Ý kiến phân tích cho rằng mục tiêu thật sự việc ông Saif Gaddafi tuyên bố tranh cử là nhằm gây xáo trộn trước cuộc bầu cử, chứ khả năng thắng cử không cao.
Ông Saif al-Islam Gaddafi, con trai cố lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi sẽ tham gia tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống Libya năm 2018. Thông tin này được ông Basem al-Hashimi al-Soul, người phát ngôn gia đình Gaddafi nói với Egypt Today ngày 18-12.
Ông Saif Gaddafi được tự do hồi tháng 6, sau 6 năm bị các tay súng dân quân Zintan giam giữ, sau cuộc nổi dậy Mùa xuân Ả Rập năm 2011 khiến cha mình, ông Gaddafi bị lật đổ và bị giết chết. Ông Saif bị Tòa án Hình sự Quốc tế ra lệnh bắt năm 2011 vì phạm các tội ác chống loài người trong cuộc xung đột Libya năm 2011. Năm 2015, ông Saif Gaddafi từng bị tòa án ở Tripoli tuyên án tử vì giết người trong cuộc nổi dậy năm 2011.
Sau khi lãnh đạo Gaddafi bị giết chết, đất nước Libya rơi vào bạo lực và bất ổn chính trị trong thời gian dài. Trao đổi với Egypt Today, người phát ngôn al-Soul cho biết ông Saif Gaddafi được nhiều bộ tộc lớn ở Libya ủng hộ, nếu được bầu sẽ đưa ra các biện pháp “phù hợp với địa lý Libya và dung hòa với các phe phái Libya” để giúp bình ổn đất nước. Ông Saif Gaddafi từng học ở Anh và được cho là sẽ kế nhiệm vị trí lãnh đạo Libya của cha mình, trước khi xảy ra cuộc nổi dậy lật đổ năm 2011.
Mơ hồ khả năng thắng cử
Theo chuyên gia về Trung Đông Grigory Lukyanov tại Trường Kinh tế Cấp cao (Nga), không nên lạc quan quá về khả năng thắng cử của ông Saif Gaddafi khi rất nhiều người dân Lybia hiện thuộc lứa trưởng thành sau khi chế độ Gaddafi sụp đổ.
“Dù có trải qua kinh hoàng, hỗn loạn và tàn phá của của nội chiến, nhiều người trẻ Libya vẫn tin ở một tương lai tốt đẹp hơn cho Libya, và tương lai này không có sự quay trở lại của thể chế Gaddafi, mà là một Libya tự do tương tác với cộng đồng thế giới” – chuyên gia Lukyanov nói với Russia Today.
Tuy nhiên thực tế, sự trung thành của các tay súng và khả năng tiếp cận hỗ trợ nước ngoài có thể là yếu tố quan trọng hơn sự ủng hộ của cử tri trong cuộc đấu tranh tìm quyền lực. Đầu tháng này, Guardian đưa tin ông Saif Gaddafi tập trận kiểm soát quân đội, và lực lượng tham gia đánh IS ở thị trấn miền biển Sabratha trung thành ông này.
Trong khi đó nhà phân tích cấp cao Sergey Balmasov tại Viện Trung Đông (Mỹ) lại băn khoăn về khả năng thắng cử của ông Saif Gaddafi. Theo ông, một người như ông Saif Gaddafi hoàn toàn có thể bị giết trong 6 năm ngồi tù, nhưng lực lượng dân quân Zintan đã không làm vậy, mà lại thả ra, không phải không có lý do. Ông cho rằng rõ ràng đang có một ván bài chính trị ở đây.
Chuyên gia Lukyanov cũng đồng ý về điều này, rằng ông Saif Gaddafi hiện là một lực lượng khó lường, không rõ được sự ủng hộ của những bên nào.
“Kể từ khi được tự do năm 2017, Saif chưa từng một lần xuất hiện trước công chúng, chưa hề nói chuyện với báo chí. Mọi người băn khoăn về tình trạng sức khỏe ông này sau nhiều năm ngồi tù. Saif hiện nay là nhân vật bí ẩn, khác với ông 6 năm trước” – theo chuyên gia Lukyanov. Hiện chưa rõ ông Saif Gaddafi đang ở đâu.
Lá bài chính trị
Theo nhà phân tích Balmasov, mục tiêu thật sự của việc ông Saif Gaddafi tuyên bố tranh cử là nhằm gây xáo trộn trước cuộc bầu cử.
Cuộc bầu cử tổng thống năm 2018 nằm trong thỏa thuận thống nhất được ký tháng 12-2016 giữa các phe phái chính trị Libya, trong đó có ông Fayez al-Sarraj, người được xem là Thủ tướng Chính phủ Hiệp ước Quốc gia đặt trung tâm ở Tripoli (GNA), được LHQ ủng hộ. Ông Sarraj đầu tháng này lên tiếng tìm kiếm sự bảo đảm an ninh từ Mỹ, nhưng Mỹ chưa chấp nhận, theo Guardian.
Phe đối đầu với ông Sarraj và GNA là Tướng Khalifa Haftar đóng đô quyền lực ở đông Libya và có nhiều thành tích đánh IS. Tướng Haftar ủng hộ dùng vũ lực thống nhất Lybia hơn là ngoại giao. Tướng Haftar được sự ủng hộ của Ai Cập, UAE, Nga, và được các nước châu Âu xem là quyền lực hợp pháp ở Libya.
Theo nhà phân tích Balmasov, việc xuất hiện của ông Saif Gaddafi trong đợt tranh cử này có thể là ý của Tướng Haftar.
“Lực lượng dân quân Zintan đối đầu với các nhóm dân quân ở Tripoli và có quan hệ thân thiện với ông Haftar. Có thể ông Haftar cảm thấy đây là diễn biến có lợi cho lộ trình của mình”- theo ông Balmasov. Ông Saif Gaddafi được tự do là nhờ luật ân xá do chính quyền đông Libya của ông Haftar ban hành.
Theo PLO
