Trong thời gian qua, các tổ chức và đối tượng phản động, cơ hội chính trị đã lợi dụng tình hình chính trị trong và ngoài nước để gia tăng hoạt động lôi kéo, tập hợp lực lượng chống phá Đảng, Nhà nước ta; lợi dụng các quyền tự do, dân chủ để xúi giục, kích động công dân khiếu kiện kéo dài, vượt cấp; tình hình đơn, thư tiếp tục diễn biến phức tạp; nhận thức của một bộ phận nhân dân về pháp luật, nhất là pháp luật về khiếu nại, tố cáo (KNTC) còn hạn chế, dẫn đến có vụ việc cơ quan nhà nước đã giải quyết nhưng công dân vẫn tiếp tục khiếu kiện; có nhiều vụ việc không thuộc trách nhiệm giải quyết của lực lượng Công an nhân dân (CAND), dù đã được hướng dẫn đến các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định của pháp luật, nhưng công dân vẫn tiếp tục đến trụ sở tiếp công dân của Bộ Công an để khiếu kiện, nhất là các vụ việc khiếu kiện đông người, gây mất an ninh, trật tự.
Theo báo cáo, năm 2022, Công an các cấp tiếp nhận 36.170 đơn, trong đó: 17.705 đơn thuộc trách nhiệm giải quyết của lực lượng CAND (chiếm 49%), 18.465 đơn không thuộc trách nhiệm giải quyết (chiếm 51%). Qua công tác tiếp nhận và xử lý đơn, thư nổi lên một số vấn đề như: Số lượng đơn không thuộc trách nhiệm giải quyết của lực lượng CAND chiếm tỷ lệ lớn, nội dung chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai, cưỡng chế, áp giá đền bù giải phóng mặt bằng; phản ánh việc một số cơ quan nhà nước có thẩm quyền chậm trễ trong giải quyết các vụ việc ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân; KNTC liên quan đến hoạt động điều tra, xử lý tội phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng,... thuộc trách nhiệm giải quyết của UBND, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp. Khiếu nại của cán bộ, chiến sĩ (CBCS) Công an chủ yếu là khiếu nại các quyết định kỷ luật, chế độ, chính sách; khiếu nại của công dân chủ yếu là khiếu nại quyết định xử lý vi phạm hành chính, hành vi hành chính của CBCS trong các lĩnh vực công tác (tuần tra, kiểm soát giao thông; đăng ký, quản lý phương tiện giao thông...). Nội dung tố cáo liên quan đến lực lượng CAND chủ yếu là sai phạm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, công tác cán bộ, công tác quản lý tài chính; trong việc thực hiện các quy định của pháp luật, của Bộ Công an về xử lý, giải quyết đơn, thư; trong công tác xử lý tội phạm, vi phạm tiêu chuẩn chính trị, quan hệ bất chính, vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống...
Thanh tra Bộ Công an tổ chức đối thoại với cán bộ về việc giải quyết khiếu nại
Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng được quan tâm. Đảng ủy Công an Trung ương (CATW) đã chỉ đạo các Đảng ủy trực thuộc và Đảng ủy Công an các đơn vị, địa phương tuyên truyền, phổ biến, quán triệt những nội dung Chỉ thị số 35-CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị và các quy định pháp luật liên quan về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh, bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tới toàn thể cán bộ, đảng viên nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của công tác trên. Cấp ủy, tổ chức đảng trong CAND đã quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị số 35-CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị gắn với thực hiện có hiệu quả các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan như: Luật Tiếp công dân; Luật Khiếu nại; Luật Tố cáo; Thông tư số 145/2020/TT-BCA của Bộ trưởng Bộ Công an quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục, biện pháp bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người tố cáo về hành vi tham nhũng, lãng phí; Thông tư số 98/2021/TT-BCA của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về công tác tiếp công dân đến KNTC, kiến nghị, phản ánh trong CAND; Kế hoạch số 106-KH/ĐUCA của Đảng ủy CATW về thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW.
Việc tổ chức quán triệt bảo đảm thiết thực, phù hợp, hiệu quả, qua đó cấp ủy đảng, Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương đã nhận thức rõ được trách nhiệm trong chỉ đạo thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí thuộc trách nhiệm của lực lượng CAND; gắn việc giải quyết KNTC với cải cách hành chính, cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong CAND.
Bộ Công an đã ban hành Thông tư số 19/2022/TT-BCA quy định việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn khiếu nại, đơn kiến nghị, phản ánh trong CAND; Thông tư số 23/2022/TT-BCA quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại trong CAND, triển khai đến Công an các đơn vị, địa phương để tổ chức thực hiện, cấp ủy, tổ chức đảng trong CAND đã ban hành 320 văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị. Các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của Nhà nước, có tính khả thi cao, phù hợp với tính chất, nhiệm vụ và sự phân công, phân cấp của lực lượng Công an, tạo hành lang pháp lý và phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Bộ Công an đã tổ chức 02 Hội nghị trực tuyến từ Bộ đến Công an các đơn vị, địa phương: Hội nghị tập huấn công tác thanh tra năm 2022 của lực lượng CAND để phổ biến, quán triệt những điểm mới của các văn bản quy phạm pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng; hướng dẫn triển khai thanh tra các chuyên đề diện rộng năm 2022 theo Kế hoạch, chỉ đạo của Bộ Công an. Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí của lực lượng Công an nhân dân năm 2021, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2022. Ngoài ra, trong các Hội nghị giao ban hằng tháng, quý, sơ kết công tác 6 tháng, 9 tháng, tổng kết công tác năm, Đảng ủy, lãnh đạo Bộ Công an đã thường xuyên quán triệt, chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy định của pháp luật về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Cấp ủy, tổ chức đảng, Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện tốt công tác phối hợp, trao đổi, cung cấp thông tin liên quan về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an, Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương thường xuyên chỉ đạo thực hiện tốt công tác kiểm tra của UBKT các cấp trong thực hiện công tác tiếp công dân, xử lý kiến nghị, phản ánh, giải quyết KNTC và bảo vệ người tố cáo. Ban Thường vụ Đảng ủy, UBKT Đảng ủy Công an Trung ương đã phối hợp với các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, giải quyết KNTC đối với tổ chức đảng, đảng viên trong CAND. Qua kiểm tra đã giúp thủ trưởng Công an các cấp được kiểm tra chỉ đạo chấn chỉnh kịp thời những tồn tại, hạn chế và tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật và Bộ Công an về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại đơn vị, địa phương.
Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương kiện toàn tổ chức bộ máy, tăng cường số lượng, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức công vụ đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, tham mưu giải quyết KNTC và bảo vệ người tố cáo; việc bố trí địa điểm, cơ sở vật chất phục vụ công tác tiếp công dân. Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương đã quan tâm bố trí địa điểm tiếp công dân thuận lợi cho công dân đến KNTC, kiến nghị, phản ánh. Nội quy địa điểm tiếp công dân, Lịch tiếp công dân thường xuyên, Lịch tiếp công dân định kỳ được niêm yết công khai theo quy định, có biển chức danh của lãnh đạo, cán bộ làm công tác tiếp công dân; trang bị tủ sách pháp luật phục vụ cán bộ và công dân nghiên cứu, tham khảo; bố trí cán bộ tiếp công dân thường xuyên, tổ chức phục vụ Thủ trưởng đơn vị tiếp công dân định kỳ vào ngày 15 hằng tháng.
Hiện nay, lực lượng Công an Trung ương hiện có 5.062 cán bộ làm công tác tiếp công dân, trong đó có 685 cán bộ chuyên trách, 4.377 cán bộ kiêm nhiệm; có 513 cán bộ chuyên trách làm công tác tham mưu giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh và bảo vệ người tố cáo. Cán bộ làm công tác tiếp công dân, tham mưu giải quyết KNTC, kiến nghị, phản ánh và bảo vệ người tố cáo đều được đào tạo cơ bản, có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn, nắm vững chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Lãnh đạo các cơ quan chức năng và cơ quan thông tin đại chúng trong việc cung cấp thông tin về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC, phát huy vai trò của cơ quan thông tin đại chúng trong bảo vệ người tố cáo; thường xuyên quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương thực hiện tốt công tác thông tin, tuyên truyền; thường xuyên chỉ đạo, định hướng công tác tuyên truyền; cung cấp thông tin khi có đề nghị phối hợp của các cơ quan truyền thông, báo chí. Đồng thời tăng cường công tác theo dõi, quản lý thông tin không để các thành phần xấu lợi dụng để đưa thông tin tuyên truyền, xuyên tạc, kích động, lôi kéo người dân tụ tập, gây mất an ninh, trật tự; qua đó chủ động đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, kích động, gây tâm lý hoang mang trong nhân dân. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật thông qua các phong trào thi đua như "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", "Dân vận khéo"…
Trong năm 2022, lãnh đạo Bộ Công an tiếp công dân định kỳ vào ngày 15 hằng tháng, với tổng số 42 cuộc/170 lượt công dân. Thủ trưởng Công an các cấp đã tổ chức tiếp 19.284 cuộc/19.719 lượt công dân. Việc tiếp công dân của thủ trưởng Công an các cấp đã kịp thời tiếp nhận đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh, hướng dẫn công dân thực hiện quyền KNTC, đồng thời chỉ đạo các cơ quan chức năng xử lý, giải quyết yêu cầu chính đáng, hợp pháp của công dân. Công an các cấp xác minh, giải quyết 4.368/4.715 đơn KNTC thuộc thẩm quyền, đạt 92,6%. Trong đó, Đảng ủy CATW, lãnh đạo Bộ Công an chỉ đạo Thanh tra Bộ xác minh, giải quyết 149 vụ việc KNTC, kiến nghị, phản ánh liên quan Công an các đơn vị, địa phương. Nội dung chủ yếu khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật; khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự, kết luận điều tra; tố cáo cán bộ, chiến sĩ Công an vay mượn tiền của công dân không trả, vi phạm phẩm chất đạo đức, quan hệ nam nữ bất chính; bao che tội phạm; tố cáo cán bộ điều tra làm sai lệch hồ sơ vụ án…; công tác giải quyết KNTC của lực lượng CAND bảo đảm chính xác, khách quan, đúng quy định của pháp luật, bảo vệ danh dự, quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể, cá nhân, góp phần chấn chỉnh, củng cố nội bộ các đơn vị, xây dựng lực lượng CAND trong sạch, vững mạnh.
Đảng ủy CATW, lãnh đạo Bộ Công an thường xuyên quan tâm chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng trong CAND thực hiện tốt công tác bảo vệ người tố cáo. Năm 2022, lực lượng CAND nhận được 10 yêu cầu bảo vệ của người tố cáo (yêu cầu bảo vệ về tính mạng, sức khỏe 06 trường hợp; yêu cầu bảo vệ về tài sản 04 trường hợp), số người được áp dụng các biện pháp bảo vệ 02 trường hợp (bảo vệ về tính mạng, sức khỏe 01 trường hợp; bảo vệ về tài sản 01 trường hợp); không có trường hợp nào bị xử lý do trả thù, trù dập; không có trường hợp nào người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền bị xử lý do để xảy ra tình trạng người tố cáo, phản ánh, tố giác bị trả thù, trù dập.
Bên canh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện Chỉ thị số 35- CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị trong chỉ đạo xác minh, giải quyết một số vụ việc khiếu nại, tố cáo của Công an một số đơn vị, địa phương chưa bảo đảm đúng thời hạn. Công tác tiếp công dân định kỳ của Thủ trưởng Công an một số địa phương chưa được thường xuyên, còn tình trạng ủy quyền cho cấp phó và cơ quan chuyên trách; cấp ủy, thủ trưởng Công an một số đơn vị, địa phương chưa thực sự quan tâm, quyết liệt trong việc lãnh đạo, chỉ đạo các mặt công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ. Việc bố trí cán bộ thanh tra ở Công an một số đơn vị, địa phương không ổn định; trình độ năng lực của một số cán bộ làm công tác thanh tra còn hạn chế, ý thức trách nhiệm chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu công tác.
Để tiếp tục thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị số 35- CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị, Đảng ủy CATW quán triệt, triển khai thực hiện một số nhiệm vụ như: (1) Chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng trong CAND tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC đến toàn thể cán bộ, đảng viên trong lực lượng CAND, trọng tâm là: Chỉ thị số 35-CT/TW, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị; Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và các văn bản có liên quan khác có liên quan. (2) Chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và xây dựng lực lượng CAND đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Trước mắt, trên cơ sở quy định của Luật Thanh tra năm 2022 và Nghị định của Chính phủ, chỉ đạo các đơn vị chức năng nghiên cứu, đề xuất xây dựng: Nghị định thay thế Nghị định số 41/2014/NĐ-CP và Nghị định số 25/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 41/2014/NĐ-CP của Chính phủ, quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra CAND; Quyết định thay thế Quyết định số 09/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn các ngạch thanh tra viên CAND; Thông tư thay thế Thông tư liên tịch số 2478/2007/TTLT-TTCP-BNV-BTC-BCA của Thanh tra Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Bộ Công an hướng dẫn thực hiện chế độ phụ cấp trách nhiệm theo nghề thanh tra đối với thanh tra viên CAND theo hướng đề xuất chế độ, chính sách đối với lực lượng Thanh tra CAND bảo đảm tương đồng với các lực lượng khác trong CAND. (3) Xây dựng, ban hành Chỉ thi của Ban Thường vụ Đảng ủy CATW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra CAND giúp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thanh tra trong CAND; nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, thủ trưởng Công an các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh tra nói chung, cũng như công tác tiếp công dân, giải quyết đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh. (4) Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương nghiêm túc, gương mẫu thực hiện tiếp công dân định kỳ, đồng thời chỉ đạo thực hiện tốt công tác tiếp công dân thường xuyên, phấn đấu đạt tỷ lệ 100% thủ trưởng Công an các cấp tiếp công dân theo quy định, chỉ đạo giải quyết dứt điểm các vụ việc KNTC thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật, hạn chế thấp nhất tình trạng KNTC phức tạp, kéo dài, vượt cấp; thực hiện tốt các quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo đã có hiệu lực pháp luật. Tiến hành công tác thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, góp phần phòng ngừa sai phạm từ sớm, từ xa, không để vi phạm nhỏ thành vi phạm lớn, vi phạm của cá nhân thành vi phạm của tổ chức, của tập thể. (5) Chỉ đạo tăng cường hướng dẫn và kiểm tra trách nhiệm của Thủ trưởng Công an các cấp trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực nhằm từng bước nâng cao hiệu quả công tác này, đồng thời hạn chế tình trạng đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh vượt cấp lên Bộ và các cơ quan Trung ương. Triển khai thực hiện hiệu quả các Đoàn kiểm tra theo Kế hoạch công tác thanh tra năm 2023 của lực lượng CAND. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, lãnh đạo Bộ Công an có văn bản chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phưong nhằm chấn chỉnh chung, khắc phục những hạn chế trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết đơn, thư KNTC và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. (6) Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn thư KNTC, kiến nghị, phản ánh, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cho đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ làm công tác thanh tra kiêm nhiệm tại Công an các đơn vị, địa phương.
