Hành vi tăng khống vốn của một số doanh nghiệp thời gian qua gây không ít hệ lụy cho xã hội, gây thiệt hại tài sản của nhà đầu tư… khi các đối tượng sử dụng hồ sơ doanh nghiệp có vốn ảo nhằm mục đích thực hiện hành vi vi phạm pháp luật để thu lợi bất chính như lừa đảo; thao túng các hoạt động đấu thầu, đấu giá; thao túng thị trường chứng khoán…
Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán còn những sơ hở, hạn chế trong các qui định về Vốn doanh nghiệp
Tăng vốn ảo trái luật gây hệ lụy lớn cho môi trường đầu tư kinh doanh.
Theo quy định pháp luật, đối với công ty chưa đại chúng, Luật Doanh nghiệp quy định quá trình tăng vốn, doanh nghiệp phải gửi Hồ sơ thông báo thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh lên Phòng Đăng ký Kinh doanh – Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Đối với doanh nghiệp tăng vốn sau khi đã đăng ký công ty đại chúng với UBCK, Luật Chứng khoán quy định, doanh nghiệp đại chúng chào bán cổ phần tăng vốn phải nộp hồ sơ với phương án sử dụng vốn rõ ràng và chỉ được thực hiện khi UBCK phê duyệt…
Tuy nhiên, với mục đích không trong sáng nhằm mục đích tô hồng hồ sơ để tham gia đấu thầu, vay vốn ngân hàng… thậm chí là cả mục đích lừa đảo, nên không ít doanh nghiệp đã sử dụng thủ đoạn tinh vi nhằm nâng khống vốn điều lệ công ty gây ra không ít hệ lụy đối với kinh tế vĩ mô, khi nó làm sai lệch các con số thống kê về tình hình kinh tế của các cơ quan quản lý nhà nước.
Nguy hiểm hơn, hành vi nâng khống vốn điều lệ của một số doanh nghiệp còn gây ra không ít hệ lụy cho xã hội khi các đối tượng sử dụng hồ sơ doanh nghiệp có vốn ảo nhằm mục đích thực hiện hành vi vi phạm pháp luật để thu lợi bất chính như lừa đảo; thao túng các hoạt động đấu thầu, đấu giá; thao túng thị trường chứng khoán… gây thiệt hại cho tài sản nhà nước, doanh nghiệp, nhà đầu tư…
Nghiên cứu thực tiễn một số vụ việc và đặc biệt một số vụ án liên quan đến hành vi tăng vốn ảo, chúng tôi nhận thấy các đối tượng thường sử dụng một số thủ đoạn tinh vi nhằm mục đích tăng vốn ảo để đánh bóng cá nhân, tạo hồ sơ đẹp để câu kéo hợp đồng, làm giá cổ phiếu, thậm chí để lừa đảo, gây hệ lụy rất lớn cho môi trường đầu tư . Cụ thể:
Thứ nhất, định giá khống tài sản cao gấp nhiều lần giá trị thực tế để thành lập DN, tham gia điều hành DN.
Với định hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp gia nhập thị trường, theo quy định Luật Doanh nghiệp, cơ quan đăng ký kinh doanh chỉ hậu kiểm đối với vấn đề góp vốn đăng ký. Khi đăng ký doanh nghiệp, đối với công ty cổ phần, các cổ đông phải thanh toán đủ số cổ phần đã đăng ký mua trong thời hạn nhất định.
Thực tế, nhiều trường hợp doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký vốn điều lệ khủng nhưng không góp đủ vốn hoặc không góp vốn. Những vụ việc kiểu này phải kể đến như vụ việc đăng kí “siêu công ty” 144 nghìn tỷ ở Hà Nội năm 2020 hay Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Công nghệ Tự động Toàn cầu (Auto Investment Group), đăng ký vốn điều lệ 500,000 ngàn tỷ tại TP. Hồ Chí Minh… rất may là những trường hợp này đều bị cơ quan quản lý nhà nước phát hiện và xử lý kịp thời thông qua giám sát hoạt động góp vốn của các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, có trường hợp dù cổ đông không góp đủ vốn hoặc không góp vốn nhưng các đối tượng đã dùng những thủ thuật đơn giản nhằm lẩn tránh sự kiểm tra giám sát của cơ quan chức năng.
Theo đó, để hợp thức hoá hồ sơ đăng ký khống vốn điều lệ khi thành lập doanh nghiệp, thay vì góp vốn bằng tiền Đồng, các đối tượng sử dụng thủ đoạn góp vốn bằng tài sản, bằng sở hữu trí tuệ, hay bằng công nghệ nào đó... và định giá khống tài sản cao gấp nhiều lần giá trị thực tế.