Tổng Giám đốc BHXH VN - Nguyễn Thế Mạnh trả lời báo chí tại họp báo
Phát hiện trục lợi bảo hiểm xã hội từ hệ thống giám định điện tử
Ông Nguyễn Thế Mạnh, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho rằng việc chi trả chế độ bảo hiểm xã hội hiện nay được thực hiện qua tài khoản và chỉ thanh toán khi đầy đủ thủ tục. Việc trục lợi quỹ bảo hiểm xã hội như vụ việc tại Đồng Nai là có sự thông đồng giữa phòng khám và người lao động.
Theo ông Mạnh, vụ việc nhiều phòng khám ở Đồng Nai bị khám xét, BHXH đã đối chiếu, rà soát qua tài khoản của người lao động và phát hiện người lao động ký vào giấy nghỉ ốm, nhận tiền chi trả.
"Như vậy, người lao động thực chất vẫn nhận được khoản tiền BHXH chi trả do BHXH chi trả quyền lợi vào tài khoản cá nhân, chứ không phải phòng khám tự ký và hưởng số tiền này. Tuy nhiên ông khẳng định: Việc trục lợi này có sự thông đồng giữa phòng khám và người lao động".
Thông tin thêm về vụ việc trục lợi quỹ BHXH tại Đồng Nai gần đây, ông Lê Văn Phúc - trưởng ban thực hiện chính sách bảo hiểm y tế BHXH Việt Nam - cho biết thực tế việc cấp giấy nghỉ ốm nhằm trục lợi quỹ BHXH, bảo hiểm y tế đã diễn ra nhiều năm nay. BHXH luôn quan tâm đến tình trạng trục lợi bảo hiểm y tế thông qua rà soát hệ thống dữ liệu.
Từ cuối năm 2022, BHXH Việt Nam đã đưa ra quy trình khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và bảng thống kê dùng vật tư y tế... để kiểm soát. Ngoài việc giám định điện tử, BHXH thực hiện giám định trực tiếp, nhất là tại cơ sở khám chữa bệnh tư nhân.
Chính vì vậy, BHXH đã từng ghi nhận trên hệ thống về thông tin một bác sĩ đăng ký khám chữa bệnh tại TP.HCM nhưng cùng thời gian phát hiện bác sĩ này đăng ký khám chữa bệnh tại cơ sở 2 ở Vĩnh Long.
Ông Phúc cho rằng qua cảnh báo từ hệ thống giám định điện tử, tình trạng trục lợi trong thời gian qua đã giảm nhiều.
Theo báo cáo của BHXH tỉnh Đồng Nai, việc cấp GCN nghỉ việc hưởng chế độ BHXH đối với 06 phòng khám đa khoa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai không đúng quy định như: Người bệnh không đi khám vẫn được cấp giấy chứng nhận nghỉ hưởng BHXH, bác sĩ không đi làm tại Phòng khám nhưng vẫn ký cấp giấy chứng nhận nghỉ hưởng BHXH, không bị ốm vẫn kê chỉ định xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, thuốc... để trục lợi quỹ BHXH, BHYT.
Trong đó có sự việc cấp GCN nghỉ việc hưởng BHXH của 06 phòng khám đa khoa tại tỉnh Đồng Nai từ tháng 5/2022, BHXH tỉnh Đồng Nai đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan phát hiện và chuyển hồ sơ vụ việc cho Công an tỉnh Đồng Nai.
Bảo đảm quyền lợi cho cho các chủ hộ kinh doanh khi tham gia BHXH
Theo BHXH Việt Nam, việc thu sai BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể phát sinh trong giai đoạn từ năm 2003 - 2016, tại nhiều địa phương. Từ năm 2016, BHXH đã dừng thu BHXH bắt buộc với nhóm này, nhưng còn hơn 2,7 nghìn người chưa được giải quyết quyền lợi và “treo” tới nay, do không thể giải quyết theo diện BHXH bắt buộc, cũng không thể theo quy định của BHXH tự nguyện.
Trả lời báo chí, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết, trước mắt, cơ quan này vừa đề xuất Quốc hội cho phép giải quyết quyền lợi với chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc. Để họ được hưởng các quyền lợi như những người đã đóng BHXH bắt buộc.
Về dài hạn, lãnh đạo BHXH Việt Nam cho biết, đã phối hợp với các bộ ngành thống nhất đưa vào Dự thảo sửa đổi Luật BHXH đang xây dựng, quy định mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể. Khi luật được sửa đổi, quyền lợi người lao động tham gia BHXH, trong đó có chủ hộ kinh doanh sẽ được đảm bảo tốt nhất theo nguyên tắc đóng – hưởng. Theo ông Mạnh, việc tham gia BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể là nguyện vọng chính đáng, các quy định trước chưa có, nay sửa luật bổ sung thêm.
Thông tin thêm tại họp báo Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) Đỗ Ngọc Thọ cho biết, chủ hộ kinh doanh không có hợp đồng lao động, trong khi Luật BHXH quy định người lao động có hợp đồng mới thuộc nhóm tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, Luật BHXH cũng không cấm chủ hộ không được tham gia BHXH bắt buộc. Điều này dẫn tới cơ quan BHXH một số địa phương thu BHXH bắt buộc với chủ hộ kinh doanh, cũng vì muốn có nhiều người tham gia BHXH, và chính chủ hộ cũng mong muốn được tham gia.
“Nhận thức của người thực hiện chính sách 20 năm trước cũng khác, dẫn tới cách hiểu khác nhau, quy định cũng không cấm chủ hộ tham gia BHXH bắt buộc. Thực tế chủ hộ đã đóng BHXH bắt buộc vậy cần thiết bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ, trên nguyên tắc có đóng - có hưởng”, ông Thọ nói.
Cũng theo ông Thọ, năm 2021, từng có tiền lệ giải quyết chế độ BHXH bắt buộc khi thu chưa đúng đối tượng với phó chỉ huy trưởng Quân sự xã, phó trưởng Công an xã và người làm việc theo hợp đồng tại cấp xã. Khi đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết 101/NQ-CP năm 2021, cho phép ghi nhận thời gian đã đóng và giải quyết chế độ theo diện BHXH bắt buộc, với 10 nghìn người được giải quyết hưởng quyền lợi chính sách an sinh xã hội. Nay, nếu một nghị quyết của Chính phủ có thể giải quyết quyền lợi cho hơn 4 nghìn chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc cũng là điều rất tốt. “Tất nhiên, trách nhiệm với những người đã thực hiện chính sách chưa đúng sẽ phải xem xét xử lý”, ông Thọ nói thêm.
