Tại sao cần làm rõ những khoản hối lộ tiền tỉ?

(Pháp lý) - Những ngày cuối tháng 3 vừa qua, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã tiến hành xét xử đại án xảy ra tại Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) góp vốn vào Oceanbank gây thiệt hại 800 tỉ. Một tình tiết đáng chú ý của vụ án đó là ông Nguyễn Xuân Sơn – sếp của Oceanbank khai chi 180 tỷ để lấy lòng kế toán trưởng PVN là Ninh Văn Quỳnh.

Theo cáo trạng thì Ninh Văn Quỳnh là một trong 6 bị can bị cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị truy tố tội cố ý làm trái cùng ông Đinh La Thăng trong vụ gây thất thoát 800 tỉ đồng tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Ông Quỳnh bị truy tố tội lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Theo đó, cáo trạng quy buộc số tiền mà ông Ninh Văn Quỳnh chiếm đoạt là 20 tỉ đồng.

Đối chất về khoản tiền đã nhận chênh so với cáo trạng

Tại tòa, lời khai về khoản tiền này đã được đối chất. Nhóm luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Xuân Sơn đã truy vấn bị cáo Ninh Văn Quỳnh (cựu kế toán trưởng PVN) về khoản "chăm sóc" nhận từ ông Nguyễn Xuân Sơn. Có một số lần, ông Sơn bảo em họ là Nguyễn Xuân Thắng (cựu giám đốc Oceanbank) xách túi tiền tới tận phòng cho ông Quỳnh. Ông Sơn khai đưa cho ông Quỳnh tổng cộng 180 tỷ.

Tuy nhiên ông Quỳnh một mực khẳng định chỉ nhận 20 tỷ đồng và đã khắc phục toàn bộ tiền chiếm đoạt. Số tiền 20 tỷ đồng, ông Quỳnh thừa nhận đã chi hết vào việc mua sắm nhà, xe, cho nhân viên nghỉ mát… Ông Quỳnh khai: "Những lần đầu khi đưa tiền cho tôi, anh Sơn chưa nói là tiền gì mà sau này mới nói của Oceanbank". Biết việc đưa tiền là muốn được "quan tâm hỗ trợ Oceanbank", nhưng ông không bàn bạc hay can thiệp gì vào nguồn tiền gửi của PVN ở Oceanbank.

Ngay sau đó, luật sư công bố lời khai của ông Quỳnh ở cơ quan điều tra thể hiện bị cáo biết rõ được nhận tiền vì thời điểm đó số tiền gửi của PVN ở Oceanbank rất lớn. Ông Quỳnh phản bác nội dung này, cho rằng chỉ khai những gì nhớ ra được và liên tục khẳng định "không tính toán, đòi hỏi hay bàn bạc". Với nhiều câu hỏi của luật sư về vấn đề này, ông Quỳnh đều nói "không nhớ" khiến chủ tọa nhiều lần phải nhắc luật sư chuyển sang nội dung khác. Khi luật sư hỏi về việc có hay không việc mua căn hộ chung cư bằng tiền của ông Sơn, ông Quỳnh đáp: "Không có".

Đáp lại phần trình bày của ông Quỳnh, ông Sơn khai đưa tiền cho ông Quỳnh nhiều lần, mỗi lần 2-5 tỷ đồng. Đó là tiền Oceanbank chi chăm sóc với khách hàng đặc biệt, chẳng hạn như PVN. “Anh Quỳnh không bao giờ đòi hỏi bao nhiêu phần trăm nhưng mức tiền mỗi lần đưa đều phụ thuộc vào số lượng tiền gửi của PVN ở Oceanbank", ông Sơn khai. Chỉ trong hai năm 2009, 2010 ông Sơn nhớ đã chi ít nhất cho ông Quỳnh 30-40 tỷ. Nói về sự có mặt của người em họ Nguyễn Xuân Thắng trong một số lần giao tiền, ông Sơn cho hay đó chỉ là ‘trùng hợp’ chứ không phải để làm chứng. Thời điểm đó, quan hệ hai ông rất tốt, "anh em hoàn toàn tin tưởng nhau".

Ông Sơn khẳng định có dùng một căn hộ chung cư cao cấp để "chăm sóc" cựu kế toán trưởng PVN. Theo đó, khi ông Quỳnh đặt vấn đề muốn mua căn hộ cao cấp trên tầng 16 một khu chung cư cao cấp, ông Sơn đã phải báo cựu chủ tịch Oceanbank Hà Văn Thắm hoãn chi một khoản để đáp ứng yêu cầu này. Chung cư khi đó còn đang xây nên sau này ông Quỳnh có nhận nhà hay chưa ông Sơn không rõ. Ông Sơn cho hay đã nhận mức phạt tử hình trong vụ án khác nên tại phiên tòa này mong muốn HĐXX tìm ra bản chất sự thật - bản chất của việc đưa tiền cho ông Quỳnh. Ông chưa được đối chất với ông Quỳnh và mong có một lần như vậy.

Khi được tòa hỏi về lời khai của ông Sơn, nhân chứng Hà Văn Thắm cho hay: “Ông Sơn không trao đổi với tôi về việc mua nhà cho ông Quỳnh nhưng chắc chắn có bảo tôi chuyển hợp đồng mua nhà. Thâm tâm tôi nghĩ ông Sơn mua nhà cho chính mình chứ không biết là mua cho ông Quỳnh. Ông Thắm nói khoản chi cho ông Quỳnh thường tính bằng khoảng 1% tiền gửi của PVN ở Oceanbank. Tuy nhiên ông Sơn thường lấy mỗi lần khoảng 5 tỷ để đưa cho ông Quỳnh nên cách tính này cũng không chính xác. Ông Thắm khẳng định tiền ông Sơn đưa là tiền Oceanbank chủ trương chi chăm sóc chung cho PVN chứ không riêng ông Quỳnh. Số tiền ông Sơn khai với số tiền ông Thắm chi là khớp nhau.

Luật sư: Ninh Văn Quỳnh có dấu hiệu của tội tham ô?

Luật sư Nguyễn Chiến cũng cho biết: Với những khoản tiền lớn mà bị cáo khai tại phiên tòa thì việc đối chất là việc cần thiết. Khi tiến hành đối chất thì lời khai nào phù hợp với thực tế khách quan của vụ án sẽ được chấp nhận.

Luật sư Vũ Gia Trưởng (Văn Phòng luật sư Phạm Hồng Hải), chia sẻ: Việc dư luận quan tâm đến lời khai của ông Sơn bởi vì số tiền đó có thể liên quan trực tiếp đến việc thu hồi tài sản do phạm tội mà có. Theo tôi, trước những lời khai như vậy, thì việc tổ chức đối chất tại tòa là hợp lý. Một bên nhận số tiền chăm sóc là 20 tỉ, nhưng một bên đưa thì nói 180 tỉ. Theo tôi, không một đối chất nào tốt bằng đối chất trước phiên tòa, không lời khai nào đáng tin tưởng hơn lời khai tại phiên tòa… Hiện theo tôi biết, tại phiên tòa chỉ chốt được số tiền là 20 tỉ đồng. Quỳnh khai số tiền đó được chia vào các việc như cho nhân viên đi du lịch, mua nhà, mua ô tô. Theo tôi, lời khai về số tiền đã nhận nào mà phù hợp với thực tế khách quan của vụ án cụ thể như sau khi nhận được chia cho các thành viên khác thế nào, số tiền đó cũng là số tiền lãi ngoài tương đương với số tiền các đơn vị khác gửi tiết kiệm được nhận lãi ngoài thì lời khai đó sẽ được công nhận.

Thực tế thì trong vụ án trên, ngoài đối chất ở phiên tòa, đại diện Viện kiểm sát đã đề nghị tiếp tục điều tra về lời khai này. “Theo tôi, nếu khoản tiền 180 tỉ (gồm cả nhà chung cư cao cấp, số tiền 20 tỉ cơ quan tố tụng đã chứng minh) là tiền từ lãi ngoài thì Ninh Văn Quỳnh phạm Tội lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản như cáo trạng đã truy tố. Ninh Văn Quỳnh đang có chức vụ quyền hạn, đang thực hiện các công việc có liên quan đến nhau… Nếu chứng minh được những khoản tiền cũng như những lợi ích vật chất khác (số tiền theo lời khai của ông Sơn) mà không phải tiền lãi ngoài thì Ninh Văn Quỳnh có dấu hiệu phạm tội Tham ô.

Tại sao cần làm rõ những khoản hối lộ tiền tỉ?

Trước đây, Pháp lý từng đăng tải bài viết “Tìm chứng cứ hối lộ, khó như tìm kim đáy bể” dẫn ra thực tế nhiều vụ án: Ở phiên tòa xét xử Dương Tự Trọng và đồng phạm tổ chức đưa người khác trốn đi nước ngoài, Dương Chí Dũng có lời khai, ông ta xách một giỏ tiền đến đưa cho một cán bộ cao cấp ngành công an. HĐXX sau đó có yêu cầu Viện kiểm sát điều tra làm rõ hành vi nhận 510.000 USD để chạy cho Dương Chí Dũng trong vụ án Vinalines và hành vi nhận 20 tỉ đồng để được làm dự án chuyển đổi công năng cảng Sài Gòn của Công ty Vạn Thịnh Phát hay trong đại án Châu Thị Thu Nga lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bà này có lời khai dùng 1,5 triệu đô (tương đương hơn 30 tỉ) để chạy ghế ĐBQH và dùng hơn 12 tỉ đồng để chạy dự án xây dựng cho công ty... Những khoản tiền tỉ đó hầu hết đến nay chưa được làm rõ khiến dư luận hoài nghi. Xin nhấn mạnh, việc làm rõ những lời khai này không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc thu hồi tài sản có được do phạm tội mà có, mà còn giúp không bỏ lọt tội phạm hoặc xét giảm nhẹ hình phạt cho người chủ động khai báo.... Việc chưa truy đến cùng những khoản tiền trên khiến công lý khó lòng thu phục dư luận, ngoài ra còn thể hiện điểm hạn chế trong chứng minh tội phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng.

Minh Minh