Theo ông Nguyễn Đức Trung, Phó cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối năm 2022, Việt Nam đã ghi nhận sự tồn tại của khoảng 478 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ toàn bộ vốn điều lệ và 198 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.
Những con số này chỉ ra sự quan trọng và sức mạnh của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong nền kinh tế Việt Nam. Ông Trung nhấn mạnh rằng DNNN không chỉ đóng góp đáng kể vào ngân sách Nhà nước, mà còn sở hữu một lượng lớn tài sản, công nghệ tiên tiến và nhân lực chất lượng cao.
DNNN, mặc dù chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong số doanh nghiệp hoạt động trên thị trường (chưa đến 0,1%), nhưng lại nắm giữ nguồn lực lớn đối với nền kinh tế. Chúng chiếm khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp hoạt động tại thị trường Việt Nam.
Để doanh nghiệp Nhà nước phát huy vai trò đầu tàu kinh tế
Trong lĩnh vực kinh doanh, theo thông tin từ Phó cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, đến ngày 30/6/2023, tổng doanh thu của DNNN đã đạt gần 690 nghìn tỷ đồng, đạt 50% mục tiêu kế hoạch cho năm 2023. Lãi trước thuế của các doanh nghiệp này đã đạt 67,4 nghìn tỷ đồng, tương đương 63% so với kế hoạch năm 2023. Tuy nhiên, tổng lỗ của khu vực DNNN là 33,6 nghìn tỷ đồng.
Với triển vọng trong năm 2023, DNNN dự kiến tổng doanh thu của họ sẽ đạt hơn 1,4 triệu tỷ đồng, tăng 4% so với kế hoạch. Lãi trước thuế dự kiến sẽ đạt hơn 117,3 triệu tỷ đồng, tăng 9% so với kế hoạch. Tổng số thuế và các khoản phí nộp ngân sách Nhà nước của DNNN dự kiến sẽ đạt gần 129 nghìn tỷ đồng, tăng 7% so với kế hoạch. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng ước tính năm 2023 có khoảng 41,7 nghìn tỷ đồng lỗ.
Nhằm tận dụng vai trò mở đường và dẫn dắt của DNNN, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tiến hành xây dựng một Đề án DNNN quy mô lớn. Đề án này sẽ tập trung vào việc chọn lựa các tập đoàn kinh tế quy mô lớn, có khả năng công nghệ và khả năng đổi mới sáng tạo để thúc đẩy đầu tư phát triển trong một số lĩnh vực và ngành mới quan trọng cho nền kinh tế.
Các tiêu chí lựa chọn tập trung vào khả năng tài chính mạnh mẽ, quy mô đáng kể, thương hiệu mạnh mẽ, hệ thống quản trị chất lượng, và khả năng tiên phong trong công nghệ và đổi mới.
Đề án này sẽ áp dụng một số chính sách thí điểm, chưa được quy định trong các luật hiện hành, đối với các tập đoàn kinh tế được lựa chọn trong vòng 5 năm. Sau đó, sẽ tiến hành tổng kết, đánh giá và điều chỉnh chính sách để đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế.
Những chính sách này nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý vốn nhà nước, tối ưu hóa việc sử dụng vốn này, đồng thời tạo điều kiện cho cơ quan đại diện của Nhà nước và doanh nghiệp quản lý, sử dụng vốn nhà nước một cách hiệu quả hơn trong việc đầu tư vào sản xuất và kinh doanh. Điều này hứa hẹn sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam trong thời gian tới.
