Luật Đấu giá tài sản (sửa đổi ): Những qui định mới và chế tài xử lý vi phạm đáng lưu ý

Đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản

Đấu giá đất: Đặt cọc tối đa 20% giá khởi điểm

Một trong những nội dung đáng chú ý, Luật vừa được QH thông qua quy định người tham gia đấu giá phải nộp tiền đặt trước. Tiền đặt trước do tổ chức hành nghề đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá thỏa thuận, nhưng tối thiểu là 5% và tối đa là 20% giá khởi điểm của tài sản đấu giá.

Với trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, tiền đặt trước tối thiểu là 10% và tối đa là 20% giá khởi điểm. Ngoài ra, tiền nộp đặt trước đối với trường hợp đấu giá quyền khai thác khoáng sản, đấu giá quyền sử dụng tần số vô tuyến điện, đấu giá quyền cho thuê tài sản mà giá khởi điểm được xác định theo đơn giá thuê hằng năm có một số quy định khác.

Trước đó, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định tiền đặt trước khi đấu giá quyền sử dụng đất tại điểm b khoản 1a điều 39 để phù hợp với quy định tại điểm c khoản 3 điều 1 của Nghị định số 10/2023/NĐ-CP ngày 03/4/2023 của Chính phủ. Tuy nhiên, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc quy định cứng mức tiền đặt trước 20% như quy định tại Nghị định số 10/2023/NĐ-CP hiện nay đang bộc lộ hạn chế, vướng mắc. Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 7 điều 125 của Luật Đất đai năm 2024, trình tự, thủ tục đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản. Vì vậy, quy định về tiền đặt trước thuộc trình tự, thủ tục đấu giá nên phải tuân thủ theo quy định của Luật Đấu giá tài sản.

Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Ngoài ra, có ý kiến cho rằng quy định về trả lại khoản tiền đặt trước và thanh toán tiền lãi (nếu có) khi người tham gia đấu giá không đủ điều kiện tham gia đấu giá hoặc không trúng đấu giá là “rất phức tạp”, nhất là đối với tài sản có giá trị nhỏ. Về nội dung này, UBTVQH cho rằng việc quy định trả lãi tiền đặt trước như dự thảo Luật là kế thừa quy định của Luật hiện hành về thanh toán tiền lãi (nếu có) để bảo đảm quyền lợi của người tham gia đấu giá. Quy định này cũng phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự về “nghĩa vụ trả tiền bao gồm cả tiền lãi trên nợ gốc, trừ trường hợp có thoả thuận khác”.

UBTVQH cũng đã tiếp thu và chuyển quy định tại Điều 39 về tổ chức hành nghề đấu giá tài sản không được sử dụng tiền đặt trước của người tham gia đấu giá vào bất kỳ mục đích nào khác vào điểm d2 khoản 2 Điều 9 như tại dự thảo Luật.

Về  tài sản đấu giá và đấu giá tín chỉ carbon

Về tài sản đấu giá (Điều 4), có ý kiến đề nghị đấu giá biển số xe phải thực hiện theo quy trình, thủ tục đấu giá tài sản của Luật Đấu giá tài sản; đề nghị bổ sung quy định đấu giá tín chỉ các - bon. UBTVQH cho rằng: đối với đấu giá biển số xe, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 3 của Luật hiện hành theo hướng "việc đấu giá biển số xe được thực hiện theo quy định của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ" nhằm bảo đảm phù hợp với tính chất đặc thù của việc đấu giá biển số xe cũng như sự thống nhất với dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đang được trình Quốc hội xem xét, thông qua. 

Tiếp thu ý kiến đại biểu về tổ chức hành nghề đấu giá tài sản (Điều 24),  UBTVQH chỉnh lý rõ hơn quy định tại điểm a1 khoản 1 Điều 24 theo hướng đối với tài sản thuộc sở hữu cá nhân thì các bên có quyền lựa chọn hoặc thỏa thuận áp dụng hay không áp dụng một, một số hoặc toàn bộ quy định về trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản.

Đối với đấu giá tín chỉ các - bon, tại điểm p khoản 1 Điều 4 dự thảo Luật đã có quy định chung mang tính khái quát đối với tài sản khác mà pháp luật chuyên ngành quy định phải đấu giá để bảo đảm tính bao quát, đầy đủ và dự liệu trước các tài sản có thể phát sinh trong tương lai, trong đó có tín chỉ các - bon. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá khi tổng kết việc thực hiện thí điểm sàn giao dịch tín chỉ các - bon để có cơ sở đưa loại tài sản này ra đấu giá theo trình tự, thủ tục của Luật Đấu giá tài sản.

Về thời gian đào tạo nghề đấu giá

Có ý kiến đề nghị đánh giá kỹ lưỡng việc bỏ quy định tại Điều 12 của Luật hiện hành; nghiên cứu giảm thời gian đào tạo nghề đấu giá đối với các đối tượng được miễn tại Điều 12 của Luật hiện hành và bổ sung các đối tượng khác có liên quan. UBTVQH cho biết: tại Báo cáo số 842/BC-UBTVQH15 và hồ sơ Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 đã có giải trình và đánh giá về việc bỏ quy định tại Điều 12 về miễn đào tạo nghề đấu giá đối với một số đối tượng như: luật sư, công chứng viên, thừa phát lại, quản tài viên, trọng tài viên, thẩm phán, kiểm sát viên, chấp hành viên. 

Ngoài ra, trong thực tế thời gian đào tạo 3 tháng là không đủ để trang bị các kiến thức, kỹ năng hành nghề cho đấu giá viên. Tuy nhiên, trong thời gian tới khi đánh giá, tổng kết sửa đổi toàn diện Luật Đấu giá tài sản, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu việc giảm thời gian đào tạo nghề đối với các đối tượng được miễn đào tạo tại Điều 12 của Luật hiện hành và các đối tượng khác có liên quan (nếu có), bảo đảm phù hợp và khả thi.

Về quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá

Liên quan đến quy định về quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá (Điều 47), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết có ý kiến đề nghị làm rõ quy định tại điểm a khoản 2 điều 47 về người có tài sản đấu giá chịu trách nhiệm đấu giá tài sản theo lô hoặc tách thành các tài sản độc lập. Lý do bởi quy định như dự thảo luật dễ xảy ra tiêu cực và đây là quy định cấm việc tiếp cận của những tổ chức, cá nhân tham gia vào việc đấu giá.

Giải trình nội dung trên, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho rằng Luật Đấu giá tài sản chỉ quy định trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, còn việc đưa tài sản ra đấu giá theo lô hay từng tài sản độc lập là do người có tài sản đấu giá quyết định theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Về xử lý vi phạm đối với người tham gia đấu giá, trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức liên quan

Theo Điều 70 Luật ĐGTS sửa đổi vừa được thông qua, người tham gia đấu giá, người trúng đấu giá, cá nhân, tổ chức có liên quan vi phạm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Những hành vi vi phạm như lập danh sách khống về người đăng ký tham gia đấu giá; lập hồ sơ khống, hồ sơ giả tham gia hoạt động đấu giá tài sản; thông đồng, móc nối với người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, tổ chức thẩm định giá…. để làm sai lệch thông tin tài sản đấu giá, hồ sơ mời tham gia đấu giá, hồ sơ tham gia đấu giá, dìm giá, nâng giá, làm sai lệch kết quả đấu giá tài sản...

Người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm thì bị cấm tham gia đấu giá đối với loại tài sản đó trong thời hạn từ 6 tháng đến 5 năm. Quyết định cấm tham gia hoạt động đấu giá phải được gửi cho tổ chức, cá nhân bị xử lý và cơ quan, tổ chức có liên quan; đồng thời gửi đến Bộ Tư pháp và phải đăng tải trên Cổng Đấu giá tài sản quốc gia…

Đối với quy định xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá không nộp tiền trúng đấu giá (Điều 70), ông Vũ Hồng Thanh cho biết có ý kiến đề nghị nghiên cứu chế tài xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá mà không nộp tiền đối với các loại tài sản khác ngoài quyền sử dụng đất và quyền khai thác khoáng sản. Có ý kiến đề nghị người trúng đấu giá phải thanh toán khoản tiền chênh lệch giữa kết quả đấu giá và tiền trúng đấu giá theo kết quả đấu giá được tổ chức lại liền kề sau đó, nếu tiền trúng đấu giá theo kết quả đấu giá lại thấp hơn. 

Về nội dung này, UBTVQH cho rằng dự thảo Luật chỉ quy định chế tài xử lý đối với trường hợp người trúng đấu giá quyền sử dụng đất, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá vì đây là hai loại tài sản đặc thù, có giá trị lớn, ảnh hưởng lớn đến thị trường bất động sản, chứng khoán, giá cả vật liệu xây dựng…

Việc bổ sung quy định cấm người trúng đấu giá đối với những tài sản này tham gia đấu giá trong thời hạn nhất định tùy theo tính chất, mức độ vi phạm nhằm ngăn chặn các hành vi tiêu cực, gây lũng đoạn thị trường, ngăn chặn tình trạng bỏ cọc hoặc thổi phồng giá trị tài sản để trục lợi trong đấu giá tài sản.  Đánh giá đề xuất của đại biểu QH là “xác đáng”, tuy nhiên UBTVQH cho rằng việc bảo đảm tính khả thi khi áp dụng cần phải được nghiên cứu, đánh giá. “Đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu để có cơ sở tiếp thu khi sửa đổi toàn diện Luật Đấu giá tài sản” - ông Vũ Hồng Thanh nêu quan điểm của UBTVQH.