Chỉ còn 1 tuần là đến thời hạn Bộ luật dân sự 2015 có hiệu lực thi hành nhưng các định chế tài chính và giới luật sư, chuyên gia kinh tế vẫn cảm thấy băn khoăn về thực tiễn áp dụng vì có một số nội dung về lãi suất, giao dịch bảo đảm còn vênh với các luật chuyên ngành.
Tại hội thảo về một số quy định về lãi suất và bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của bộ luật Dân sự (BLDS) năm 2015 do Bộ Tư pháp tổ chức vừa diễn ra tại TP HCM, các đại biểu đã chỉ ra điểm vênh giữa Bộ luật dân sự với luật chuyên ngành chính là ở chỗ: Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 đã có quy định loại trừ việc áp dụng mức trần lãi suất vay 20% trong "trường hợp luật khác có liên quan quy định khác". “Luật khác” ở đây được hiểu là pháp luật chuyên ngành, gồm Luật Ngân hàng Nhà nước 2010 và Luật các tổ chức tín dụng (TCTD) 2010.
Như vậy, Bộ luật Dân sự đã loại trừ việc áp dụng mức trần lãi suất vay 20%/năm đối với hoạt động cho vay của các TCTD, lúc đó pháp luật về tín dụng, ngân hàng sẽ cho phép các bên trong quan hệ tín dụng là TCTD và khách hàng được tự thoả thuận.
Tuy nhiên, khoản 2 Điều 91 Luật các TCTD 2010 mặc dù nêu rõ lãi suất trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD theo cơ chế thoả thuận nhưng “theo quy định của pháp luật”. Việc ghi thêm cụm từ này khiến cả bên vay, bên cho vay và các cơ quan chức năng thực thi pháp luật lúng túng không biết theo pháp luật về tín dụng ngân hàng (không áp dụng trần lãi suất cho vay) hay theo pháp luật dân sự (áp dụng trần lãi suất cho vay).
Trong lĩnh vực bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay đó là chưa có cách hiểu thống nhất về việc thế chấp, cầm cố tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ cho người khác. Hiện nay, có nhiều cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp xác lập các biện pháp thế chấp, cầm cố tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ cho người khác.
Theo đó, có TCTD thì đồng ý xác lập giao dịch bảo đảm này, có tổ chức thì không; trong quá trình giải quyết tranh chấp của ngành Tòa án cũng có 2 quan điểm: Chấp nhận giao dịch bảo đảm dưới dạng cầm cố, thế chấp để bảo đảm nghĩa vụ dân sự cho người khác hoặc không chấp nhận giao dịch bảo đảm thế chấp, cầm cố mà coi là bảo đảm bằng biện pháp bảo lãnh.
Theo luật sư Trương Thanh Đức, Chủ nhiệm CLB Pháp chế Hiệp hội Ngân hàng, cho rằng Bộ luật dân sự 2015 mặc dù có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017 nhưng trong tương lai vẫn cần tiếp tục sửa đổi nội dung liên quan vấn đề lãi suất trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc thỏa thuận. Tuy nhiên, trước mắt các cơ quan chức năng như ủy ban Thường Vụ Quốc hội, Tòa án Nhân dân tối cao, Ngân hàng Nhà nước... cần có các văn bản giải thích luật, cũng như ban hành các thông tư hướng dẫn để TCTD và doanh nghiệp có căn cứ thực hiện theo.
Theo NLD
