(Pháp lý) - Ủy Ban chứng khoán nhà nước đang lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp góp ý vào dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện và thi hành Luật Chứng khoán 2019. Theo đó, một số nội dung đáng chú ý được các nhà đầu tư ngoại quan tâm như: về điều kiện mở tài khoản lưu ký; các trường hợp nhà đầu tư nước ngoài không được cấp hoặc được cấp nhiều mã số giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam; mở tài khoản giao dịch thì phải thực hiện đăng ký mã số giao dịch chứng khoán theo quy định; bị đình chỉ sử dụng, hủy bỏ mã số giao dịch chứng khoán trong một số trường hợp và được cấp một hoặc nhiều mã số giao dịch chứng khoán…
Nghĩa vụ của Nhà đầu tư nước ngoài trong việc mở tài khoản lưu ký chứng khoán
Theo Dự thảo Thông, trong trường hợp lưu ký tài sản tại ngân hàng lưu ký, sau khi đăng ký mã số giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư nước ngoài mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại ngân hàng lưu ký theo nguyên tắc cứ mỗi một mã số giao dịch chứng khoán được cấp thì chỉ mở duy nhất một tài khoản lưu ký chứng khoán.
Việc mở tài khoản lưu ký tại ngân hàng lưu ký thực hiện theo các quy định pháp luật về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán. Mọi bút toán thanh toán, lưu ký chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài đều phải được thực hiện trên tài khoản này.
Nhà đầu tư nước ngoài có quyền chuyển toàn bộ danh mục chứng khoán từ một tài khoản lưu ký (tất toán tài khoản lưu ký) sang một tài khoản lưu ký khác. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài lưu ký tài sản tại ngân hàng lưu ký như trên, nhà đầu tư nước ngoài phải đóng tài khoản lưu ký cũ sau khi chuyển toàn bộ số dư trên tài khoản này sang tài khoản mới. Thủ tục chuyển danh mục chứng khoán giữa các tài khoản lưu ký thực hiện theo các quy định pháp luật về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán.
Theo số liệu của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), lũy kế tính đến 31/8/2020, đã có 34.807 nhà đầu tư ngoại được cấp mã số giao dịch chứng khoán. Trong đó, riêng tháng 8, đã có 296 nhà đầu tư nước ngoài gồm 16 tổ chức và 280 cá nhân được cấp mã số giao dịch tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam.
Đình chỉ sử dụng và hủy bỏ mã số giao dịch chứng khoán trong một số trường hợp
Theo dự thảo Thông tư, nhà đầu tư nước ngoài bị đình chỉ sử dụng mã số giao dịch chứng khoán tối đa 06 tháng trong các trường hợp sau:
Hồ sơ đăng ký mã số giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài có những thông tin sai lệch, không chính xác hoặc hồ sơ bỏ sót những nội dung quan trọng theo quy định phải có trong hồ sơ; Nhà đầu tư nước ngoài báo cáo, cung cấp tài liệu không trung thực, không chính xác, không kịp thời theo yêu cầu của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam hoặc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; không thực hiện nghĩa vụ báo cáo sở hữu, công bố thông tin theo quy định pháp luật;
Khi nhà đầu tư nước ngoài thực hiện các hành vi bị cấm bao gồm: Trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện hành vi gian lận, lừa đảo, làm giả tài liệu, tạo dựng thông tin sai sự thật hoặc công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin hoặc bỏ sót thông tin cần thiết gây hiểu nhầm nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán; Sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán cho chính mình hoặc cho người khác; tiết lộ, cung cấp thông tin nội bộ hoặc tư vấn cho người khác mua, bán chứng khoán trên cơ sở thông tin nội bộ; Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán; kết hợp hoặc sử dụng các phương pháp giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để thao túng giá chứng khoán; Thực hiện hoạt động kinh doanh chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán khi chưa được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy phép, cấp giấy chứng nhận hoặc chấp thuận; Sử dụng tài khoản, tài sản của khách hàng khi không được khách hàng ủy thác hoặc trái quy định của pháp luật hoặc lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản của khách hàng; Cho người khác mượn tài khoản để giao dịch chứng khoán, đứng tên sở hữu chứng khoán hộ người khác dẫn đến hành vi thao túng giá chứng khoán; Tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán trái quy định.
Ngoài ra, nhà đầu tư nước ngoài sẽ bị đình chỉ sử dụng và hủy bỏ mã số giao dịch chứng khoán khi vi phạm quy định về quản lý ngoại hối theo pháp luật Việt Nam; không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước theo quy định pháp luật.
Như vậy, nếu Dự thảo Thông tư được thông qua, trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài bị hủy mã số giao dịch chứng khoán do quá thời hạn đình chỉ giao dịch quy định mà những thiếu sót dẫn đến việc đình chỉ giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài không được khắc phục thì sẽ không được xem xét cấp lại mã số giao dịch chứng khoán trong thời hạn 02 năm kể từ thời điểm mã số giao dịch chứng khoán bị hủy bỏ.
Trường hợp nào nhà đầu tư nước ngoài được cấp và không được cấp nhiều mã số giao dịch?
Dự thảo Thông tư quy định rõ, nhà đầu tư nước ngoài không được xem xét cấp mã số giao dịch chứng khoán trong các trường hợp sau:
Khi đang bị điều tra hoặc đã từng bị cơ quan quản lý có thẩm quyền trong nước hoặc nước ngoài xử phạt về các hành vi bị cấm theo quy định của pháp luật chứng khoán, hành vi rửa tiền hoặc có các hành vi vi phạm và bị xử phạt hành chính, hình sự trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, quản lý ngoại hối, thuế mà chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính hoặc không thực hiện đầy đủ quyết định xử phạt vi phạm hành chính đó;
Khi bị hủy bỏ mã số giao dịch chứng khoán trong thời hạn 02 năm tính tới thời điểm nộp hồ sơ đăng ký mã số giao dịch chứng khoán, trừ trường hợp nhà đầu tư nước ngoài đề nghị hủy mã số giao dịch chứng khoán theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 7 của Thông tư này.
Trong các trường hợp nhà đầu tư ngoại được cấp nhiều mã số giao dịch chứng khoán, Dự thảo Thông tư nêu rõ công ty chứng khoán nước ngoài được cấp 02 mã số giao dịch chứng khoán (gồm 01 mã số cho tài khoản tự doanh và 01 mã số cho tài khoản môi giới của công ty).
Trong khi đó, Quỹ đầu tư nước ngoài, tổ chức nước ngoài được quản lý bởi nhiều công ty quản lý quỹ (MIMF); tổ chức đầu tư thuộc chính phủ nước ngoài hoặc tổ chức đầu tư quốc tế liên chính phủ được đăng ký nhiều mã số giao dịch chứng khoán theo nguyên tắc sau: Mỗi danh mục đầu tư của tổ chức đầu tư thuộc chính phủ nước ngoài hoặc tổ chức đầu tư quốc tế liên chính phủ mà lưu ký tại một ngân hàng lưu ký thì được đăng ký 01 mã số giao dịch chứng khoán; Mỗi danh mục đầu tư của quỹ MIMF quản lý bởi một công ty quản lý quỹ thì được đăng ký một mã số giao dịch chứng khoán; danh mục đầu tư do quỹ tự quản lý cũng được cấp 01 mã số giao dịch chứng khoán riêng…
Thành Chung (T/h)
