Bà Ngozi Okonjo-Iweala, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới. Ảnh Getty Images
Theo Ngozi Okonjo-Iweala, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới, tương lai của thương mại là kỹ thuật số, xanh và toàn diện. Bà đã chia sẻ quan điểm này trong cuộc thảo luận tại Abu Dhabi do Mina Al-Oraibi, Tổng biên tập tờ The National, chủ trì. Bà Okonjo-Iweala nhấn mạnh rằng thương mại kỹ thuật số đang phát triển nhanh chóng và tăng trưởng ở mức 8% mỗi năm trước Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 13 của WTO.
Theo định nghĩa của WTO, thương mại kỹ thuật số bao gồm sản xuất, phân phối, tiếp thị, bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử.
Bà Okonjo-Iweala cũng lưu ý rằng mặc dù Châu Phi chỉ chiếm 1% thị phần trong lĩnh vực này, nhưng đó là một cơ hội và một số quốc gia như Maroc, Ai Cập, Ghana, Kenya và Nigeria đang phát triển tích cực trong lĩnh vực này.
Bà Okonjo-Iweala cũng nhấn mạnh việc thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số, đặc biệt là ở các quốc gia thiếu cơ sở hạ tầng, như khoảng 55% khu vực châu Phi cận Sahara không có điện. Bà đề xuất việc hợp tác với Ngân hàng Thế giới để hỗ trợ việc xây dựng khung pháp lý cho thương mại kỹ thuật số.
Theo dữ liệu từ WTO, giá trị của thương mại kỹ thuật số tăng trung bình 8,1% mỗi năm từ năm 2005 đến năm 2022, vượt xa tốc độ tăng trưởng của thương mại hàng hóa vật chất và xuất khẩu dịch vụ khác. Ngân hàng Thế giới và WTO cùng nhấn mạnh rằng thương mại kỹ thuật số có tiềm năng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện và phát triển bền vững.
Để khai thác những cơ hội của thương mại kỹ thuật số, cần có một hệ sinh thái đầy đủ, bắt đầu từ khả năng kết nối và bao gồm cả việc xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kỹ năng, và tạo ra các khung chính sách thuận lợi. Các quốc gia như Rwanda đã đưa ra các chính sách và chiến lược trong 30 năm qua để kết nối với thế giới.
Nhằm giúp các quốc gia châu Phi tham gia vào thương mại kỹ thuật số, WTO và Ngân hàng Thế giới đã hợp tác và triển khai dự án Thương mại kỹ thuật số cho Châu Phi từ năm 2023. Chín quốc gia đã tham gia giai đoạn thí điểm của dự án này.
Theo Ngân hàng Thế giới, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu giảm tốc độ tăng trưởng, thương mại kỹ thuật số đang trở thành một tia hy vọng, với tốc độ phát triển nhanh chóng. Các dịch vụ kỹ thuật số hiện chiếm hơn một nửa tổng xuất khẩu dịch vụ toàn cầu và 12% tổng xuất khẩu. Tuy nhiên, để giải quyết các thách thức về thương mại kỹ thuật số ở châu Phi, cần một phương pháp tiếp cận đa giai đoạn, bắt đầu từ cơ sở hạ tầng kết nối và phát triển hệ sinh thái kỹ thuật số toàn diện.
Ông Pablo Saavedra của Ngân hàng Thế giới cho biết, sự tăng trưởng của các dịch vụ được cung cấp bằng kỹ thuật số là một tia hy vọng trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang giảm tốc. Ảnh the national
Ông Pablo Saavedra, Phó Chủ tịch Phụ trách Tăng trưởng Công bằng, Tài chính và Thể chế Toàn cầu của Ngân hàng Thế giới, nhấn mạnh rằng trong bối cảnh hiện nay, sự phát triển của các dịch vụ kỹ thuật số đang đem lại một tia hy vọng. Ông chia sẻ rằng các dịch vụ này đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, chiếm hơn một nửa tổng xuất khẩu dịch vụ trên toàn cầu và 12% tổng lượng xuất khẩu.
Ông Saavedra cũng nhấn mạnh rằng tốc độ tăng trưởng của các dịch vụ kỹ thuật số ở Châu Phi nhanh hơn so với bất kỳ hoạt động xuất khẩu nào khác. Để giải quyết vấn đề thương mại kỹ thuật số ở khu vực này, ông cho biết cần một phương pháp tiếp cận đa giai đoạn.
Ông lưu ý rằng yếu tố đầu tiên là cơ sở hạ tầng kết nối, trong đó đã có sự tiến bộ đáng kể về 3G và 4G. Tuy nhiên, chỉ có 36% dân số ở châu Phi cận Sahara có khả năng truy cập vào băng thông rộng.
Ông nêu rõ rằng cần tạo ra một hệ sinh thái bao gồm các hệ thống thanh toán điện tử, với việc tích hợp hệ thống này vào cơ sở hạ tầng ngân hàng trung ương và thực hiện thanh toán xuyên biên giới một cách nhanh chóng. Ông cũng nhấn mạnh về tầm quan trọng của hệ thống nhận dạng kỹ thuật số trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành FinTech ở Châu Phi.
Ông ước tính rằng đến năm 2030, khoảng 230 triệu việc làm ở châu Phi cận Sahara sẽ yêu cầu các kỹ năng kỹ thuật số.
Ông Jean Ngabitsinze, Bộ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp của Rwanda, đã thể hiện ý chí chính trị của quốc gia và nhấn mạnh rằng trong suốt 30 năm qua, Rwanda đã triển khai các chính sách, chiến lược và công cụ nhằm mục tiêu kết nối với thế giới.
Ông Ngabitsinze nói: “Như nhiều quốc gia khác, chúng tôi đã phải đối mặt với những thách thức liên quan đến sản xuất nội địa trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Động lực của chúng tôi là đảm bảo rằng chúng ta không thể tiếp tục chịu đựng những cú sốc này mà cần phải tìm ra các giải pháp sáng tạo để đổi mới.”
Ngân hàng Thế giới hiện đang triển khai 72 dự án kỹ thuật số trị giá 9 tỷ USD tại 37 quốc gia, trong đó có Rwanda. Các quốc gia đang được đánh giá về tiềm năng thương mại kỹ thuật số bao gồm Ghana, Benin, Rwanda và Kenya trong vòng ba tháng gần đây.
Theo ông Ousmane Diagana, thuộc Ngân hàng Thế giới, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số ở khu vực nông thôn vẫn là một thách thức lớn ở hầu hết các nước châu Phi. Ảnh thenational
Ông Ousmane Diagana, Phó chủ tịch khu vực Tây và Trung Phi của Ngân hàng Thế giới, đã chỉ ra rằng mặc dù đã có nhiều tiến bộ về kết nối kỹ thuật số ở các thành phố, nhưng cơ sở hạ tầng này vẫn là thách thức lớn ở các khu vực nông thôn ở hầu hết các quốc gia châu Phi. Ông cũng nhấn mạnh về cần thiết phát triển khả năng tương tác của thanh toán kỹ thuật số.
Nhiều quốc gia châu Phi đã thiết lập một cửa duy nhất để xử lý thông tin biên giới đối với hàng nhập khẩu và xuất khẩu, nhưng vẫn còn nhiều quốc gia chưa tiến bộ trong lĩnh vực này. Ông Diagana cho biết để giải quyết vấn đề này, Ngân hàng Thế giới đang triển khai một dự án khu vực nhằm cải thiện và số hóa các quy trình biên giới, bao gồm việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan hải quan.
Shadiya Assouman, Bộ trưởng Bộ Công thương Benin, chia sẻ rằng nước này đã có các dịch vụ công không cần giấy tờ. Bà nói: “Hiện tại, chúng tôi đã kết nối thực tế tất cả các khu vực của đất nước, cho đến tận biên giới với Ai Cập. Chúng tôi đã áp dụng luật kỹ thuật số, tập trung chủ yếu vào thương mại điện tử. Hiện nay, chúng tôi đang điều chỉnh tòa án người tiêu dùng để xử lý các vấn đề liên quan đến thương mại kỹ thuật số và thúc đẩy chương trình cải cách lớn nhằm mục đích thúc đẩy sự tham gia của thanh niên và phụ nữ trong thương mại.”
