Như Báo Pháp Luật Việt Nam (PLVN) đã đưa tin, trong thương vụ tái cơ cấu Vasco, thành lập Cty cổ phần (CP) Hàng không SkyViet, hàng loạt các quy định hiện hành đã bị “phớt lờ”. Hệ quả, Vasco (đơn vị phụ thuộc VNA) được chuyển thành Cty CP bằng “hình thức lạ”, có dấu hiệu thất thoát hàng ngàn tỷ đồng vốn và tài sản nhà nước.
Vietnam Airlines đã “làm trái” như thế nào?
Thủ tướng Chính phủ (TTg) đã phê duyệt các dự án phát triển đội tàu bay của VNA và Cty CP cho thuê máy bay Việt Nam (VALC) tại Văn bản 1567/TTg-KTN ngày 22/9/2008, tuy nhiên, trong đó có nêu: “Cho phép VNA thuê tư vấn định giá Vasco như một doanh nghiệp thông thường và cho phép chỉ định VietAir (sau khi được thành lập) mua lại Vasco theo giá trị đã được tổ chức tư vấn độc lập xác định”. VietAir trong quyết định của Thủ tướng là Cty trực thuộc VNA không phải Cty bên ngoài nên khi thành lập không có tình trạng chuyển tài sản ra cho bên ngoài.
Tại Điều 1 khoản II, mục 7 Quyết định phê duyệt quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 có nêu: Đến năm 2020, phát triển Vasco theo hướng Cty CP kết hợp giữa cung cấp các dịch vụ bay phục vụ kinh tế quốc dân, chuyển phát nhanh, chở hàng đường ngắn với phát triển dịch vụ vận chuyển hành khách, hàng hoá thường lệ (Văn bản số 21/QĐ-TTg ngày 08/01/2009 của TTg).
Tuy có định hướng cho Bộ GTVT về Vasco ở hai văn bản nêu trên, nhưng vào ngày 20/4/2011 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 586/QĐ-TTg phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động của VNA; trong đó, tại Phụ lục I và II đã quy định: Vasco là 1 trong 12 đơn vị trực thuộc VNA; Vasco không trong danh sách các Cty con, Cty liên kết của VNA.
Ngay sau đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tại Văn bản phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước của VNA số 2129/TTg-ĐMDN ngày 15/11/2011 như sau: Duy trì Cty Kỹ thuật máy bay (VAECO) là doanh nghiệp do VNA nắm giữ 100% vốn điều lệ là Vasco không trong danh sách 5 Cty được thực hiện cổ phần hoá là Cty mẹ (VNA), 1 Cty (VNA nắm giữ trên 50% vốn điều lệ) và 3 Cty (VNA được quyết định tỷ lệ cổ phần nắm giữ).VNA báo cáo Thủ tướng tình hình thực hiện tái cơ cấu Vasco, đề xuất phương án sắp xếp lại, trình Thủ tướng trong quí IV năm 2011.
Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án tái cơ cấu VNA giai đoạn 2012-2015 tại Quyết định số 172/ QĐ-TTg, ngày 16/01/2013; trong đó, đã tái khẳng định: Vasco là 1 trong 9 đơn vị phụ thuộc Cty mẹ - VNA (Điều 1, khoản II, mục 1, điểm 1).
Tại đề án này, Vasco không trong danh sách 9 Cty mà VNA nắm giữ 100% hoặc trên 50% vốn điều lệ, 15 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá (VNA nắm giữ trên hoặc dưới 50% vốn điều lệ) và 2 doanh nghiệp được phép chuyển thành Cty CP (VNA nắm giữ trên 50% vốn điều lệ); đồng thời đã quy định 10 doanh nghiệp mà VNA phải thoái toàn bộ vốn trong giai đoạn 2012-2015. Việc tái cấu trúc quản trị doanh nghiệp, tập trung vào các nội dung như hoàn thiện hệ thống quy chế về quản lý nội bộ, công tác cán bộ và đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường kiểm soát nội bộ, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ…(Điều 1, khoản II, mục 4, 5 và 6).
Vasco cũng không có trong danh sách 5 Cty được phép xây dựng Đề án góp vốn lập doanh nghiệp, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định; Hội đồng thành viên VNA tiếp tục triển khai thực hiện kế hoạch phát triển đội tàu bay của VNA đến năm 2020 được Thủ tướng phê duyệt tại Văn bản số 1567/TTg-CN ngày 22/9/2008 (Điều 1, khoản III, mục 4, điểm h và điểm b).
Có thể khẳng định, trong đề án này, Thủ tướng không hề cho phép VNA chuyển Vasco thành Cty CP và góp trên 50% vốn điều lệ?!
Ngày 15/11/2013, Chính phủ ban hành Nghị định số 183/NĐ-CP về Điều lệ tổ chức và hoạt động của VNA; trong đó, tại Phụ lục I và II đã quy định: Vasco là 1 trong 12 đơn vị trực thuộc VNA;Vasco không trong danh sách các Cty con, Cty liên kết của VNA.
Nghị định 183/NĐ-CP hiện là văn bản cao nhất qui định về tổ chức hoạt động của VNA.
Cuối năm 2014, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1611/QĐ-TTg ngày 10/9/2014 phê duyệt phương án cổ phần hoá VNA; trong đó, đã quy định: Tổng Cty Hàng không Việt Nam - CTCP kế thừa các quyền, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của VNA trước khi chuyển đổi (Điều 1, khoản 2, mục 2); giữ nguyên vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ (Điều 1, khoản 3 Hình thức cổ phần hoá); cơ quan đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước tại Tổng Cty Hàng không Việt Nam; CTCP là Bộ GTVT (Điều 1, khoản 6); Hội đồng thành viên VNA chịu trách nhiệm quản lý VNA cho đến khi bàn giao toàn bộ tài sản, tiền vốn và lao động cho Tổng Cty Hàng không Việt Nam - CTCP (Điều 2, khoản 4); VNA- CTCP được thực hiện các cơ chế chính sách về vay vốn có bảo lãnh theo Nghị quyết số 83/NQQ-CP và Quyết định của Thủ tướng tại Văn bản số 1567/TTg-CN ngày 18/10/2007 và số 1567/TTg- KTN ngày 22/9/2008 về kế hoạch dự án phát triển đội tàu bay (Điều 2, khoản 5).
Hiện nay, vốn nhà nước tại Tổng Cty Hàng không Việt Nam - CTCP là 95%, do vậy kế thừa các quyền, nghĩa vụ, lợi ích hợp pháp của VNA trước khi chuyển đổi phải triệt để tuân thủ các quy định hiện hành nêu trên là tất yếu và có tính nguyên tắc.
Quý IV/2015, VNA - CTCP chuyển Cty bay dịch vụ (Vasco) thành Cty CP Hàng không SkyViet trên cơ sở nhận vốn góp của Techcombank và trên 50% vốn điều lệ của VNA là hành vi có dấu hiệu cố ý làm trái các quy định hiện hành, gây hậu quả nghiêm trọng; xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của hàng trăm ngàn cán bộ, viên chức và người lao động.
Hàng ngàn tỷ đồng tài sản, vốn nhà nước tại Vasco thất thoát?
Như PLVN đã từng thông tin và phân tích, việc Techcombank góp vốn vào Cty CP Hàng không SkyViet không minh bạch, khoản tiền góp vào là khoản đầu tư ngoài ngành với tỷ lệ tới 49% trong khi quy định hiện hành cho phép không quá 11% (Thông tư 36/2014/TT-NHNN).
Hoạt động của Cty CP Hàng không SkyViet đặt mục tiêu lợi nhuận thấp hơn gửi tiền kiệm ngân hàng (thấp hơn 38 lần so với trước, chỉ bằng 0,22% vốn điều lệ), tài sản của Nhà nước tại Vasco gồm (máy bay, mạng bay, thương hiệu) có nguy cơ thất thoát do VNA không đưa ra các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, không công khai kế hoạch, không tổ chức đấu thầu.
Thực tế, giá trị xác định vốn của Vasco chỉ có 150 tỷ đồng để chuyển thành 51% cổ phần trong Cty SkyViet mới có vốn điều lệ là 300 tỷ đồng trong khi Vasco là đơn vị đang hoạt động ổn định, có lợi nhuận và nhiều tiềm năng phát triển.
Theo điều tra của PLVN, Jetstar Pacific (thành viên VNA), thời điểm định giá năm 2007 Cty này đang chuẩn bị thủ tục phá sản, thua lỗ song chính VNA góp vốn theo giá trị định giá là 150 triệu đô la ( 3300 tỷ đồng). Định giá thấp Vasco để đem đi góp vốn, so thương vụ này với thương vụ Jetstar có thể thấy việc VNA và Techcombank góp vốn thành lập Cty CP Hàng không SkyViet có dấu hiệu gây thất thoát hàng ngàn tỷ đồng tài sản, vốn của Nhà nước.
Trước những sai phạm nghiêm trọng trong thương vụ tái cơ cấu Vasco, thành lập Cty CP Hàng không SkyViet, thực hiện chức năng thông tin chống tham nhũng, lợi ích nhóm, gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước, Báo PLVN đã có văn bản gửi Thanh tra Chính phủ đề nghị cơ quan này điều tra, làm rõ và hồi âm để công luận được rõ.
PLVN sẽ tiếp tục thông tin.
Theo PLVN
