Nền kinh tế đang phát triển nhanh nhất tại châu Á
Thập kỷ qua, Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng kiến tăng trưởng kinh tế ấn tượng, với mức tăng trưởng GDP trung bình đạt khoảng 5% mỗi năm. Mặc dù đôi khi có sự biến đổi do tác động của các yếu tố kinh tế toàn cầu, nhưng nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ vẫn duy trì được sự ổn định và đa dạng hóa. Vậy Thổ Nhĩ Kì đã có những giải pháp gì để có tốc độ kinh tế phát triển đáng kinh ngạc như vậy?
Cải cách cơ cấu kinh tế
Türkiye là nền kinh tế lớn thứ 19 trên thế giới, với GDP khoảng 906 tỷ USD. Đây là thành viên của OECD và G20, đồng thời là nhà tài trợ ngày càng quan trọng của Hỗ trợ Phát triển Chính thức.
Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện một loạt cải cách cơ cấu kinh tế để đa dạng hóa nguồn thu và tạo ra các ngành công nghiệp mới. Quốc gia này đã đầu tư vào các lĩnh vực như công nghệ thông tin, dịch vụ tài chính, du lịch và năng lượng tái tạo. Điều này đã giúp giảm sự phụ thuộc vào các ngành truyền thống như nông nghiệp và sản xuất.
Türkiye đã theo đuổi những cải cách đầy tham vọng và đạt được tốc độ tăng trưởng cao từ năm 2006 đến năm 2017, đưa đất nước đạt được vị thế thu nhập trung bình cao hơn và giảm nghèo. Tỷ lệ người dưới mức nghèo 6,85 đô la mỗi ngày giảm gần một nửa xuống còn 9,8% trong giai đoạn 2006-2020. Trong quá trình phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19, nền kinh tế đã tăng trưởng 5,6% vào năm 2022.
Chính sách thuận lợi hút đầu tư nước ngoài và thương mại quốc tế
Thổ Nhĩ Kỳ đã thu hút một lượng lớn đầu tư nước ngoài vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Chính sách thuận lợi và hạ tầng tốt đã tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty quốc tế đầu tư và phát triển tại đây. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã tham gia vào các thỏa thuận thương mại tự do với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ khác, tạo cơ hội mở cửa cho thị trường xuất khẩu của họ.
Đẩy mạnh năng lượng tái tạo và kinh tế xanh
Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, như điện gió và năng lượng mặt trời. Đất nước này có tiềm năng lớn để phát triển các nguồn năng lượng sạch và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Điều này không chỉ đóng góp vào tạo ra nguồn năng lượng bền vững mà còn mang lại cơ hội việc làm và đầu tư xanh.
Istanbul – Trung tâm văn hóa, kinh tế, tài chính hàng đầu khu vực
Istanbul, thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ, được xếp vào nhóm các vùng đô thị tầm cỡ nhất châu Âu. Đây cũng là thủ phủ kinh tế, văn hóa, du lịch và thương mại của “xứ sở thảm bay”, chiếm 1/3 nền kinh tế nước này. Thành phố tập trung nhiều công ty đa quốc gia như Coca Cola, Unilever, Ford, Huawei,… và cơ quan truyền thông quan trọng của đất nước. Các công ty ở Istanbul chiếm khoảng 60% tổng giá trị xuất, nhập khẩu của quốc gia.
Thành phố 2.600 tuổi còn là điểm đến du lịch nổi tiếng khi tập trung nhiều điểm tham quan như Giáo đường Hagia Sophia, Cung điện Topkapi, Nhà thờ Aya Sofya… Năm 2022, thành phố chào đón hơn 16 triệu lượt khách quốc tế ghé thăm, vượt mức trước đại dịch.
Môi trường kinh doanh thuận lợi, pháp luật công bằng
Vị trí chiến lược “bắc nhịp cầu” mở rộng thị trường
Nằm ở ngã tư giữa Châu Âu và Châu Á, Thổ Nhĩ Kỳ có vị trí địa lý chiến lược. Điều này đã giúp đất nước này trở thành một trung tâm giao thương, vận tải và kết nối cho hàng hóa và dịch vụ đi qua giữa các lục địa. Thành phố Istanbul, với địa hình nằm ở hai bờ biển: Biển Đen và biển Aegean, cũng là một cửa ngõ quan trọng và một trung tâm tài chính. Quốc gia này cũng được đánh giá là cửa ngõ quan trọng vào thị trường 448 triệu người tiêu dùng EU.
Hệ thống giao thông liên vận phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ tạo điều kiện kết nối các thị trường quốc tế và vận chuyển hàng hóa. Tại đây có 53 sân bay kết nối với 344 điểm đến tại 129 quốc gia trên toàn thế giới. Hãng hàng không Turkish Airline đóng vai trò chủ lực trong vận tải hàng không của Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực. Eo biển Bosphorus nối Biển Đen và Biển Marmara dài 30km, từ lâu đã là một trong những tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất trên thế giới. Ước tính mỗi năm có hơn 45.000 lượt tàu đi qua eo biển này.
Thị trường rộng lớn
Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất ở khu vực Trung Đông và châu Âu. Năm 2022, GDP của Thổ Nhĩ Kỳ đạt 905,53 tỷ USD, xếp thứ 7 châu Âu và thứ 19 toàn cầu. Hoạt động ngoại thương sôi động, kim ngạch nhập khẩu trên 250 triệu USD mỗi năm. Nhu cầu tiêu dùng cao khi dân số hơn 84 triệu người và đa phần là người trẻ.
Ngành công nghiệp điện tử của Thổ Nhĩ Kỳ phát triển mạnh mẽ với hơn 85 khu công nghệ và 1.607 trung tâm nghiên cứu. Các sản phẩm điện tử của nước này được xuất khẩu đến hơn 200 quốc gia, chủ yếu vào thị trường châu Âu. Nhờ đó, giá trị xuất khẩu tăng theo cấp số nhân liên tiếp 7 lần chỉ trong 20 năm, đạt giá trị 254,2 tỷ USD vào năm 2022.
Về hội nhập, Thổ Nhĩ Kỳ có hiệp định thương mại tự do với hơn 28 quốc gia, mở ra khả năng tiếp cận thị trường quốc tế 463 triệu dân. Quốc gia này cũng ký hiệp ước bảo hộ đầu tư song phương với 82 nước và hiệp ước tránh đánh thuế hai lần với 86 nước.
Có rất nhiều lợi ích cho các nhà đầu tư nước ngoài đang có ý định thành lập doanh nghiệp ở Thổ Nhĩ Kỳ
Có rất nhiều lợi ích cho các nhà đầu tư nước ngoài đang có ý định thành lập doanh nghiệp ở Thổ Nhĩ Kỳ . Thổ Nhĩ Kỳ là một thị trường thú vị vì có vị trí chiến lược là trung tâm thương mại của Châu Âu và Trung Đông. Ngoài ra, đất nước này còn mang đến cơ hội duy nhất cho các nhà đầu tư nước ngoài có tiềm năng đầu tư cao trong tương lai với sự hỗ trợ liên tục từ chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ.
Pháp luật công bằng
Pháp luật Thổ Nhĩ Kỳ rất công bằng, khiến Thổ Nhĩ Kỳ trở thành một trong những quốc gia hấp dẫn nhất của OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế) đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang nỗ lực đặc biệt để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài với nhiều chính sách hỗ trợ kinh doanh; và điều đó dẫn đến Đạo luật Đầu tư Trực tiếp Nước ngoài (Direct Foreign Investments Act), cùng nhiều đạo luật khác.
Chi phí vận hành hợp lý
Một trong những lợi ích chính mà doanh nghiệp của nhà đầu tư sẽ nhận được sau khi định cư ở Thổ Nhĩ Kỳ là chi phí vận hành hợp lý. Khoảng một triệu sinh viên tốt nghiệp đại học Thổ Nhĩ Kỳ mỗi năm và sau đó nhiều người bắt đầu tìm kiếm việc làm thay vì bắt đầu kinh doanh.
Do đó, mức lương khởi điểm và chi phí lao động tương đối thấp. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng sẽ được mua các sản phẩm và dịch vụ chất lượng tốt từ các nhà cung cấp với chi phí tương đối phù hợp và nhiều ưu đãi khác.
Chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ
Một lợi ích khác của dân số trẻ Thổ Nhĩ Kỳ là khả năng chi tiêu của họ. Giới trẻ thích chạy theo xu hướng có thương hiệu yêu thích và thích tiêu tiền mà không cần đắn đo. Với kế hoạch kinh doanh và chiến lược tiếp thị phù hợp, nhà đầu tư có thể thành lập doanh nghiệp thành công ở Thổ Nhĩ Kỳ theo nhu cầu của giới trẻ. Bằng cách tuân theo các xu hướng mới nhất và áp dụng chúng vào hoạt động kinh doanh của mình, nhà đầu tư có thể dễ dàng thu hút người tiêu dùng trẻ tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nâng cao tinh thần cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước bằng cách cung cấp cho họ chi phí đầu tư thấp
Hỗ trợ từ các nhà sản xuất địa phương
Xác định vị trí các nhà sản xuất gần nơi bạn thành lập doanh nghiệp là điều hợp lý trong đời sống kinh doanh. Nếu nhà đầu tư chia sẻ một ý tưởng hấp dẫn với một nhà sản xuất địa phương và họ thích hoặc đồng ý thực hiện ý tưởng đó, họ sẽ hỗ trợ nhà đầu tư ngay từ đầu.
Ngoài ra, các nhà sản xuất địa phương cởi mở hơn trong việc nhận các đơn đặt hàng tại các doanh nghiệp nhỏ hơn so với các nhà cung cấp lớn hơn. Đó là một lợi ích lớn cho một nhà đầu tư đang thành lập doanh nghiệp ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Chi phí đầu tư có giá thấp
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nâng cao tinh thần cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước bằng cách cung cấp cho họ chi phí đầu tư thấp và môi trường xung quanh thân thiện với nhà đầu tư hơn. Họ giảm chi tiêu của nhà đầu tư bằng hệ thống khuyến khích đầu tư mới.
Ngoài ra, các ưu đãi dành cho nhà đầu tư nước ngoài được dành cho những người có thể nhận được Giấy chứng nhận ưu đãi đầu tư (IIC) như sau: miễn thuế VAT và thuế hải quan, thu nhập thường xuyên, hỗ trợ phí bảo hiểm xã hội, hỗ trợ lãi suất, hoàn thuế VAT, và hỗ trợ khấu trừ thuế thu nhập.
Cuối cùng, bằng cách thành lập doanh nghiệp ở Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà đầu tư nước ngoài có thể nhập quốc tịch Thổ Nhĩ Kỳ và tận hưởng các lợi ích tổng hợp của quốc gia này. Kể từ năm 2017, quyền công dân Thổ Nhĩ Kỳ đã được công nhận và đánh giá cao bởi các công dân nước ngoài, những người thực hiện nhiều khoản đầu tư nhất định và tạo việc làm hoặc giữ tiền đặt cọc.
Tăng cơ hội tiếp cận thị trường Thổ Nhĩ Kỳ cho các DN Việt
Dù có những rào cản nhất định, song Thổ Nhĩ Kỹ vẫn luôn là thị trường xuất khẩu tiềm năng, đây là một nền kinh tế lớn với kim ngạch nhập khẩu trên 250 triệu USD mỗi năm và phụ thuộc vào nhiều loại nguyên liệu sản xuất nhập khẩu mà ta có thế mạnh như xơ sợi, chất dẻo, cao su...
Đồng thời đây cũng là thị trường tiêu thụ lớn với dân số trên 85 triệu người với sức mua lớn và đa phần là dân số trẻ và các quy định nhập khẩu khá tương thích với các quy định của châu Âu nên thuận lợi cho các doanh nghiệp đã có kinh nghiệm xuất khẩu vào các thị trường lớn. Thổ Nhĩ Kỳ còn là thị trường cho các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường xuất khẩu các mặt hàng nguyên liệu sản xuất, tiêu biểu như mặt hàng cao su làm lốp xe, sợi bông.
Do vậy, để tiếp cận thị trường Thổ Nhĩ Kỳ, Thương vụ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ khuyến nghị, cần tích cực đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tìm hiểu thị trường và kết nối giao thương; mặt khác các doanh nghiệp cần chủ động tham gia các hội chợ chuyên ngành đối với các mặt hàng xuất khẩu để tiếp cận người mua nhằm xây dựng quan hệ với nhà nhập khẩu, phân phối.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần lựa chọn và mời các nhà nhập khẩu lớn, có uy tín sang thăm và giao thương trực tiếp với các doanh nghiệp, ví dụ mời các doanh nghiệp tiêu thụ nông sản lớn sang thăm và làm việc với các doanh nghiệp chế biến tiến tới ký kết hợp tác lâu dài.
Thương vụ Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ đặc biệt nhấn mạnh, hiện Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia điều tra và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại nhiều thứ 3 với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam chỉ sau Hoa Kỳ, Ấn Độ. Tính đến thời điểm hiện tại Thổ Nhĩ Kỳ áp đặt thuế chống bán phá giá trong 13 vụ việc và đang tiến hành điều tra một vụ việc đối với hàng xuất khẩu Việt Nam. Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam bị Thổ Nhĩ Kỳ điều tra chủ yếu là các sản phẩm thép, sợi, săm lốp, điện thoại.
Trước rào cản bảo hộ từ thị trường, việc doanh nghiệp chủ động ứng phó khi tăng cường xuất khẩu vào thị trường này là hết sức quan trọng. Liên quan đến vấn đề này, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cũng đã khuyến nghị, doanh nghiệp, ngành hàng cần nghiên cứu pháp luật phòng vệ thương mại của Thổ Nhĩ Kỳ; đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, gia tăng chất lượng hàng hóa nhằm tránh bị khởi xướng điều tra.
Ngoài ra, theo Cục Phòng vệ thương mại, khi bị tiến hành điều tra, doanh nghiệp cần gửi yêu cầu, đăng ký tham gia vụ việc tới cơ quan điều tra để được xem xét là bên liên quan chính thức trong vụ việc; cân nhắc phối hợp với đơn vị tư vấn, luật sư có kinh nghiệm xử lý vụ việc phòng vệ thương mại tại thị trường Thổ Nhĩ Kỳ.
Bên cạnh đó, liên lạc thường xuyên, hợp tác toàn diện với cơ quan điều tra trong suốt quá trình vụ việc diễn ra cũng như thường xuyên phối hợp, trao đổi thông tin với hiệp hội, tổ chức đại diện cho doanh nghiệp tại Việt Nam; với các đối tác nhập khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ để nâng cao tiếng nói, yêu cầu cơ quan điều tra xem xét đầy đủ lợi ích kinh tế xã hội và quyền lợi của người tiêu dùng.
