Số tiền đến nay vẫn không thấy tăm hơi. Mexico và Mỹ vẫn đang phải đau đầu với câu hỏi đầu tiên là… “tiền đâu”.
Đầu tháng 1-2017, sau khi siêu trùm ma túy El Chapo bị dẫn độ từ Mexico sang Mỹ xét xử, Bộ Tư pháp Mỹ đã ra thông cáo cho biết chính quyền đang truy tìm khối tài sản ước tính lên đến hơn 14 tỉ USD tiền mặt thu được từ buôn bán ma túy của ông trùm. Thế nhưng dù bị truy lùng ráo riết, số tiền này vẫn biệt tăm biệt tích.
Siêu trùm thành siêu… tỉ phú
El Chapo, tên thật là Guzman Loera, từng được Bộ Ngân khố Mỹ gọi là “kẻ buôn bán ma túy quyền lực nhất thế giới”. Sở hữu tập đoàn Sinaloa - tổ chức đứng sau một nửa số lượng ma túy nhập lậu vào Mỹ mỗi năm, El Chapo có lẽ là tên tội phạm bị Mỹ săn lùng ráo riết nhất sau Bin Laden ngày trước.
Ước tính số tài sản của một kẻ kiếm sống trong bóng tối, không bao giờ công khai hồ sơ thuế thu nhập cá nhân và cũng không gửi gắm tiền của mình cho bất cứ hệ thống tài chính hợp pháp nào, là một việc không dễ dàng. Con số 14 tỉ USD trong bản cáo trạng của El Chapo chỉ mang tính phỏng đoán. Thế nhưng con số này không phải là không có cơ sở.
Theo The New York Times, tập đoàn tội phạm Sinaloa có thể mua 1 kg cocaine ở vùng cao nguyên Colombia hay Peru với giá khoảng 2.000 USD. Ở thị trường Mexico, 1 kg đó có thể thu lại hơn 10.000 USD. Vượt qua biên giới Mỹ, bấy nhiêu có thể bỏ sỉ với giá 30.000 USD. Chia nhỏ thành gram để bán lẻ thì có thể thu về 100.000 USD. Mà đó chỉ mới tính cocaine. Trong số các tập đoàn tội phạm Mexico, Sinaloa là tập đoàn “hàng hóa” đa dạng nhất, sản xuất và xuất khẩu cả cần sa, heroin và methamphetamine.
Bộ Tư pháp Mỹ từng ước tính các tập đoàn Colombia và Mexico có thể thu được 18-39 tỉ USD từ việc buôn bán ma túy ở Mỹ hằng năm. Hãng phân tích quốc phòng RAND nhẹ tay hơn, ước tính tổng doanh thu mỗi năm của tất cả tập đoàn ma túy Mexico chỉ lên đến khoảng 6,6 tỉ USD. Dù có chấp nhận con số thấp hơn đó thì Sinaloa của El Chapo cũng đã chiếm khoảng 40%-60% thị phần, tức mỗi năm thu về khoảng 3 tỉ USD, ngang hàng với Facebook.
Trong một cuộc phỏng vấn với diễn viên Sean Penn cho Rolling Stone, El Chapo từng tuyên bố hắn “cung cấp heroin, methamphetamine, cocaine và cần sa nhiều hơn bất cứ ai trên thế giới”. Trong cùng cuộc phỏng vấn đó, hắn tiết lộ mình có “cả đoàn tàu ngầm, máy bay, xe tải và thuyền”. Bộ Nội vụ Mỹ cho biết ngoài hàng tấn ma túy nhập lậu vào Mỹ hằng năm, Sinaloa còn phân phối ma túy đến Canada, châu Âu, thậm chí đến Úc và châu Á.
El Chapo xây dựng được một tập đoàn hùng mạnh qua 30 năm hành nghề nhờ sở hữu nhiều con đường vận chuyển đặc biệt như một loạt đường hầm dọc biên giới Mexico-Mỹ và sử dụng các biện pháp tinh vi như giấu bột cocaine vào bên trong bình chữa cháy và các lọ có nhãn bột ớt. Tập đoàn Sinaloa có chân rết khắp nước Mỹ và mua chuộc được một bộ phận lớn cảnh sát ở Mexico. Nhờ tài tháo vát, hắn đã xây dựng được đế chế ma túy hùng mạnh nhất và thu được khối tài sản khổng lồ, số tài sản mà nay dù hắn đang ngồi trong nhà giam Manhattan chờ xét xử, cả Mỹ và Mexico đều nhòm ngó nhưng đều không đụng đến được.
Tiền về nơi đâu?
Tính đến hiện nay, khả năng xóa dấu vết khối tài sản kếch xù của siêu trùm ma túy El Chapo vẫn đang làm cho các cơ quan điều tra đau đầu. Tổng chưởng lý Mexico, ông Raul Cervantes, ngày 3-5 đã bất ngờ tiết lộ rằng “tính đến hôm nay, các cơ quan chính phủ Mỹ vẫn chưa thể tìm ra một đồng nào từ khối tài sản của El Chapo”. Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình Televisa (Mexico), ông Cervantes cho biết: “Tiền của hắn không thể bị phát hiện bởi dường như hắn không sử dụng hệ thống tài chính”.
Ông cũng thừa nhận ngay cả phía chính phủ Mexico cũng chưa tìm thấy được manh mối khối tài sản bí ẩn của El Chapo. Tổng chưởng lý Mexico nhấn mạnh các cơ quan chính phủ vẫn đang ráo riết truy lùng tài sản của El Chapo và truy thu tiền thu lợi bất chính của siêu trùm ma túy. Thế nhưng chỉ có một vài tài sản “tôm tép” của Guzman là được phát hiện trên lãnh thổ Mexico, còn “con cá lớn” mà cảnh sát các nước theo đuổi vẫn như bóng chim tăm cá. “Bất cứ nơi đâu mà chúng tôi tìm kiếm, chúng tôi đều chỉ tay trắng trở về” - trang mạng của đài Televisa dẫn lời ông Cervantes.
Khối tài sản 14 tỉ USD mà siêu trùm Guzman được đồn đoán nắm giữ bí ẩn đến mức nhiều chuyên gia cho rằng con số này có lẽ bị thổi phồng, hoặc nó thậm chí không hề tồn tại. Phân tích trên tạp chí Forbes, một chuyên gia về các tập đoàn tội phạm ma túy Mexcio là ông Bruce M. Bagley, ĐH Miami, phân tích: “Buôn bán ma túy có thể mang về cho các ông trùm ở Mexico khoảng 20 tỉ USD một năm. Như vậy El Chapo có thể sẽ chỉ kiếm được chưa tới 1 tỉ USD mỗi năm. Các chi phí vận hành cổ máy của hắn thì ngày càng đắt đỏ. Các tay chân thân tín cũng ngày một tham lam và không trung thành. Con cái ông ấy cũng tranh giành, phân chia sự giàu có của gia đình. Tôi vẫn tin rằng ông trùm này rơi vào hàng tỉ phú của năm 2016, như tối đa gia sản chỉ tầm 2-4 tỉ USD”.
Tuy thế, cho dù khối tài sản của El Chapo chỉ có chưa tới 4 tỉ USD thì vẫn khó tin nổi rằng siêu trùm này có thể tài tình xóa dấu vết đến mức đến một đồng cũng không ai tìm thấy. Tổng chưởng lý Mexico, ông Raul Cervantes, lý giải dòng tiền của các tay trùm ma túy vận hành bằng các cơ chế tội phạm có tổ chức và tham nhũng xuyên quốc gia. Chính vì vậy, Mexico đã buộc phải mời thêm cả Mỹ và Colombia - một “cường quốc” khác với hàng loạt ông trùm ma túy - để hợp tác theo đuổi dấu vết dòng tiền.
Tiết lộ với kênh truyền hình Televisa, ông Cervantes ngày 3-5 cho biết cảnh sát Mexico cũng vừa bắt giữ thêm một nghi phạm tên Victor Gonzalez. Ông mô tả người này là “một bậc thầy về rửa tiền” và chính phủ Mexico sẽ cố khai thác triệt để nhằm truy lùng khối tài sản của siêu trùm ma túy El Chapo.
Số tiền của siêu trùm ma túy được cho rằng đang nằm trên đất Mexico. Bruce M. Bagley cũng cho rằng “phần lớn số tiền tịch thu được của tên tội phạm, theo đúng luật và thỏa thuận, phải thuộc về Mexico”.
Hồi tháng 1, Excelsior dẫn lời nguồn tin ngoại giao khẳng định “chính quyền Mỹ và Mexico đang thảo luận về vấn đề này”. “Chúng tôi hy vọng rằng nếu tội phạm bị kết án, sẽ có sự phân chia công bằng tài sản của hắn cho hai nước, căn cứ theo những tiền lệ tương tự trước đây” - nguồn tin này nói.
Cho đến nay kết quả cuộc tranh luận này chưa hề được công bố. Mà cho dù Mexico và Mỹ có đi đến thỏa thuận thì trước hết họ cũng phải tìm được số tiền đã.
Cuộc chiến giành tiền
Tháng 4-2017, trong lúc đề xuất xây dựng bức tường biên giới Mỹ-Mexico của Tổng thống Donald Trump vấp phải vấn đề kinh phí thì nghị sĩ Ted Cruz đã nghĩ ra một giải pháp độc đáo: Lấy tài sản của tên trùm ma túy để chi trả cho bức tường ngăn cách đường biên giới mà hắn đã nhiều năm xâm phạm.
Ngày 26-4, ông Cruz đưa ra dự luật Bảo đảm thu hồi hợp pháp tài sản bí mật để cung cấp cho sắc lệnh, còn gọi là dự luật El Chapo. “Bằng cách tận dụng tài sản tịch thu của El Chapo và những kẻ như hắn, chúng ta có thể bù được vào phí tổn xây dựng bức tường và tiến tới đạt được mục tiêu an ninh biên giới của Tổng thống Trump” - ông Cruz nói trong một thông cáo.
Thế nhưng khi đề ra ý tưởng này, có vẻ ông Cruz đã quên rằng hồi tháng 1-2017, các thành viên phe đối lập ở Mexico đã yêu cầu chính quyền phải giành lại toàn bộ số tài sản của ông trùm ma túy. Ngày 25-1, nghị sĩ Jorge Ramos Hernandez của Đảng Hành động quốc gia Mexico khẳng định số tiền này phải được trả về cho Mexico để khắc phục hậu quả gây ra bởi hoạt động buôn lậu của bọn tội phạm. Theo ông, căn cứ vào luật pháp liên bang, tài sản tịch thu phải được chia đều giữa các quốc gia tham gia bắt giữ tội phạm.
Theo PLO
