Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm chính đối với những hạn chế, vi phạm của các dự án do Bộ quyết định đầu tư.
Đó là nội dung quan trọng trong nghị quyết về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT), của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Nhiều Bộ ngành, cơ quan quản lý địa phương phải chịu trách nhiệm
Nghị quyết chỉ rõ quá trình triển khai thực hiện các dự án này còn nhiều hạn chế cần được khắc phục. Như thẩm định phê duyệt dự án còn bất cập, thiếu minh bạch. Các quy định của pháp luật và thực tế triển khai về thu phí sử dụng dịch vụ đường bộ, vị trí đặt trạm thu phí còn chưa hợp lý...
Nguyên nhân của các hạn chế, yếu kém là do các cơ quan quản lý còn ít kinh nghiệm, chưa bao quát đầy đủ các tình huống phát sinh, sự phối, kết hợp giữa các cơ quan, đơn vị chưa thực sự hiệu quả, trách nhiệm chưa cao, vẫn còn tình trạng buông lỏng quản lý.
Nghị quyết cũng nêu rõ, Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm chính đối với những hạn chế, vi phạm của các dự án do Bộ quyết định đầu tư. Bộ Tài chính chịu trách nhiệm liên quan đến việc ban hành thông tư hướng dẫn việc thu phí chưa hợp lý.
Bộ KH-ĐT không kịp thời phát hiện những bất cập trong quá trình thẩm định cấp giấy chứng nhận, chậm ban hành thông tư hướng dẫn, cũng như chưa đánh giá hết tác động đối với quy định khuyến khích đầu tư cải tạo nâng cấp các công trình hiện hữu.
Bộ Xây dựng chậm rà soát, sửa đổi ban hành hệ thống đơn giá, định mức và các quy định quản lý chất lượng, chi phí đối với các dự án BOT.
Bộ TN-MT chưa kịp thời rà soát văn bản liên quan đến chính sách, phương án đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư.
Ngoài ra, UB Thường vụ cũng chỉ rõ, các ngân hàng thương mại cho vay dự án giao thông BOT chịu trách nhiệm trong việc chưa thực hiện đúng quy định về trình tự, thủ tục cấp tín dụng.
Còn nhà đầu tư chịu trách nhiệm về việc huy động vốn chủ sở hữu không đúng so với quy định; phê duyệt thiết kế, dự toán không đúng; đấu thầu lựa chọn nhà thầu không theo quy định; chọn nhà thầu chưa đáp ứng năng lực theo yêu cầu; thi công không bảo đảm chất lượng...
Các tổ chức tư vấn cũng phải chịu trách nhiệm về những tồn tại sai sót trong lập dự án đầu tư, tổng mức đầu tư, thiết kế kỹ thuật, dự toán công trình, giám sát chất lượng.
Cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương chịu trách nhiệm về những hạn chế, vi phạm của dự án do địa phương quyết định đầu tư và việc chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận trong việc lựa chọn dự án, thỏa thuận vị trí đặt trạm thu phí, bảo đảm an ninh trật tự, giải phóng mặt bằng chậm...
Bổ sung chế tài xử lý đối với nhà đầu tư vi phạm
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khẳng định để khắc phục những hạn chế, bất cập trong việc đầu tư, khai thác các công trình giao thông theo hợp đồng BOT, các cơ quan chức năng phải lên phương án xử lý kịp thời tồn tại, yếu kém và kiểm điểm trách nhiệm.
Tiêu chí lựa chọn dự án để đầu tư BOT phải được quy định chặt chẽ. Bổ sung tiêu chí đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư. Cập nhật lưu lượng phương tiện và hoàn vốn, thời gian thu giá sử dụng dịch vụ.
UB Thường vụ cho rằng chỉ nên đầu tư các dự án đường bộ theo hợp đồng BOT ở các tuyến đường mới, không đầu tư cải tạo nâng cấp tuyến đường độc đạo theo hình thức BOT. Người dân phải có quyền lựa chọn. Việc lựa chọn nhà thầu phải đấu thầu công khai, minh bạch.
UB Thường vụ yêu cầu khẩn trương quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định thời gian thu phí; qua đó, rà soát vị trí đặt trạm đảm bảo hài hoài lợi ích giữa Nhà nước, chủ đầu tư và người dân.
Yêu cầu Thủ tướng và Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện pháp luật đầu tư theo hình thức BOT, đặt trong tổng thể hoàn thiện pháp luật về đầu tư theo hình thức PPP với định hướng nghiên cứu xây dựng, trình Quốc hội sớm ban hành luật, tạo cơ sở pháp lý cao, thống nhất, đồng bộ cho hình thức đầu tư này.
Yêu cầu cụ thể là bổ sung quy định về tiêu chí để đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư, nghiên cứu quy định mức vốn chủ sở hữu phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng nhóm dự án.
Bổ sung chế tài xử lý đối với nhà đầu tư chậm quyết toán, chậm công khai cập nhật lưu lượng phương tiện, doanh thu hoàn vốn, thời gian thu giá dịch vụ...
Đáng chú ý, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ chỉ đạo từ năm 2019, triển khai đồng bộ thu giá dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT trên cả nước.
Theo Bao Datviet
