pháp luật theo hướng hạn chế sự can thiệp hình sự vào các quan hệ pháp lý thuần túy dân sự, kinh tế, góp phần bảo vệ môi trường đầu tư kinh doanh và thúc đẩy hệ thống pháp luật đảm bảo minh bạch, hợp lý, ổn định trong kỷ nguyên mới.

(Pháp lý). Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã trở thành một xu thế tất yếu trong quản trị quốc gia. Trong lĩnh vực pháp luật, chuyển đổi số không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, mà còn tạo nền tảng để xây dựng một hệ thống pháp luật minh bạch, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Trước yêu cầu hội nhập sâu rộng, tại các diễn đàn Quốc hội, bàn về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, nhiều Đại biểu QH đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung pháp luật về trọng tài thương mại nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp, phù hợp với thông lệ quốc tế theo hướng “Nghiên cứu mở rộng phạm vi và nâng cao hiệu quả áp dụng thủ tục tố tụng tư pháp rút gọn; kết hợp các phương thức phi tố tụng tư pháp với các phương thức tố tụng tư pháp; có giải pháp khuyến khích, phát triển các thiết chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án như trọng tài thương mại, hòa giải thương mại...”.

Sáng 5/11, thảo luận tại Tổ 10 (gồm Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình và Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, một số đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng về công tác phòng, chống tham nhũng; đồng thời làm rõ hơn tính khả thi, sự phù hợp trong việc kiểm soát kê khai tài sản thu nhập trong trường hợp người nước ngoài tham gia quản lý doanh nghiệp nhà nước.

Bảo đảm liêm chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, "lợi ích nhóm" trong xây dựng chính sách, pháp luật được thể hiện trong nhiều chủ trương, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước; đặc biệt là Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và trước đó là Quy định 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. Bài viết này trình bày kinh nghiệm quốc tế về một số cơ chế nhằm bảo đảm liêm chính trong công tác xây dựng chính sách, pháp luật, như: bộ quy tắc ứng xử, đạo đức; các cơ quan chuyên trách về đạo đức, liêm chính công vụ; đánh giá rủi ro tham nhũng trong các dự thảo luật; sự tham gia của đội ngũ luật gia, luật sư, chuyên gia pháp luật vào xây dựng chính sách, pháp luật; từ đó, đưa ra một số khuyến nghị có giá trị tham khảo cho Việt Nam nhằm bảo đảm liêm chính trong công tác này.

(Pháp lý). Xây dựng đội ngũ cán bộ pháp lý chất lượng cao là nhiệm vụ chiến lược của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Nghị quyết 66-NQ/TW (2025) nhấn mạnh đổi mới đào tạo và bồi dưỡng nhân lực pháp lý theo hướng chuẩn hóa chương trình theo chức danh, kết hợp lý luận – thực tiễn, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, đồng thời nâng cao kỹ năng mềm, ngoại ngữ và năng lực hội nhập.

(Pháp lý). Bài phân tích vai trò của báo chí và truyền thông chuyên ngành trong giám sát lập pháp và thi hành pháp luật, đặt trong bối cảnh Nghị quyết 66-NQ/TW (2025) về đổi mới công tác xây dựng pháp luật.

Việc chuyển hướng sang pháp luật kiến tạo phát triển không chỉ là một cuộc cải cách luật pháp mà còn là một cuộc cách mạng về tư duy quản lý nhà nước. Nó thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một "cơ chế phục vụ" doanh nghiệp và người dân, thay vì để họ "đi xin". Xét về nội hàm của vấn đề, mô hình này sẽ không chỉ giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực đất đai mà còn có thể nhân rộng sang các lĩnh vực khác (đầu tư, cấp phép kinh doanh, thuế...). Đây là điều tạo nền tảng và tiền đề cần thiết để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư chất lượng cao, tạo động lực mạnh mẽ để vượt qua bẫy thu nhập trung bình, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững trong tương lai. Bài viết đi vào phân tích sự cần thiết và tính khách quan trong việc hoàn thiện pháp luật đất đai theo hướng kiến tạo phát triển với Thành phố Hồ Chí Minh; vai trò cơ bản của Hội Luật gia Việt Nam góp phần tham gia hoàn thiện pháp luật đất đai.

Tạp chí điện tử Pháp lý giới thiệu về thể lệ Cuộc thi viết "Tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá".

(Pháp lý). Sáng ngày 31/10, tại Hà Nội, Đoàn Thanh niên Cơ quan Trung ương Hội Luật gia Việt Nam phối hợp cùng Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách về y tế, HIV/AIDS, với sự đồng hành của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá – Bộ Y tế đã tổ chức Lễ phát động Cuộc thi viết “Tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá”. Bà Lê Thị Mai Phương - Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Trung ương Hội Luật gia VN dự và chỉ đạo Lễ phát động.

Bài luận tập trung phân tích, chỉ ra những hạn chế, bất cập và đề xuất các giải pháp hoàn thiện theo hướng kiến tạo, phát triển. Các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu lực quản lý, bảo đảm công bằng trong tiếp cận đất đai, đồng thời khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững, phù hợp với định hướng chung của Nghị quyết 66-NQ/TW (30/4/2025).

Sáng 17/10, tại Hà Nội Hội Luật gia Việt Nam phối hợp với Viện Konrad Adenauer Stiftung (KAS) tại Việt Nam tổ chức tọa đàm trao đổi kinh nghiệm Cộng hòa Liên bang Đức – Việt Nam về bối cảnh toàn cầu và xu hướng phát triển nguyên tắc pháp quyền hiện đại, nhân văn.

Ngoài nâng cao chất lượng đội ngũ trọng tài viên và ứng dụng công nghệ thì việc phát huy những thế mạnh riêng vốn có là chìa khoá để nâng cao năng lực cạnh tranh của trọng tài thương mại Việt Nam.