Quá trình đầu tư xây dựng nhà máy nhiên liệu sinh học tại Dung Quất chủ đầu tư, nhà thầu đã sai phạm trong việc lựa chọn địa điểm xây dựng, chỉ định thầu, ký kết và thực hiện các hợp đồng EPC... dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Tại kết luận thanh tra việc đầu tư các dự án nhiên liệu sinh học có vốn góp của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam PVN và các đơn vị thành viên, liên quan đến Nhà máy Dung Quất, Thanh tra Chính phủ cho biết, chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án nhiên liệu sinh học Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc lựa chọn địa điểm xây dựng, trong chỉ định thầu, trong ký kết và thực hiện các hợp đồng EPC dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Dự án Dung Quất chủ đầu tư là CTCP Nhiên liệu sinh học dầu khí miền Trung (PCB). Cổ đông góp vốn đến thời điểm tháng 10/2014 Công ty TNHH MTV Lọc hoá dầu Bình Sơn 599,02 tỷ đồng chiếm 61%; PVOil 380,525 tỷ đồng chiếm 38,75%; Tổng CTCP Dịch vụ tổng hợp Dầu khí (Petrosetco) 2,455 tỷ đồng chiếm 0,25%. Dự án đã đầu tư xong nhưng không vận hành thương mại
Theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ, khi chưa thành lập PCB, PVN đã giao Tổng CTCP Dịch vụ tổng hợp Dầu khí chủ trì xây dựng Báo cáo nghiên cứu khả thi, tìm địa điểm xây dựng nhà máy song việc chọn địa điểm lại không khảo sát công tác đền bù giải phóng mặt bằng do đó khi triển khai thực hiện đầu tư vì không giải phóng mặt bằng nên phải chuyển địa điểm đầu tư, lãng phí 1,125 tỷ đồng.
Dự án Dung Quất có vốn nhà nước trên 30% tổng mức đầu tư do đó phải thực hiện đấu thầu để lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu tuy nhiên PVN, người đại diện vốn nhà nước của các đơn vị thành viên tại PCB và chủ đầu tư PCB đã thực hiện chỉ định thầu.
Trong khi về năng lực, kinh nghiệm của PTSC chưa có kinh nghiệm với vai trò đứng đầu liên danh thực hiện dự án do đó Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc chỉ định thầu không thực hiện đúng yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ và vi phạm quy định tại Khoảng 2 Điều 2 Luật Đấu thầu số 61/QH11.
Liên quan đến việc đàm phán và ký hợp đồng EPC, liên danh và nhà thầu trước đó đã chào giá 62,994 triệu USD,PVN có văn bản thông báo kết luận của PVN về giá hợp đồng không quá 60 triệu USD. Sau quá trình đàm phán chủ đầu tư và nhà thầu đã thống nhất giá hợp đồng trọn gói là 59,177 triệu USD.
Theo Thanh tra Chính phủ, kiểm tra cho thấy, khi nhận thầu và ký hợp đồng EPC về thiết kế, mua sắm, xây dựng nhà máy theo hình thức hợp đồng trọn gói, Tổng thầu PTSC chưa lập được thiết kế kỹ thuật tổng thể các hạng mục công trình của dự án. Do đó, theo quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình nhà thầu phải chịu trách nhiệm về rủi ro liên quan đến việc xác định giá trọn gói.
Liên quan đến việc điều chỉnh hợp đồng EPC, trong quá trình thực hiện dự án, nhà thầu PTSC đã đề nghị điều chỉnh hợp đồng EPC thàng 71,943 triệu USD sau đó đề nghị là 69,152 triệu USD.
Ngày 4/6/2010 PVN có Thông báo 4816 thông báo kết luận của Chủ tịch HĐQT PVN tại cuộc họp về tình hình triển khai dự án Nhiên liệu sinh học miền Trung trong đó có nội dung dự án Bioetanol miền Trung đã triển khai được 8 tháng cho đến hiện tại đã chậm tiến độ gần 3 tháng đặc biệt là công tác thiết kế, mua sắm quá chậm nguyên nhân chính là do việc ký hợp đồng EPC khi chưa có thiết kế tổng thể FEED cả chủ đầu tư và nhà thầu đều chưa có kinh nghiệm về triển khai hợp đồng EPC các dự án tương tự do đó đã gặp nhiều khó khăn và lúng túng trong việc xử lý các vấn đề tồn tại.
Hợp đồng sau đó đã được điều chỉnh tăng từ 59,177 triệu USD thành 67 triệu USD tăng 7,723 triệu USD trong đó tăng 3,245 triệu USD là chưa có cơ sở.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, vốn đầu tư đã sử dụng cho dự án là 2.124 tỷ đồng tăng 631 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư khi phê duyệt dự án (tăng 42%) làm tăng chi phí khấu hao tài sản cố định và chi phí vốn vay dẫn đến tay giá thành sản phẩm.
Giá mua sắn nguyên liệu khi lập dự án là 1.650 đồng/kg tại thời điểm thanh tra khoảng 4.446 đồng/kg tăng 170% so với thời điểm lập dự án trong khi chi phí nguyên liệu chiếm 58% giá thành sản phẩm khi lập dự án, hiện nay chiếm khoảng 65% giá thành sản phẩm dẫn đến tăng giá thành sản phẩm.
Thị trường dầu thế giới khi lập dự án đầu tư khoảng 120 USD/thùng sau khi Nhà máy hoàn thành giá dầu thế giới giảm sâu dẫn đến giá bán sản phẩm Ethanol giảm theo, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả sản xuất Ethanol nhiên liệu.
Thị trường tiêu thụ xăng E5 tại Việt Nam còn thấp do đó việc tiêu thụ sản phẩm Ethanol còn hạn chế, nhà máy chỉ hoạt động cầm chừng thậm chí không vận hành thương mại nhưng vẫn phát sinh những chi phí tối thiểu như điện, nước, chi phí quản lý, bảo dưỡng, khấu hao tài sản cố định, lãi vốn vay…
“Như vậy, từ các nguyên nhân nêu trên dẫn đến việc đầu tư vào các nhà máy sản xuất nhiêu liệu sinh học chưa có hiệu quả, năm 2014 nhà máy nhiên liệu sinh học Dung Quất lỗ khoảng 164 tỷ đồng”, Thanh tra Chính phủ nêu.
Theo Bizlive
