(Pháp lý) - “Nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH” là chủ đề Hội thảo có sự tham gia của đại diện một số Bộ, ban ngành, các chuyên gia nghiên cứu, nhà khoa học trong nước, các tổ chức quốc tế, đại biểu từ một số tổ chức thành viên của Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN chia sẻ đóng góp nhằm bảo đảm an toàn, hiệu quả Quỹ đầu tư BHXH. Hội thảo là một hoạt động nằm trong khuôn khổ xây dựng Đề án nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư Quỹ BHXH dự kiến sẽ trình Chính phủ trong cuối Quý III/2019.
Quỹ BHXH được bảo toàn và tăng cao …
Đánh giá về hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh nhấn mạnh: Công tác đầu tư Quỹ BHXH trong thời gian qua đã được BHXH Việt Nam thực hiện an toàn, hiệu quả, đúng quy định danh mục đầu tư; tập trung ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ (khoảng 85% tổng số đầu tư) và các hình thức đầu tư khác như gửi tiền, mua trái phiếu chứng chỉ tiền gửi tại các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động tốt do Ngân hàng Nhà nước đánh giá. Đây là những hình thức đầu tư an toàn, ít rủi ro. Tính đến cuối năm 2018, tổng số kết dư Quỹ BHXH tăng cao so với năm 1998, lãi đầu tư bình quân trong cả giai đoạn đều tăng trưởng dương và cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế. Quỹ BHXH đã trở thành quỹ tài chính công có quy mô lớn, góp phần tích cực phát triển thị trường vốn tại Việt Nam, đảm bảo ổn định lãi suất và thanh khoản tại thị trường trái phiếu Chính phủ.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động đầu tư Quỹ BHXH còn có một số hạn chế: danh mục đầu tư quỹ chưa đa dạng, hiệu quả đầu tư chưa cao. BHXH Việt Nam đang tích cực nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo an toàn tài chính, hướng tới mục tiêu cân đối quỹ trong dài hạn.
Những đánh giá, phân tích đề xuất từ các nhà quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước sẽ là khuyến nghị có giá trị khoa học, thực tiễn để các đơn vị chủ trì xây dựng đề án và BHXH Việt Nam được lắng nghe trao đổi học tập kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực đầu tư quỹ góp phần vào mục tiêu nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH.
Tiến sĩ Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội khẳng định: Quy mô quỹ và tổng tài sản kết dư hàng năm của Quỹ BHXH tăng nhanh, lợi nhuận từ hoạt động đầu tư quỹ luôn tăng trưởng dương và cao hơn chỉ số giá tiêu dùng – CPI. Thông qua đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, hệ thống ngân hàng thương mại và dự án quan trọng quốc gia, Quỹ BHXH đã đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới mô hình tăng trưởng, với quá trình già hóa dân số, nhu cầu đảm bảo an sinh xã hội ngày càng cao, đòi hỏi Quỹ BHXH phải được đảm bảo ổn định, cân bằng, bền vững hơn trong dài hạn, đáp ứng trách nhiệm chi trả chế độ trong hiện tại và tương lai.
Hiện nay, các hình thức đầu tư chưa đa dạng và tập trung chủ yếu vào kênh trái phiếu Chính phủ; đầu tư vào dự án quan trọng quốc gia mới chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Đây là các hình thức đầu tư an toàn cao, đảm bảo theo quy định của pháp luật nhưng khó có thể đem lại hiệu quả tăng trưởng cao.
Nghị quyết số 28-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã nhấn mạnh: đa dạng hóa danh mục cơ cấu đầu tư Quỹ BHXH theo nguyên tắc: an toàn, bền vững, hiệu quả; ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu Chính phủ dài hạn; nghiên cứu từng bước mở rộng sang các lĩnh vực có khả năng sinh lời cao; từng bước và có lộ trình đầu tư một phần tiền nhàn rỗi của quỹ thông qua ủy thác đầu tư tại thị trường trong nước và quốc tế. Quỹ BHXH được quản lý đầu tư an toàn, hiệu quả cao không chỉ góp phần bảo đảm thực hiện chi trả các chế độ, đặc biệt chế độ hưu trí cho người lao động, đóng vai trò tích cực trong phát triển nền kinh tế thông qua việc cấp vốn trực tiếp và gián tiếp cho thị trường vốn.
Đồng quan điểm, ông William Price - Chuyên gia tư vấn cao cấp về hưu trí (WB) cho rằng, các quỹ đầu tư của Chính phủ Việt Nam, trong đó có quỹ BHXH cần xác định làm thế nào để giảm rủi ro, chấp nhận những biến động trong ngắn hạn nhưng vẫn đảm bảo tính bền vững và hiệu quả về lâu dài. Ông William Price cũng cho rằng, so với các quốc gia khác, mức hưởng lương hưu và các chế độ phúc lợi liên quan đang khá cao trong khi tốc độ già hóa dân số bắt đầu nhanh chóng. Vì thế, bên cạnh xây dựng chiến lược đầu tư đa dạng hóa, quỹ BHXH cần quan tâm tới việc đảm bảo quỹ ngay từ bên trong. Hay nói cách khác, là phải tính tới việc đóng và hưởng phải cân bằng, không thể đóng ít mà hưởng quá nhiều, nhất là khi chúng ta đang hướng tới việc kéo dài tuổi thọ của người dân lên cao nhất có thể...
Để giảm thiểu rủi do phải kiểm soát và dự báo tài chính
Tại hội thảo, các đại biểu tập trung phân tích sâu thực tiễn tình hình công tác quản lý, đầu tư Quỹ BHXH tại Việt Nam; đánh giá chi tiết vai trò của quỹ hưu trí trong hệ thống tài chính và nền kinh tế; hiệu quả đầu tư Quỹ từ các góc nhìn về thị trường tài chính thị trường vốn; nhận diện những khó khăn thách thức từ già hóa dân số; lắng nghe chia sẻ chiến lược đầu tư quỹ hưu trí của Malaysia; kinh nghiệm, xu hướng quốc tế trong lĩnh vực phát triển đầu tư quỹ…
Trên cơ sở đó, một số khuyến nghị nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH tại Việt Nam được đưa ra: tăng cường việc đánh giá, dự báo tài chính, hiệu quả đầu tư; đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả; xây dựng đội ngũ nhân lực chuyên trách công tác quản lý đầu tư Quỹ BHXH đủ năng lực, phối hợp với các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có uy tín đáp ứng đòi hỏi yêu cầu từ thực tiễn.
Đồng thời, các chuyên gia cũng chia sẻ về những thách thức trong thực hiện chính sách BHXH ở Việt Nam thời gian tới, đặc biệt là vấn đề già hóa dân số, tuổi thọ sau nghỉ hưu tăng cao và tỉ lệ sinh giảm… đòi hỏi Quỹ BHXH phải được quản lý, sử dụng, đầu tư hiệu quả hơn nữa. Trong đó, cần tập trung thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về cải cách chính sách BHXH hướng tới BHXH toàn dân, đa tầng, linh hoạt.
Để nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ BHXH tại Việt Nam, các khuyến nghị đưa ra cần tăng cường việc đánh giá, dự báo tài chính, hiệu quả đầu tư; đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả; xây dựng đội ngũ nhân lực chuyên trách công tác quản lý đầu tư Quỹ BHXH đủ năng lực, phối hợp với các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có uy tín đáp ứng đòi hỏi yêu cầu từ thực tiễn…
Trong bối cảnh đất nước hội nhập khu vực và quốc tế sâu rộng như hiện nay, để hướng tới mục tiêu góp phần đảm bảo an sinh xã hội, tiến bộ và công bằng xã hội, bên cạnh nỗ lực thực hiện tốt các chế độ, chính sách về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp, BHXH Việt Nam đang tích cực nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo an toàn tài chính quỹ BHXH, hướng tới mục tiêu cân đối quỹ trong dài hạn.
Thành Chung
