Sửa Luật Thủ đô: Những cơ chế, chính sách kì vọng tạo khuôn khổ pháp lý vượt trội cho Thủ đô phát triển sẽ được quyết tại kì họp thứ bảy Quốc hội khoá XV

Mục tiêu đến năm 2030: Xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng và cả nước. 

Theo đó dự luật sửa đổi bổ sung các qui định: Phân quyền mạnh mẽ cho thành phố Hà Nội để chủ động hơn về tổ chức bộ máy, biên chế; Xác định khung pháp lý cần thiết để thành phố Hà Nội có thể cho phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới, trong đó cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định trong luật, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định,… phù hợp với phạm vi, yêu cầu, mục đích thử nghiệm..; Dự thảo cũng chỉnh lý các qui định theo hướng thể hiện rõ hơn vai trò của Thủ đô Hà Nội là trung tâm, động lực thúc đẩy liên kết, phát triển vùng……

9 nhóm chính sách lớn sẽ được sửa đổi

Đây là dự án Luật đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của Thủ đô, cũng như sự phát triển chung của cả nước . Có 9 nhóm chính sách lớn trong Dự thảo Luật Thủ đô ( sửa đổi) sẽ được tập trung sửa đổi gồm: Tổ chức chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Thu hút, sử dụng nguồn lực chất lượng cao phục vụ phát triển Thủ đô; Nâng cao năng lực tài chính, ngân sách và huy động nguồn lực cho phát triển của Thủ đô, Phát triển đô thị và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giao thông; Huy động, sử dụng, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; Xây dựng, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, Quản lý sử dụng đất đai; Đào tạo giáo dục Thủ đô và Phát triển văn hóa; Phát triển hệ thống y tế hiện đại và hệ thống an sinh xã hội Thủ đô toàn diện, bao trùm và bền vững; Liên kết, phát triển vùng Thủ đô trở thành khu vực phát triển nhanh, bền vững về kinh tế - xã hội, văn minh, năng động, trở thành khu vực kinh tế trọng điểm của đất nước.

9 nhóm chính sách trên đã được nhiều ĐBQH, chuyên gia, nhà khoa học cho ý kiến. Tại Kỳ họp thứ 6, góp ý dự thảo luật, GS. Hoàng Văn Cường (Đại học Kinh tế quốc dân) cho rằng, xây dựng Luật Thủ đô phải đặt ra những yêu cầu phát triển cao hơn, phải có cơ chế khai thác các tiềm năng lợi thế nội tại và tạo ra sức hút mạnh mẽ hơn từ bên ngoài; phải quy định được vai trò, trách nhiệm quyền hạn của chính quyền và nhân dân Thủ đô cao hơn so với các địa phương khác của nước. Đại biểu cho rằng, yêu cầu trên phải được xác lập một cách đồng bộ, tổng thể mang tính bao trùm để tạo khuôn khổ pháp lý vượt trội cho Thủ đô phát triển.

Với tinh thần đó, đại biểu cho rằng, xây dựng phát triển quản lý bảo vệ Thủ đô phải quy định các tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy hoạch phát triển Thủ đô phải hướng đến các tiêu chí Thủ đô văn hiến, văn minh hiện đại và yêu cầu cao hơn các tiêu chuẩn, quy chuẩn chung của cả nước. Các công trình kiến trúc xây dựng Thủ đô phải mang ý nghĩa về giá trị văn hóa, lịch sử; phải tạo những không gian để quy tụ những đặc trưng của các vùng miền hiện diện tại Thủ đô; việc quản lý phát triển toàn diện toàn bộ không gian lãnh thổ Thủ đô theo tiêu chuẩn quản lý của đô thị đặc biệt, gồm có đô thị trung tâm và các vùng nông thôn các vùng đô thị bên ngoài theo mô hình là thành phố thuộc Thủ đô.

Với mô hình thành phố thuộc Thủ đô, toàn bộ những không gian này, kể cả như vùng nông nghiệp phát triển nông nghiệp đô thị nông nghiệp trải nghiệm cũng cần phải được cho phép xây dựng các công trình dịch vụ du lịch; không gian phát triển công nghiệp làng nghề cần phải được xây dựng các công trình thương mại dịch vụ. Để đáp ứng các yêu cầu nêu trên, Luật nên phân cấp, trao quyền cụ thể cho cho HĐND và UBND thành phố. Việc trao thẩm quyền rõ ràng sẽ không sợ bị lạm quyền hay làm phá vỡ quy hoạch; đồng thời luật cũng không nên quy định quá chi tiết sẽ vướng trong quá trình thực hiện.

Đại biểu Cường nhấn mạnh, với quy định phân quyền và trao quyền như trên, nhiệm vụ và khối lượng công việc chính quyền thành phố phải thực hiện sẽ nhiều hơn, trách nhiệm giám sát phải cao hơn. Do vậy, cần phải có một cái mô hình chính quyền đô thị phù hợp hơn với trao quyền này như đề xuất của dự thảo luật là cần phải có cả HĐND cấp quận. Người đứng đầu các cấp chính quyền đô thị phải có vai trò và có quyền tự quyết định nhiều hơn, tự chịu trách nhiệm cao hơn, số lượng đại biểu HĐND phải nhiều hơn, phải tăng tỷ lệ đại biểu HĐND chuyên trách để tăng tính chuyên nghiệp và yêu cầu về tiêu chuẩn, trình độ phải cao hơn.

Về quy định nguồn lực cho phát triển Thủ đô, đại biểu đồng tình với những cơ chế chính sách mà trong dự thảo luật đề ra; đồng thời nhấn mạnh một số những đến huy động tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực văn hóa thể thao và khai thác các di sản và phát triển du lịch.

Phát biểu giải trình, tiếp thu dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi tại kì họp thứ sáu,  Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nêu rõ, đây là dự án Luật có cơ sở pháp lý, chính trị và thực tiễn rất rõ ràng; có tính thuyết phục; xây dựng các cơ chế đặc thù cho thủ đô cả nước, không phải riêng cho TP. Hà Nội. Nếu xây dựng được các cơ chế cho thủ đô phát triển thì thủ đô sẽ là đầu tàu trong phát triển kinh tế xã hôi, bảo đảm quốc phòng an ninh, văn hóa cho cả nước. Đây là những điểm cơ bản được các đại biểu thống nhất cao.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long phát biểu giải trình, tiếp thu dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi tại kì họp thứ sáu

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng bày tỏ thống nhất với những cơ chế, chính sách được thế trong dự thảo lần này. Tuy nhiên, các ý kiến cũng đề nghị làm rõ thêm một số chính sách, mở rộng phạm vi, đặc thù, điều chỉnh về vị trí, bố cục một số chương, điều; thiết kế các vấn đề cụ thể hơn để đảm bảo tính khả thi như vấn đề nhà ở, quản lý đô thịm trọng dụng nhân tài, BOT, văn hóa…

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng cho biết sẽ nghiên cứu, tiếp thu, giải trình các ý kiến của đại biểu Quốc hội cùng với TP. Hà Nội báo cáo Chính phủ, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục hoàn thiện dự án Luật để xem xét cho ý kiến thông qua tại kỳ họp thứ bảy. Làm rõ thêm vấn đề về tổ chức bộ máy và số lượng đại biểu HĐND TP. Hà Nội, Bộ trưởng cho biết TP. Hà Nội đã có sơ kết và đánh giá rất kỹ Nghị quyết 97 và thống nhất nhận thức tiếp tục thực hiện cơ chế này, luật hóa, phát huy hiệu quả, hiệu lực vận hành tốt. Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng thiết kế trên cơ sở thực tế khi tăng cường phân cấp, phân quyền thì HĐND quận đươc giao thêm nhiều nhiệm vụ, cần thiết có cấp hội đồng để giải quyết nhiều vấn đề về thu chi ngân sách, giám sát… Ngoài ra, nhiều vấn đề khác được rà soát, đánh giá tác động kỹ lưỡng của TP. Hà Nội.

Nhiều điểm mới, tiến bộ, đưa ra những cơ chế vượt trội để Hà Nội có thể phát triển

Sau kì họp thứ sáu, tại phiên họp thứ 31 ( ngày 14/3/2024 ), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi). Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết, dự thảo luật Thủ đô (sửa đổi) trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần này có rất nhiều điểm mới, tiến bộ, đưa ra những cơ chế vượt trội để Hà Nội có thể phát triển, vừa là thủ đô vừa là đầu tàu của cả nước.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu tại phiên họp thứ 31 của UBTVQH

Về sự đồng bộ thống nhất trong quy định của pháp luật, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, cần giải quyết luôn các vấn đề vướng mắc, mâu thuẫn, bất cập trong cách thức thực hiện tại luật này, tránh trường hợp trong thực tế có nhiều cách hiểu về quy định pháp luật thì sẽ rất khó trong quá trình triển khai. Với một số vấn đề, có thể quy định khung trong luật và giao Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết, cơ quan soạn thảo sẽ lĩnh hội những ý kiến phát biểu rất có giá trị của các đại biểu, đặc biệt là ý kiến của Chủ tịch Quốc hội để rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật đạt chất lượng cao.

Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long thông tin và nêu quan điểm về một số nội dung của dự thảo luật liên quan đến thu nhập tăng thêm; thẩm quyền của Hội đồng nhân dân quyết định một số vấn đề được quy định trong dự thảo luật; về áp dụng pháp luật…

Về thử nghiệm có kiểm soát tại Điều 25, Bộ trưởng đề nghị cân nhắc không nên mở rộng quá nhiều lĩnh vực, mà nên khu trú vào một số cái lĩnh vực đã được Chính phủ cân nhắc, bởi cơ chế này là thử nghiệm, đương nhiên là có kiểm soát nhưng rủi ro pháp lý và trên thực tế về mặt kinh phí cũng rất nhiều. Bộ trưởng đề nghị cố gắng theo các nội dung Chính phủ đã trình.

Còn  Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng đây là nhóm quy định quan trọng trong tạo điều kiện cho các mô hình mới, công nghệ mới nhằm đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, tuy nhiên, khoản 5 Điều 25 cần có quy định cụ thể hơn về giai đoạn kết thúc quá trình thử nghiệm, UBND TP. Hà Nội hoặc cơ quan có thẩm quyền phải ban hành văn bản để thể hiện rõ trách nhiệm của các chủ thể, tổ chức cá nhân tham gia.

Về biện pháp bảo đảm quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội khi ngừng cung cấp dịch vụ điện nước tại Điều 33, Bộ trưởng Tư pháp cho rằng, đã chỉnh lý một bước, tuy nhiên cũng cần phải làm rõ xem bản chất của biện pháp này là biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý hay là biện pháp mới để phân biệt được thực chất của biện pháp thì chúng ta mới quy định kèm theo quy trình và thủ tục để đảm bảo tính khả thi trên thực tế.

Liên quan đến thành lập cơ quan chuyên môn tổ chức hành chính và thẩm quyền của Hội đồng nhân dân thành lập các cơ quan chuyên môn, các ban thuộc Hội đồng và cơ quan hoặc sở, ban, ngành thuộc thành phố, Bộ trưởng đề nghị hết sức cân nhắc ý này, khi cho phép điều gì nên quy định cụ thể luôn vào luật để làm được ngay và không phải xin phép. Đối với quy định về áp dụng pháp luật, Bộ trưởng Lê Thành Long đề nghị rà soát thêm một bước nữa, để tạo sự đồng thuận, tránh gây xáo động của cơ quan nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi khi áp dụng trong thực tiễn.

Về việc phân quyền cho Ban quản lý khu công nghệ cao trong việc giao lại đất, cho thuê đất trong phạm vi khu công nghệ cao, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, việc dự thảo Luật quy định Ban quản lý khu công nghệ cao có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất trong phạm vi khu công nghệ cao là cần thiết, phù hợp với năng lực quản lý của Ban với tư cách là cơ quan hành chính thuộc UBND thành phố Hà Nội, bảo đảm thống nhất về quản lý nhà nước trên địa bàn, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho việc phát huy, sử dụng có hiệu quả quỹ đất tại các khu công nghệ cao của thành phố Hà Nội mang lại giá trị và hiệu quả thiết thực. 

Về quản lý, sử dụng không gian ngầm quy định tại khoản 2 Điều 19, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, đây là nội dung khó, phức tạp và là mối quan tâm của nhiều thành phố lớn trên thế giới chứ không chỉ riêng chúng ta. Thực tế nhiều nước đang triển khai rất tốt việc quản lý, sử dụng không gian ngầm. So với dự thảo trình Quốc hội kì họp thứ sáu, dự thảo mới lần này đã đưa ra hai phương án mới.

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ tán thành với phương án 2 là giao Chính phủ quy định giới hạn độ sâu người sử dụng đất thuộc địa bàn thành phố Hà Nội được sử dụng lòng đất theo chiều tẳng đứng để tạo sự chủ động, linh hoạt cho Chính phủ và thành phố Hà Nội, tránh khó khăn trong việc thực hiện đối với từng trường hợp cụ thể. Về việc giao cho Ban quản lý khu công nghệ cao có thẩm quyền giao lại đất, thuê đất trong phạm vi khu công nghệ cao quy định tại Khoản 3 Điều 24, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, thực tế đã cho thấy quyền cho thuê đất đã có tác động tích cực trong việc đầu tư trên đất, nhà đầu tư và người sản xuất yên tâm, chủ động trong việc sử dụng mặt bằng. 

Vì vậy, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, trong khi chuyển giao thẩm quyền quản lý khu công nghệ cao Hòa Lạc về cho UBND thành phố Hà Nội vẫn nên tiếp tục duy trì quyền giao lại đất, cho thuê đất trong phạm vi khu công nghệ cao của Ban quản lý để đảm bảo tính liên tục, nhất quán và cũng là theo tinh thần chung của Luật này là phân quyền cho Thủ đô Hà Nội.

Có 7 vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)

Thông tin trên được nêu ra tại hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ năm, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, diễn ra gần đây ngày 26/3/2024. Báo cáo tại Hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 7 chương và 54 điều; giảm 5 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ sáu. Trong đó đã tiếp thu, chỉnh lý trong toàn bộ 54 điều, bỏ 7 điều, bổ sung mới 2 điều (bổ sung Điều 14 về phân cấp, ủy quyền; Điều 36 về đầu tư mạo hiểm có sử dụng ngân sách nhà nước).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại Hội nghị

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã báo cáo 7 vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) để các đại biểu thảo luận, đóng góp ý kiến.

- Về nguyên tắc áp dụng pháp luật (Điều 4): Sẽ bổ sung cơ chế giao UBTVQH quyết định việc áp dụng pháp luật trong các trường hợp theo đề nghị của Chính phủ: Theo dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6, Chính phủ đề xuất quy định trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội ban hành sau ngày Luật Thủ đô có hiệu lực thi hành có quy định khác với Luật Thủ đô về cùng một vấn đề mà cần được áp dụng đối với thành phố Hà Nội thì phải xác định rõ ngay trong luật, nghị quyết đóTiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng bổ sung cơ chế giao UBTVQH quyết định việc áp dụng pháp luật trong các trường hợp theo đề nghị của Chính phủ để bảo đảm tính linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển và cũng phù hợp với thẩm quyền giải thích luật của UBTVQH (khoản 2 Điều 4). Đồng thời, trong trường hợp có sự khác nhau giữa văn bản quy định chi tiết hoặc văn bản để thực hiện thẩm quyền do Luật Thủ đô giao với văn bản của các cơ quan nhà nước khác thì thực hiện theo văn bản quy định chi tiết Luật Thủ đô, văn bản thực hiện thẩm quyền do Luật Thủ đô giao (khoản 3 Điều 4).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, việc giao UBTVQH quyết định nội dung này là cần thiết để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đồng thời cũng bảo đảm tính minh bạch của hệ thống pháp luật. Trong quá trình xem xét, cho ý kiến, UBTVQH tán thành với nội dung tiếp thu, chỉnh lý quy định về nguyên tắc áp dụng pháp luật như dự thảo Luật và đề nghị các cơ quan tiếp tục rà soát kỹ lưỡng quy định này, đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật để khắc phục các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thi hành Luật Thủ đô năm 2012 và một số nghị quyết của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù hiện đang áp dụng cho một số địa phương.

- Về tổ chức chính quyền đô thị (Chương II): Sẽ phân quyền mạnh mẽ cho thành phố Hà Nội để chủ động hơn về tổ chức bộ máy, biên chế: Thường trực UBPL và các cơ quan đã thống nhất tiếp thu, chỉnh lý các quy định về mô hình tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội; cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND thành phố Hà Nội, quận, thị xã, thành phố thuộc Thành phố và UBND phường. Nội dung tiếp thu, chỉnh lý các quy định về tổ chức bộ máy thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ cho thành phố Hà Nội, giúp chính quyền Thành phố chủ động hơn về tổ chức bộ máy, biên chế để có thể đảm đương một cách hiệu quả vai trò, nhiệm vụ hết sức đặc thù là Thủ đô của nước Cộng hòa XHCN Việt Nam.

Riêng đối với nội dung phân quyền về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc chính quyền thành phố Hà Nội (Điều 9), Thường trực UBPL và thành phố Hà Nội đề nghị chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng giao HĐND Thành phố quy định tiêu chí thành lập và quyết định việc thành lập, tổ chức lại, giải thể cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND Thành phố; quy định tổ chức, khung số lượng, tiêu chí thành lập cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc Thành phố (khoản 4 Điều 9) để bảo đảm tính chủ động, kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước trên địa bàn theo từng thời kỳ nhằm xây dựng, kiện toàn được bộ máy đủ khả năng thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền bổ sung.

Trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đang được chỉnh lý theo hướng thể hiện rõ hơn vai trò của Thủ đô Hà Nội là trung tâm, động lực thúc đẩy liên kết, phát triển vùng Thủ đô, vùng đồng bằng sông Hồng, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Vùng động lực phía Bắc và cả nước; xác định ưu tiên đầu tư các chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng được triển khai trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác, không chỉ giới hạn trong vùng Thủ đô nhằm phát huy tối đa khả năng, lợi thế của các địa phương và vai trò dẫn dắt, kết nối của Thủ đô Hà Nội, từ đó góp phần nâng cao chất lượng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của từng địa phương và cả nước, phù hợp với xu thế phát triển theo chuỗi giá trị hiện nay.

- Về quản lý không gian ngầm (Điều 19): Về quản lý không gian ngầm (Điều 19), dự thảo Luật đã chỉnh lý quy định về quản lý không gian ngầm tại Điều 19 để phân định rõ phạm vi không gian ngầm được phép sử dụng của người có quyền sử dụng đất, phạm vi không gian ngầm thuộc quyền quản lý, khai thác của Nhà nước, tạo cơ sở pháp lý cho việc quản lý có hiệu quả, khai thác giá trị gia tăng từ đất đối với phần không gian ngầm ở các đô thị lớn, đặc biệt là nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng và hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị tại thành phố Hà Nội theo chủ trương, yêu cầu tại các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị.

Tiếp thu ý kiến của UBTVQH, dự thảo Luật quy định không gian ngầm phải được phân vùng chức năng để quản lý, khai thác, sử dụng; người sử dụng đất thuộc địa bàn thành phố Hà Nội được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến mức giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định (khoản 2 Điều 19). Ngoài giới hạn độ sâu này, người sử dụng đất vẫn được sử dụng nếu phù hợp quy hoạch và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép (thủ tục cấp phép sẽ được nghiên cứu để đơn giản giản hóa thủ tục hành chính theo quy trình một cửa, một cửa liên thông); trong một số trường hợp phải trả tiền sử dụng không gian ngầm theo quy định của Chính phủ (chủ yếu tập trung vào công trình ngầm được khai thác, sử dụng cho mục đích kinh doanh) (khoản 2 Điều 19).

Do đây là nội dung mới, chưa có tiền lệ nên việc giao Chính phủ quy định mức giới hạn độ sâu mà người sử dụng đất được sử dụng sẽ tạo sự linh hoạt, chủ động khi ban hành, bảo đảm phù hợp với đặc điểm địa chất và tiềm năng khai thác, sử dụng không gian ngầm của từng khu vực. Để tăng tính thuyết phục, UBTVQH cũng đề nghị các cơ quan tiếp tục nghiên cứu, bổ sung đánh giá tác động về nội dung này trước khi trình Quốc hội thông qua.

- Về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Điều 25): Trên cơ sở tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng xác định nội dung, lĩnh vực được phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát, xác định khung pháp lý cần thiết để thành phố Hà Nội có thể cho phép thực hiện thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có phạm vi triển khai áp dụng trên địa bàn Thành phố, phù hợp với năng lực kiểm soát của chính quyền Thành phố, trong đó cho phép miễn trừ áp dụng một số quy định trong luật, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định,… phù hợp với phạm vi, yêu cầu, mục đích thử nghiệm.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, quy định như vậy là phù hợp với yêu cầu tại Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, tạo cơ sở để thành phố Hà Nội có thể thu hút, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai trên thực tế các giải pháp công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới, khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo, đưa Thủ đô Hà Nội thực sự trở thành một trong các trung tâm đi đầu về đổi mới sáng tạo của cả nước và khu vực. Do cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm, vì vậy, UBTVQH đề nghị các cơ quan tiếp tục nghiên cứu, lấy ý kiến các Bộ, ngành để hoàn thiện quy định này.

- Về phân quyền cho Thành phố trong việc điều chỉnh chức năng sử dụng đất trong khu vực TOD (Điều 31): Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, việc phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là mô hình mới, hiện đang triển khai thực hiện thí điểm tại Thành phố Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội. Trên cơ sở ý kiến của ĐBQH, tham vấn ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý và để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với mục tiêu và lộ trình phát triển hệ thống đường sắt đô thị của thành phố Hà Nội, dự thảo Luật được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng tập trung phân quyền cho Thành phố trong việc điều chỉnh chức năng sử dụng đất trong khu vực TOD, lựa chọn áp dụng quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các tuyến đường sắt đô thị và một số chính sách đặc thù trong việc đầu tư, xây dựng, quản lý, khai thác, vận hành hệ thống đường sắt đô thị và các khu vực TOD,… (các khoản 2, 4, 6, 7, 8 Điều 31).

Để đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, tăng quyền tự chủ cho địa phương, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD sẽ do HĐND thành phố Hà Nội quyết định chủ trương đầu tư nếu chỉ sử dụng ngân sách Thành phố, không giới hạn về tổng mức đầu tư.

Trường hợp có sử dụng kết hợp cả vốn đầu tư công của Trung ương thì Quốc hội sẽ xem xét, quyết định chủ trương đầu tư dự án tổng thể xây dựng đường sắt đô thị theo định hướng TOD của Hà Nội theo phân kỳ đầu tư, trong đó sẽ xác định tổng mức tối đa ngân sách trung ương cần đầu tư, nguồn vốn ODA, vốn vay, vốn huy động khác có thể sử dụng cùng một số cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành hệ thống đường sắt đô thị và phát triển đô thị khu vực TOD./.

- Về thực hiện hợp đồng xây dựng - chuyển giao (Điều 40): Qua thảo luận tại kỳ họp thứ 6, nhiều ý kiến ĐBQH tán thành việc cho phép thành phố Hà Nội thực hiện hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) trong một số lĩnh vực và thanh toán cho nhà đầu tư bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc bằng quỹ đất để kịp thời huy động nguồn lực đầu tư từ xã hội trong khi nguồn vốn từ ngân sách nhà nước chưa đáp ứng kịp.

Qua thảo luận tại kỳ họp thứ sáu, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành việc cho phép thành phố Hà Nội thực hiện hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT) trong một số lĩnh vực và thanh toán cho nhà đầu tư bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc bằng quỹ đất để kịp thời huy động nguồn lực đầu tư từ xã hội trong khi nguồn vốn từ ngân sách nhà nước chưa đáp ứng kịp. Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng xác định cụ thể các nguyên tắc, điều kiện đối với việc thanh toán hợp đồng BT bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc bằng quỹ đất.

- Về liên kết, phát triển vùng (Chương V): Trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật đang được chỉnh lý theo hướng thể hiện rõ hơn vai trò của Thủ đô Hà Nội là trung tâm, động lực thúc đẩy liên kết, phát triển vùng Thủ đô, Vùng đồng bằng Sông Hồng, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, Vùng động lực phía Bắc và cả nước (Điều 44); xác định ưu tiên đầu tư các chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng được triển khai trên địa bàn thành phố Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác, không chỉ giới hạn trong vùng Thủ đô (khoản 1 Điều 45) nhằm phát huy tối đa khả năng, lợi thế của các địa phương và vai trò dẫn dắt, kết nối của Thủ đô Hà Nội, từ đó góp phần nâng cao chất lượng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của từng địa phương và cả nước, phù hợp với xu thế phát triển theo chuỗi giá trị hiện nay. UBTVQH tán thành với nội dung tiếp thu, chỉnh lý nội dung liên quan đến liên kết, phát triển vùng tại Chương V của dự thảo Luật.

Chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến: Cần qui định ngay trong Luật chính sách cụ thể để  thu hút, lựa chọn người tài cho Thủ Đô

Ngày 10/4/ 2024 vừa qua, Hội Luật gia TP Hà Nội đã tổ chức Hội thảo góp ý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Đa số các ý kiến luật gia góp ý liên quan quy định về tổ chức chính quyền đô thị nhằm hoàn thiện tổ chức bộ máy chính quyền, tạo cơ chế thực sự vượt trội cho đô thị đặc biệt.

Chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến nhận xét, Chương II “Tổ chức chính quyền đô thị” là chương mới trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) và trong chương này, các quy định rất đầy đủ, chi tiết, có thể phân cấp, phân quyền cho chính quyền đô thị TP Hà Nội cũng như các quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn. Điểm mới nhất, đó là tăng số lượng đại biểu HĐND TP và tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND TP. Cùng đó, xác định rõ là chính quyền địa phương ở cấp huyện thì thực hiện theo các chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và thêm một điểm mới, đó là bổ sung thêm phân cấp, phân quyền cho chính quyền đô thị của quận, của thị xã và của TP trực thuộc TP Hà Nội cũng như chính quyền địa phương của các phường và thị trấn.

Chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến

Với những quy định cụ thể trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này, chắc chắn sau khi Luật có hiệu lực thi hành, chính quyền các quận, huyện và chính quyền TP trực thuộc TP Hà Nội cũng như các xã, phường, thị trấn sẽ được tăng thêm các thẩm quyền trong quá trình triển khai thực hiện các nhiệm vụ và phát triển kinh tế xã hội địa phương. Đối với đội ngũ cán bộ chính quyền địa phương các cấp của Hà Nội trong quá trình áp dụng pháp luật mà không phải qua các khâu trung gian đã được phân cấp, phân quyền thì chắc chắn sẽ phát triển kinh tế xã hội ở địa phương nhanh hơn, phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương.

Tuy nhiên riêng vấn đề phát triển nhân lực, nhân tài, lựa chọn người tài; Luật cần quy định cụ thể, rõ ràng hơn và có những chính sách cụ thể, rõ ràng hơn. Cùng đó, ngoài mức lương được hưởng 100% theo quy định của dự thảo Luật, cũng cần quy định thêm mức tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Thủ đô.  “Luật đã giao cho HĐND quy định chi tiết, tuy nhiên tôi nghĩ có thể quy định ngay ở trong Luật sẽ phù hợp hơn. TP Hồ Chí Minh đang áp dụng tăng gấp hai lần, tại sao Hà Nội lại không quy định luôn ở trong Luật Thủ đô mức lương cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ở Thủ đô cũng tăng gấp hai lần? Như vậy sẽ đảm bảo được quyền lợi của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Thủ đô” - Chủ tịch Hội Luật gia TP Hà Nội Nguyễn Hồng Tuyến đề xuất.