Nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi, tận dụng cơ hội và tạo đà bứt phá cho doanh nghiệp trong giai đoạn tới, chiều 23/3, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Diễn đàn “Tái định vị doanh nghiệp để phát triển bền vững”.
Tham dự Diễn đàn có sự tham gia của gần 200 đại biểu đại diện cơ quan quản lý Nhà nước, đại diện VCCI, các chuyên gia kinh tế, lãnh đạo các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp… cùng sự tham gia đồng hành của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
Diễn đàn “Tái định vị doanh nghiệp để phát triển bền vững”. Ảnh: Hoài Anh.
Phát biểu tại diễn đàn, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhấn mạnh: Với VCCI, ưu tiên hàng đầu là việc nắm chắc tình hình, kịp thời hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua các khó khăn của năm 2023, tiếp tục phục hồi và phát triển. Từ các tháng cuối năm 2022, đầu năm 2023 nền kinh tế đã xuất hiện những dấu hiệu đáng quan ngại. Đà tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đã suy giảm rõ rệt. Các thị trường xuất khẩu trọng điểm giảm nhu cầu ảnh hưởng đến tăng trưởng xuất khẩu và hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.
Dù bối cảnh có nhiều “gam màu xám” nhưng cũng cho thấy những cơ hội. Nếu doanh nghiệp kịp thời nắm bắt, hoà nhịp vào các xu thế mới, tranh thủ các động lực tăng trưởng từ kinh tế xanh và chuyển đổi số, thu hút các nguồn lực đầu tư mới. Vì vậy, đây là thời cơ để doanh nghiệp tạo ra đột phá, nền tảng để “bứt tốc” trong tương lai.
Tuy nhiên, theo khảo sát Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của VCCI cho thấy, cộng đồng doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh do những tác động tiêu cực từ dịch COVID-19 và suy thoái kinh tế.
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm số lượng lớn đóng góp khoảng 40% GDP, nộp ngân sách nhà nước 30% và thu hút gần 60% lao động nhưng dễ bị tổn thương khi gặp các bất lợi từ bên ngoài như dịch bệnh, thiên tai, chiến tranh.
“VCCI tiếp tục đề xuất, xây dựng, triển khai các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ quốc gia về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp, doanh nhân, hiệp hội doanh nghiệp. Để nắm bắt các cơ hội phát triển trong những năm tiếp theo, tái định vị doanh nghiệp và nâng cao năng lực cạnh tranh là vấn đề mấu chốt”, ông Công nói.
Theo đó, tái định vị doanh nghiệp gắn liền với tư duy mới: Phát triển bền vững, thúc đẩy tính đa dạng hòa nhập, bao trùm trong kinh doanh, theo đuổi mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số giúp các doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình xây dựng các trụ cột bền vững.
Các giá trị phát triển bền vững của doanh nghiệp cần được định hình và xây dựng dựa trên đạo đức doanh nhân, văn hoá kinh doanh. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu, yêu cầu về đạo đức trong sản xuất kinh doanh, bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ môi trường được đề cao, vừa tạo ra các chuẩn mực mới, vừa tạo hàng rào kỹ thuật trong thâm nhập thị trường, nhất là thị trường các nước phát triển.
VCCI tiếp tục đề xuất, xây dựng, triển khai các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ quốc gia về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Chia sẻ tại diễn đàn, TS Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng, cuộc xung đột Nga – Ucraina vẫn còn diễn biến căng thẳng và bất định, để lại nhiều hệ lụy khó lường với nền kinh tế thế giới.
Thị trường tài chính ở một số nền kinh tế như Mỹ, Thụy Sỹ... đã có những xáo trộn không nhỏ do hệ lụy từ những vụ việc của các ngân hàng Silvergate Bank, Silicon Valley Bank, Signature Bank, Credit Suisse. Kinh tế toàn cầu được dự báo có thể sẽ tăng trưởng chậm lại, lạm phát tăng ở nhiều quốc gia ảnh hưởng đến kinh tế trong nước và đặt ra khó khăn không nhỏ đối với các doanh nghiệp.
Xuất khẩu - một trong những động lực của tăng trưởng kinh tế năm 2023 đã giảm tốc do nhu cầu của thị trường lớn giảm. Mặc dù là một trong những nền kinh tế mở nhất thế giới nhưng mức độ tham gia của Việt Nam vào các chuỗi giá trị toàn cầu và khu vực vẫn còn hạn chế.
Không những vậy, Việt Nam hiện tập trung quá nhiều vào một số thị trường, sản phẩm, doanh nghiệp. Trong đó, nhóm dệt may, điện tử, hóa chất và kim loại chiếm 2/3 kim ngạch thương mại; 4 thị trường lớn nhất là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hoa Kỳ chiếm tới 60%...
“Chưa kể sau đại dịch, một số thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam chuyển dần sang áp dụng các tiêu chuẩn bền vững một cách chặt chẽ hơn khiến các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp dệt may, da giày... gặp khó khăn nhất định trong việc duy trì năng lực cạnh tranh trong bối cảnh mới. Việc thay đổi tổ chức sản xuất, dây chuyền công nghệ sẽ đi kèm với gia tăng chi phí đầu tư trong khi hiện nay khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp rất hạn chế”, bà Minh lo ngại.
Thực tế trên đòi hỏi các doanh nghiệp phải tái định vị, tái cơ cấu để thích ứng và tăng trưởng ổn định, bền vững. Đây không phải là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm khuyến nghị, từ nay đến năm 2030, cần phát triển ngành thời trang gắn với phát triển ngành dệt may; chuyển dần trọng tâm sang phát triển bền vững, kinh doanh tuần hoàn để bảo vệ môi trường và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu; đáp ứng yêu cầu truy soát chuỗi cung ứng về lao động và môi trường...
Đồng thời, giảm tác động đến môi trường bằng cách tăng độ bền của sản phẩm, tái sử dụng, tái chế, kéo dài tuổi thọ sản phẩm.
Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội gỗ Việt Nam, các doanh nghiệp trong ngành đang liên kết theo chuỗi giá trị, chuyển đổi theo hướng phát triển theo chiều sâu; đổi mới công nghệ thiết bị chuyển đổi thương mại xanh và kinh tế xanh.
Bên cạnh đó, tăng cường trách nhiệm giải trình, chế biến và thương mại có trách nhiệm, kinh tế tuần hoàn; tăng cường năng lực thiết kế, xây dựng thương hiệu, đa dạng hoá thị trường.
