Ông Biden phát biểu tại buổi ký đạo luật - Ảnh: Getty Images
05 nội dung đáng chú ý của đạo luật
Đạo luật Giảm lạm phát đưa ra các qui định về khoản đầu tư có quy mô lớn kỷ lục vào mạng lưới an sinh xã hội của nước Mỹ. Đồng thời, đạo luật cũng qui định về các khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử Mỹ vào quá trình chống biến đổi khí hậu, giảm chi phí thuốc kê đơn và tăng thuế đối với các công ty.
Theo đó, đạo luật có 5 nội dung lớn đáng chú ý sau:
1. Áp mức thuế suất doanh nghiệp tối thiểu: Các công ty có thu nhập ít nhất 1 tỷ USD sẽ chịu mức thuế mới là 15%. Thuế đánh vào cá nhân và hộ gia đình sẽ không bị tăng. Các tập đoàn tiến hành mua lại cổ phiếu cũng sẽ phải chịu mức thuế tiêu thụ đặc biệt 1%.
2. Cải cách giá thuốc kê đơn: Một trong những điều khoản quan trọng nhất của Đạo luật Giảm lạm phát sẽ cho phép chương trình chăm sóc y tế giá rẻ Medicare thương lượng giá của một số loại thuốc theo toa, hạ mức giá mà những người thụ hưởng sẽ phải trả cho thuốc của họ. Chi phí thuốc theo toa tự trả hàng năm của những người tham gia Medicare sẽ có giới hạn là 2.000 USD. Chính sách này sẽ có hiệu lực bắt đầu từ năm 2025.
3. Hỗ trợ IRS thực thi chính sách thuế: Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) đã lên tiếng cảnh báo trong nhiều năm liền về việc bị thiếu nguồn cung tài chính và không thể thực hiện nhiệm vụ của mình. Đạo luật sẽ đầu tư 80 tỷ USD vào cơ quan thuế quốc gia trong 10 năm tới.
4. Gia hạn trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (ACA): Hiện tại, chính phủ liên bang đang trợ cấp phí bảo hiểm y tế theo ACA để giúp giảm chi phí cho người dân. Theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, những khoản trợ cấp dự kiến hết hạn vào cuối năm nay sẽ được gia hạn đến năm 2025. Khoảng 3 triệu người Mỹ có thể mất bảo hiểm y tế nếu những khoản trợ cấp này không được gia hạn.
5. Đầu tư vào an ninh năng lượng và biến đổi khí hậu: Đạo luật cũng bao gồm nhiều khoản đầu tư vào việc bảo vệ khí hậu. Chúng bao gồm tín dụng thuế cho các hộ gia đình để bù đắp cho chi phí năng lượng, đầu tư vào sản xuất năng lượng sạch cũng như tín dụng thuế nhằm giảm lượng khí thải carbon.
Bước đột phát về chính sách của Mỹ
Vẫn còn quá sớm để khẳng định đạo luật này có góp phần giảm lạm phát của Mỹ đang ở mức cao trên 8% hay không. Song đạo luật được coi là bước đột phát về chính sách của Mỹ, đặc biệt liên quan đến cam kết chống biến đổi khí hậu. Dù vấp phải sự phản đối của phe Cộng hòa, các nhà phân tích cho rằng đạo luật vừa được ký vẫn được xem là một chiến thắng pháp lý quan trọng và có thể định hình di sản trong nhiệm kỳ của ông Biden.
Đạo luật cũng đặt ra mức thuế suất doanh nghiệp tối thiểu 15% nhằm vào các công ty có doanh thu trên 1 tỷ USD/năm.
Về phía cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức doanh nghiệp trước đó đã vận động hành lang mạnh mẽ để chống lại đề xuất thuế tối thiểu 15% đối với công ty lớn. Họ nói rằng đây là một “chính sách tồi tệ”, có thể làm giảm tăng trưởng kinh tế và khiến nước Mỹ “nghèo đi”.
Tuy nhiên, giới phân tích tài chính Mỹ cho rằng chính sách thuế này sẽ không ảnh hưởng đáng kể tới lợi nhuận hay các khoản đầu tư trong tương lai của các doanh nghiệp lớn.
Những công ty có doanh thu hơn 1 tỷ USD/năm giờ đây sẽ phải nộp thuế tối thiểu 15% cũng như 1% khi mua lại cổ phiếu. Những chính sách này chủ yếu nhằm vào các doanh nghiệp lớn nhất của Mỹ như Alphabet (công ty mẹ Google), JPMorgan Chase hay Meta (công ty mẹ Facebook) và sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách liên bang khoảng 300 tỷ USD trong thập kỷ tới.
Theo một phân tích mới của Credit Suisse, năm ngoái, chỉ hơn 170 công ty trong chỉ số S&P 500 nộp thuế dưới 15%. Trong số những doanh nghiệp này, gần một nửa có thể phải nộp thuế cao hơn trong năm 2023.
“Nhìn chung, tác động sẽ không lớn và ở thời điểm hiện tại khó mà hiểu hết”, chiến lược gia Ron Graziano của Credit Suisse nói trong một cuộc phỏng vấn. "Liệu sẽ có một số công ty bị ảnh hưởng nhiều hơn những công ty khác? Có thể. Nhưng với các doanh nghiệp lớn thì tác động không đáng kể”.
Kích hoạt người tiêu dùng và doanh nghiệp
Cùng với các mục tiêu khác (giảm giá thuốc kê toa và kiểm soát lạm phát), đạo luật cho thấy hành động quyết liệt của chính quyền Biden trong việc cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong nước bằng việc đưa nhiều xe điện hơn vào hoạt động và tạo ra thêm công ăn việc làm cho ngành sản xuất của Mỹ…
Trong đó điểm nhấn nằm ở điều khoản đề xuất cung cấp một khoản tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho những người mua xe điện mới được sản xuất tại Mỹ, thời gian đến năm 2032. Đối với xe điện đã qua sử dụng và thậm chí một số dòng xe plug-in hybrid vẫn được coi là đủ điều kiện nhận tín dụng tối đa là 4.000 USD. Một yêu cầu khác trong đạo luật mới về sửa đổi tín dụng thuế EV hiện có cũng đặt giới hạn giá xe và thu nhập của người mua để được khuyến khích. Tạp chí Consumer Reports - chuyên ngành về đánh giá sản phẩm cho biết, các nhà sản xuất xe điện nội địa như Tesla và startup Rivian sẽ nằm trong danh sách những bên được hưởng lợi tiềm năng.
Các doanh nghiệp đến từ nước ngoài muốn tham gia vào “sân chơi mới”, như các hãng ô tô Nhật Bản cũng phải đảm bảo đáp ứng được yêu cầu nhận được khoản tín dụng thuế đầy đủ là 3.750 USD, nếu thực hiện lắp ráp tại Bắc Mỹ và chấp nhận sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng cho các khoáng chất pin quan trọng bao gồm lithium và coban. Một phần nhất định của các khoáng chất này phải được khai thác hoặc chế biến tại Mỹ hay tại một quốc gia đối tác thương mại tự do của Mỹ. Các khoáng chất pin cũng có thể đạt yêu cầu nếu được tái chế ở Bắc Mỹ. Theo Consumer Reports, nếu chiếu theo các điều kiện của Đạo luật ban hành thì chỉ có một số mẫu xe của General Motors, Ford Motor, Volkswagen và Nissan Motor là có khả năng đáp ứng.
Nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Hyundai Motor cho biết sẽ đầu tư 5,5 tỷ USD để xây dựng nhà máy lắp ráp xe điện và pin ở Georgia (Mỹ).
Trước đó ngay sau khi đạo luật được Hạ viện Mỹ thông qua, các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp pin Châu Á đồng loạt công bố các kế hoạch mở rộng sản xuất tại Mỹ. Nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc Hyundai Motor cho biết sẽ đầu tư 5,5 tỷ USD để xây dựng nhà máy lắp ráp xe điện và pin ở Georgia - một dự án hứa hẹn tạo ra hơn 8.000 việc làm và hỗ trợ chính quyền Tổng thống Joe Biden thúc đẩy xe điện. Trong khi đó, Samsung SDI cũng sẽ xây dựng một nhà máy pin ở Mỹ với nhà sản xuất Stellantis, trong khi Panasonic Holdings sẽ thiết lập một nhà máy sản xuất pin thứ hai ở Mỹ để cung cấp cho Tesla.
Với những ràng buộc kèm theo các ưu đãi của đạo luật mới dành cho xe điện, thị trường xe điện tại Mỹ được kỳ vọng sẽ có bước tăng trưởng đáng kể trong tương lai. Trong khi đó ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp nước ngoài sẽ gặp khó, nhất là các nhà sản xuất ô tô Toyota của Nhật Bản. Hãng ô tô này đã từng có kế hoạch xây dựng một nhà máy pin mới trị giá hàng tỷ USD ở Mỹ (với mục tiêu đặt ra doanh số bán hàng tại Mỹ vào năm 2030 đối với các loại xe điện khí hóa, bao gồm xe hybrid và xe điện, dự kiến chiếm 70%), nhằm đẩy mạnh việc phát triển và sản xuất các thành phần quan trọng cần thiết cho xe hybrid và xe điện nhiều hơn.
Với những chính sách ưu đãi nói trên của Đạo luật Giảm lạm phát cho thấy, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang nỗ lực tạo sự cân bằng trong việc thúc đẩy xe điện nhưng đồng thời tạo ra được công ăn việc làm cho ngành sản xuất của Mỹ, là bước đi cần thiết khi mà mới đây Liên minh Châu Âu mới đây đã bỏ phiếu để cấm bán động cơ đốt trong vào năm 2035. Mặt khác còn cho thấy sự quyết tâm cắt giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Mỹ vào Trung Quốc trong bối cảnh nước này đang thua Trung Quốc và Châu Âu trong việc áp dụng xe điện.
Cho dù thế nào thì những chính sách ưu đãi và ràng buộc về sản xuất xe điện được điều chỉnh trong khuôn khổ Đạo luật Giảm lạm phát trị giá lên tới 430 tỷ USD chắc chắn sẽ kích hoạt ngành sản xuất xe điện phát triển mạnh mẽ không chỉ ở nước Mỹ. Cùng với Trung Quốc (nước đang dẫn đầu về xuất khẩu xe điện và sản xuất pin), sự nhập cuộc của Mỹ, chúng ta kỳ vọng trong tương lai gần hiệu ứng nhà kính do biến đổi khí hậu gây ra trên phạm vi toàn cầu sẽ cắt giảm đáng kể, hướng đến một hành tinh xanh, ít carbon.
