Xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước

13/02/2023 17:15

(Pháp lý) - Sáng 13/2, tại Phiên họp thứ 20, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét thông qua dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán Nhà nước. Theo đó sẽ xử phạt nghiêm hành vi mua chuộc, hối lộ thành viên đoàn kiểm toán.

1-1676281635.jpg
 

Quang cảnh Phiên họp thứ 20 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tạo hành lang pháp lý đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Báo cáo tóm tắt về dự thảo Pháp lệnh, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trải qua gần 30 năm hoạt động, hành lang pháp lý cho tổ chức và hoạt động của kiểm toán nhà nước ngày càng hoàn thiện, đồng bộ.

Tuy nhiên, trên thực tế các hành vi vi phạm trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước có xu hướng gia tăng và mang tính đặc thù, nhưng đến nay còn thiếu các quy định về chế tài cụ thể để bảo đảm thi hành, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản làm ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của kiểm toán nhà nước, tính nghiêm minh của Luật Kiểm toán nhà nước.

Nhấn mạnh kiểm toán nhà nước là lĩnh vực có tính đặc thù, hoạt động mang tính chuyên môn cao, Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng việc phân định hành vi vi phạm nào là hành vi phát sinh từ công vụ, nhiệm vụ được giao của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và các cơ quan nhà nước để từ đó loại trừ đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính, bảo đảm tính khả thi của Pháp lệnh trong thực tiễn là điều quan trọng và cần thiết.

2-1676281654.jpg
 

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn phát biểu tại phiên họp

Theo ông Tuấn, Pháp lệnh được ban hành sẽ giúp hoàn thiện hệ thống pháp luật về kiểm toán nhà nước; tạo cơ sở pháp lý cho việc xử phạt hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước; nâng cao hiệu lực hoạt động kiểm toán của kiểm toán nhà nước và tính nghiêm minh của pháp luật.

Dự thảo Pháp lệnh sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 5 chương, 21 điều, quy định hành vi vi phạm, hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước; thẩm quyền lập biên bản, thẩm quyền xử phạt và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả; thủ tục xử phạt, thi hành quyết định xử phạt và cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt.

Về hình thức xử phạt, căn cứ quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, đối với mỗi hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu một trong các hình thức xử phạt hành chính bao gồm phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền (đến 50 triệu đồng đối với cá nhân và đến 100 triệu đồng đối với tổ chức).

Trong đó, quy định mức phạt tiền được xây dựng phù hợp theo nguyên tắc bảo đảm mức độ răn đe và tính nghiêm minh của pháp luật, bảo đảm tính khả thi, mức độ giáo dục pháp luật và tính hợp lý của việc áp dụng hình thức, mức phạt.

Về thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, dự thảo Pháp lệnh quy định tại Điều 15 gồm 4 chức danh: Kiểm toán viên nhà nước, Tổ trưởng Tổ kiểm toán, Trưởng đoàn kiểm toán, Kiểm toán trưởng. Trong khi đó, Trưởng đoàn kiểm toán và Kiểm toán trưởng có thẩm quyền xử phạt và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật nhất trí sự cần thiết ban hành Pháp lệnh nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn cần xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.

Do đây là lần đầu tiên xây dựng văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh đối với lĩnh vực kiểm toán nhà nước nên Ủy ban Pháp luật thống nhất quan điểm: Pháp lệnh chỉ quy định việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm đã rõ, xảy ra thường xuyên và mang tính phổ biến để bảo đảm tính khả thi; qua quá trình thực hiện sẽ tiến hành tổng kết, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung trong trường hợp cần thiết.

Ủy ban Pháp luật tán thành với các quy định về hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả (Điều 6), mức phạt tiền và thẩm quyền phạt tiền (Điều 7), đề nghị bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc nộp lại số tiền tương ứng với số tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác đã đưa hoặc sẽ đưa để mua chuộc, hối lộ Trưởng đoàn kiểm toán, Phó Trưởng đoàn kiểm toán, Tổ trưởng Tổ kiểm toán, thành viên Đoàn kiểm toán” để áp dụng với hành vi vi phạm hành chính “mua chuộc, hối lộ” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 12 của dự thảo Pháp lệnh.

Làm rõ phạm vi xử phạt hành chính trong lĩnh vực kiểm toán

Thẩm tra dự thảo Pháp lệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, đến nay, những nội dung lớn của dự thảo Pháp lệnh đều được nghiên cứu tiếp thu, hoàn chỉnh kỹ lưỡng, cơ bản đạt sự đồng thuận giữa cơ quan trình dự án với cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan. Do thời gian từ khi dự thảo Pháp lệnh được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua (dự kiến tại phiên họp tháng 2/2023) đến thời điểm Pháp lệnh có hiệu lực thi hành (cuối tháng 5/2023) là không dài, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị Kiểm toán Nhà nước cần khẩn trương triển khai các công tác chuẩn bị thi hành Pháp lệnh, bảo đảm hiệu quả và khả thi.

Phát biểu thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga đề nghị cần quy định rõ thế nào là không cung cấp thông tin tài liệu và thế nào là từ chối cung cấp thông tin tài liệu, đồng thời làm rõ vì sao mức phạt từ chối cung cấp thông tin tài liệu lại phạt nặng hơn. Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề nghị làm rõ hành vi xử phạt không trả lời và từ chối trả lời kiểm toán.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhận định, Pháp lệnh đi vào thực thi sẽ là công cụ để nâng cao kỷ luật, kỷ cương tài chính cũng như việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Vì vậy, cần ban hành sớm để xác lập, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội bày tỏ sự băn khoăn, nhất là tính khả thi của một số quy định. Từ đó, cần ban hành các quy định, quyết định cụ thể để thực hiện pháp lệnh và bản thân Kiểm toán Nhà nước cũng phải tuân thủ.

Dự thảo chia thành 7 nhóm, loại hành vi vi phạm (là các hành vi phổ biến, xảy ra thường xuyên trên thực tế), tương ứng với đó là hình thức, mức phạt tiền và các biện pháp khắc phục hậu quả cụ thể. Các nhóm, loại hành vi vi phạm, gồm: Hành vi vi phạm các quy định về gửi báo cáo định kỳ; hành vi vi phạm quy định về cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết để thực hiện việc kiểm toán; hành vi vi phạm quy định về trả lời và giải trình liên quan đến nội dung kiểm toán; hành vi không ký biên bản kiểm toán, không chấp hành quyết định kiểm toán; hành vi mua chuộc, hối lộ thành viên đoàn kiểm toán, cản trở công việc của kiểm toán nhà nước; hành vi che giấu hành vi vi phạm pháp luật về tài chính công, tài sản công, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động kiểm toán, kết quả kiểm toán; hành vi vi phạm quy định về thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của kiểm toán nhà nước.

Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhận định, việc ban hành Pháp lệnh là cần thiết nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động lĩnh vực kiểm toán nhà nước. “Kiểm toán nhà nước đã hoạt động gần 30 năm nhưng đến nay chưa có quy định nào về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này”, đồng chí Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Để bảo đảm tính khả thi của Pháp lệnh sau khi được ban hành, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ phạm vi của quy định xử phạt, chủ thể bị xử phạt, hành vi nào xử phạt theo quy định này, hành vi nào xử phạt theo pháp luật có liên quan; biện pháp khắc phục; quy định cụ thể mức độ vi phạm để dễ thực hiện trong thực tiễn, gắn với đó là sự ngang bằng về quyền và trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước, đơn vị được kiểm toán và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Với 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tiếp tục phối hợp với các cơ quan hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh, trong đó làm rõ các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu về phạm vi xử phạt; mối quan hệ giữa Pháp lệnh với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan... trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành trong tháng 2/2023.

Lưu ý về tính khả thi, phù hợp của các quy định, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề nên chăng quy định về phạt vi phạm đối với những vấn đề đã có quy định của Tổng Kiểm toán nhà nước, những nội dung nào cần Tổng Kiểm toán quy định cũng cần quy định ngay trong Pháp lệnh này để có căn cứ xử phạt.

Cùng với đó quy định kỹ lưỡng về mức độ vi phạm, hành vi vi phạm, gắn với đó là phải ngang bằng với nhau về quyền và trách nhiệm của người thực thi nhiệm vụ kiểm toán, của các đơn vị có liên quan hoạt động kiểm toán, đơn vị được kiểm toán và tổ chức, cá nhân liên quan.

Kết luận nội dung phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Pháp luật tiếp thu đầy đủ ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đặc biệt là ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; phối hợp Bộ Tư pháp, Viện Nghiên cứu lập pháp, Ủy ban Tài chính-Ngân sách tiếp tục làm rõ các ý kiến các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu.

Tại phiên họp, 100% các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết tán thành về nguyên tắc, giao lại hai cơ quan Kiểm toán nhà nước và Ủy ban Pháp luật bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bằng văn bản kèm báo cáo tiếp thu, giải trình, hoàn chỉnh dự thảo, trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành Pháp lệnh trong tháng 2/2023 có hiệu lực từ 1/5/2023.

Thành Chung (Tổng hợp)
Bạn đang đọc bài viết "Xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước" tại chuyên mục Sự kiện - Chính sách. Mọi chi tiết xin liên hệ số hotline (0915.999.467) hoặc gửi email về địa chỉ (toasoan@phaply.vn).

Bạn đọc đặt tạp chí Pháp lý dài hạn vui lòng để lại thông tin