“Tôi rất mong dư luận, báo chí ủng hộ việc thành lập Ủy ban, vì nó lấy đi lợi ích nhóm của các Bộ, ngành sở hữu hiện nay. Các Bộ, ngành sau này sẽ chuyên tâm cho hoạt động quản lý Nhà nước, và thực hiện việc này một cách bình đẳng”, TS. Lê Đăng Doanh nói.
Tại Toạ đàm Kinh tế vĩ mô quý IV và năm 2017 do Viện Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (VEPR) tổ chức sáng 16.1, các chuyên gia kinh tế đã đưa ra nhận định đầu tiên về quyết định của Chính phủ thành lập Tổ công tác của Thủ tướng thực thi việc thành lập Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Thành lập “siêu ủy ban” để tước bỏ lợi ích nhóm của các Bộ, ngành
Trao đổi với phóng viên xung quanh câu chuyện thành lập Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại mở đầu bằng một câu chuyện ngắn về lợi ích nhóm tại các doanh nghiệp Nhà nước (DNNN).
Ông Tuyển kể lại: “Bộ Công Thương trong thời gian đầu anh Hoàng (ông Vũ Huy Hoàng – PV) làm Bộ trưởng, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh trong ngành thép, Cục Quản lý cạnh tranh đã định vào cuộc điều tra. Song ngay lập tức, một đồng chí Thứ trưởng phụ trách ngành công nghiệp thép gọi điện thoại, yêu cầu không được làm”.
Theo ông Tuyển, phải tách các Bộ làm chính sách ra khỏi các DN, bởi để như vậy sẽ dẫn tới mâu thuẫn lợi ích. Về việc quản lý các DNNN này như thế nào ông Tuyển cho rằng: “Nhiều DNNN thì không ai quản được. Vậy nên việc tách ra phải đi đôi việc đẩy mạnh cổ phần hoá với quan điểm những, ngành, DN không cần Nhà nước nắm giữ vốn thì bán hết. Làm thế thu gọn đầu mối lại và cần quản lý quản chỗ cực kỳ quan trọng, quản lý các DN về chính sách công nghiệp”.
Còn theo TS. Lê Đăng Doanh, việc thực hiện và vận hành Uỷ ban đang thực sự là thách thức thực sự vì có quá nhiều khó khăn.
“Tôi rất mong dư luận, báo chí ủng hộ việc thành lập Ủy ban, vì nó lấy đi lợi ích nhóm của các Bộ, ngành sở hữu hiện nay. Các Bộ, ngành sau này sẽ chuyên tâm cho hoạt động quản lý Nhà nước, và thực hiện việc này một cách bình đẳng”, ông Doanh nói.
Trong khi đó, TS. Võ Trí Thành cho rằng, đã là sở hữu tài sản và quyền ra chính sách tại Bộ, ngành thì luôn nảy sinh 2 vấn đề: Xung đột lợi ích và rủi ro đạo đức. “Uỷ ban vốn nhà nước của Trung Quốc vừa rồi, Chủ tịch Uỷ ban cũng bị bắt vì tham nhũng. Cho nên dù là tổ chức nào chúng ta cũng phải đề cao sự minh bạch, hoạt động giám sát, năng lực, và tính chuyên nghiệp để giảm thiểu rủi ro tới mức tối đa. Tôi ủng hộ chủ trương này vì nó ít nhiều chúng ta làm giảm thiểu xung đột lợi ích ở các Bộ, ngành.
Đồng thời, thu nhỏ khu vực DNNN trước khi chúng ta có thể quản lý khu vực này hiệu quả”.
Ai phù hợp để quản lý 5 triệu tỷ tiền vốn?
Xung quanh vấn đề quản lý, điều hành Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, thành công và hiệu quả của Uỷ ban phụ thuộc phần lớn vào người quản lý.
“Dó phải là những người kỹ trị, chứ không phải là nhà chính trị. Người làm chính trị nhưng nếu không có kĩ năng, không am hiểu thị trường, thấu hiểu các nguyên tắc trên thị trường, cách quản lý cơ bản thì không thể làm được. Cách chúng ta đảo lộn giữa hai nhiệm vụ này nên khiến tôi không yên tâm”, bà Chi Lan nói.
Theo bà Phạm Chi Lan, trong báo cáo 2035, các chuyên gia kiến nghị Việt Nam chỉ nên duy trì 20 DNNN, lúc đó không cần đến “siêu uỷ ban”. Lấy ví dụ từ nước Pháp, bà Lan cho biết Pháp chỉ có hơn 20 DNNN nhưng mỗi DN đều hoạt động rất đặc thù, có cơ chế, luật pháp riêng. Với Việt Nam, từ nay đến năm 2035 là rất dài, nên cần một Uỷ ban như vậy.
Bà Phạm Chi Lan nhấn mạnh: “Ở Việt Nam, chúng ta vẫn khẳng định kinh tế Nhà nước là chủ đạo. Nếu không lập uỷ ban mà vẫn để mỗi DN được một Bộ, địa phương quản lý, vẫn giữ kiểu chia quyền cho bộ và địa phương thì chẳng khác nào bổn cũ soạn lại, không thể quản lý được”.
Còn Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình tuyển cho rằng, chúng ta luôn phải đặt ra câu hỏi làm thế nào để quản lý tốt hơn, nếu không có thì chúng ta phải làm những cách ít dở nhất, thu tóm các DN nhà nước lại ít đi. Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) được lập ra trước kia đến nay chỉ có trách nhiệm là làm thế nào để vốn Nhà nước tăng lên nhưng khó thực hiện hiệu quả.
Trước kia, tôi kiến nghị Thủ tướng cần lập một cơ quan quản lý vốn như Singapore nhưng lưu ý họ chỉ có ít DNNN thôi. Tuy nhiên, khi SCIC được lập ra, họ đã làm việc quá sức, không đủ năng lực, quá yếu. Tôi đề nghị chúng ta phải thu tóm lại gọn lại đã rồi hẵng nghĩ đến chuyện quản lý, sử dụng vốn đó lãi.
Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 66/QĐ-TTg ngày 13.1.2018 lập Tổ công tác của Thủ tướng thực thi việc thành lập Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Theo Quyết định, Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ làm Tổ trưởng Tổ công tác nói trên; tổ phó là ông Nguyễn Hoàng Anh (nguyên Bí thư tỉnh ủy Cao Bằng), Chủ tịch của Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; các tổ viên khác gồm các bộ trưởng, trưởng ngành như: Ông Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ; ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) và ông Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Tổ công tác được thành lập có nhiệm vụ tham mưu giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo triển khai các công việc phục vụ việc thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN và kết thúc nhiệm vụ khi hình thành được bộ máy của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại DN.
Theo Danviet
