Qui định tổ chức tín dụng mua, bán TPDN: Sửa đổi nhiều điểm mới, kì vọng sẽ có tác động tích cực

(Pháp lý). Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang lấy ý kiến của tổ chức, cá nhân đối với Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư số 16/2021/TT-NHNN quy định về việc tổ chức tín dụng (TCTD) mua, bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Dự thảo sửa đổi thông tư có nhiều điểm mới quan trọng. Nếu Dự thảo được thông qua sẽ có nhiều tác động tích cực đến việc TCTD mua, bán TPDN.

1-1679976781.jpg

Ảnh minh họa

Tăng cường giám sát dòng tiền trái phiếu

Để kiểm soát dòng tiền trái phiếu, cơ quan soạn thảo đề xuất bổ sung quy định TCTD chỉ được mua TPDN phát hành, trong đó có mục đích bổ sung vốn lưu động khi quản lý được nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát hành và thu thập đầy đủ tài liệu chứng minh việc sử dụng vốn lưu động tương ứng với giá trị trái phiếu theo các vòng quay vốn lưu động trong thời gian nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp.

Quy định này nhằm đảm bảo việc TCTD mua TPDN khi kiểm soát được đầy đủ mục đích sử dụng tiền phát hành trái phiếu cũng như đảm bảo được số tiền đầu tư trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục được tổ chức phát hành sử dụng đúng mục đích sau vòng quay vốn lưu động đầu tiên, qua đó giám sát được việc sử dụng dòng tiền từ phát hành TPDN.

TCTD phải sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt để thanh toán số tiền mua trái phiếu doanh nghiệp cho doanh nghiệp phát hành, bên bán trái phiếu. Mục đích nhằm góp phần hỗ trợ việc theo dõi, giám sát tình hình sử dụng tiền thu được từ phát hành trái phiếu.

Khi mua TPDN phát hành trong đó có mục đích nhằm thực hiện bảo đảm nghĩa vụ, TCTD phải phong tỏa số tiền mua trái phiếu cho đến khi chấm dứt nghĩa vụ bảo đảm. Mục đích nhằm đảm bảo khả năng thu hồi số tiền mua trái phiếu doanh nghiệp của TCTD.

TCTD cũng có quyền, nghĩa vụ kiểm tra, giám sát việc sử dụng tiền thu từ trái phiếu của doanh nghiệp phát hành đảm bảo số tiền thu từ phát hành trái phiếu được sử dụng đúng mục đích tại phương án, cam kết với TCTD và theo quy định nội bộ.

Trường hợp phát hiện doanh nghiệp phát hành, bên nhận bảo đảm sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu không đúng mục đích tại phương án, cam kết thì TCTD yêu cầu doanh nghiệp phát hành mua lại trái phiếu trước hạn.

Hỗ trợ thanh khoản

Để góp phần hỗ trợ thị trường TPDN, dự thảo cũng đề xuất ngưng hiệu lực thi hành đối với quy định tại khoản 11 Điều 4 Thông tư số 16 đến hết ngày 31/12/2023 để gia tăng thanh khoản, góp phần hỗ trợ thị trường TPDN.

Trong thời gian kể từ ngày thông tư có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31/12/2023, TCTD được mua lại TPDN chưa niêm yết đã bán và/hoặc TPDN chưa niêm yết được phát hành cùng lô/cùng đợt phát hành với TPDN chưa niêm yết mà TCTD đã bán khi đáp ứng một số quy định.

Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (bao gồm cả khối lượng trái phiếu dự kiến phát hành) của doanh nghiệp phát hành không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất tại thời điểm phát hành đã được kiểm toán tình hình sử dụng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp phát hành.

TCTD không được mua TPDN phát hành trong đó có mục đích để góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp tại doanh nghiệp khác; mục đích để hợp tác kinh doanh, hợp tác đầu tư với doanh nghiệp khác. Theo NHNN, đây là những nhu cầu vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro về khả năng quản lý vốn của tổ chức phát hành và việc sử dụng vốn đúng mục đích của doanh nghiệp nhận hợp tác kinh doanh, hợp tác đầu tư.

Nhiều điểm mới đáng chú ý của dự thảo

Điểm mới đáng chú ý trong dự thảo đó là bổ sung các tiêu chí cụ thể xác định phương án khả thi và các tiêu chí cụ thể xác định doanh nghiệp phát hành trái phiếu có khả năng tài chính để đảm bảo thanh toán đủ gốc và lãi trái phiếu đúng hạn theo quy định.

Các TCTD chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích bổ sung vốn lưu động khi quản lý được nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phát hành và thu thập đầy đủ tài liệu chứng minh việc sử dụng vốn lưu động tương ứng với giá trị trái phiếu theo các vòng quay vốn lưu động trong thời gian nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp.

Khi TCTD mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong đó có mục đích nhằm thực hiện bảo đảm nghĩa vụ, tổ chức tín dụng phải phong tỏa số tiền mua trái phiếu cho đến khi chấm dứt nghĩa vụ bảo đảm, nhằm đảm bảo khả năng thu hồi số tiền mua trái phiếu doanh nghiệp của TCTD.

Đáng chú ý, dự thảo quy định hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu (bao gồm cả khối lượng trái phiếu dự kiến phát hành) của doanh nghiệp phát hành không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính quý gần nhất tại thời điểm phát hành đã được kiểm toán tình hình sử dụng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp phát hành.

TCTD có quyền, nghĩa vụ kiểm tra, giám sát việc sử dụng tiền thu từ trái phiếu của doanh nghiệp phát hành đảm bảo số tiền thu từ phát hành trái phiếu được sử dụng đúng mục đích tại phương án, cam kết với TCTD và theo quy định nội bộ. Trường hợp phát hiện doanh nghiệp phát hành, bên nhận bảo đảm sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu không đúng mục đích tại phương án, cam kết thì TCTD yêu cầu doanh nghiệp phát hành mua lại trái phiếu trước hạn.

Những tác động tích cực

Thứ nhất, Dự thảo đã cho phép tổ chức tín dụng mua trái phiếu doanh nghiệp có mục đích bổ sung vốn lưu động khi quản lý được nguồn thu từ hoạt động kinh doanh và thu thập đầy đủ tài liệu chứng minh việc sử dụng vốn lưu động (Khoản 14 bổ sung cho Điều 4).

Điểm này nếu được áp dụng sẽ góp phần thuận lợi cho tổ chức tín dụng đầu tư trái phiếu của các doanh nghiệp nhằm bổ sung vốn lưu động, thay vì phải gắn với phương án phát hành cụ thể, thường chỉ được xác định được cho các chương trình, dự án đầu tư tài sản cố định. Điều này cũng phát huy được bản chất tín dụng của trái phiếu khi được mua và giám sát bởi tổ chức tín dụng.

Thứ hai, tổ chức tín dụng được phép mua lại trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch trên UpCOM mà tổ chức tín dụng trước đó đã bán ra đến trước ngày 31/12/2023 (Sửa đổi Khoản 11, Điều 4). Đây có lẽ là vấn đề có ý nghĩa nhất trong bối cảnh áp lực mua lại trái phiếu thời gian vừa qua khi nhà đầu tư yêu cầu tất toán trước hạn. Điều này nhằm tháo gỡ áp lực mà một số tổ chức tín dụng đang gặp phải do trước đó đã phân phối cho nhà đầu tư trong khi Tổ chức phát hành gặp khó khăn về dòng tiền và không thể mua lại.

Hơn nữa, việc này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc giám sát chất lượng tín dụng bởi ngân hàng đối với tổ chức phát hành và thường cũng là khách hàng vay vốn của tổ chức tín dụng. Đồng thời, góp phần giảm phần trái phiếu “trôi nổi” trên thị trường mà đang được sở hữu bởi nhà đầu tư cá nhân với thông tin cơ bản là "mù tịt" về tổ chức phát hành nếu doanh nghiệp chưa niêm yết. Điều này cũng là hợp lý trong bối cảnh thị trường thứ cấp tập trung trên HNX chưa đi vào hoạt động.

Thứ ba, tổ chức tín dụng phải sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt để thanh toán số tiền mua trái phiếu doanh nghiệp cho doanh nghiệp hoặc bên bán TPDN (Khoản 16 được bổ sung cho Điều 4). Điều này nhằm kiểm soát giao dịch và mục đích sử dụng vốn của doanh nghiệp thuận tiện hơn trong quá trình giám sát tín dụng và quản trị rủi ro. Nhằm tránh tình trạng giao dich tiền mặt và do đó mục đích sử dụng vốn khó có thể đảm bảo việc xác minh và đánh giá bao gồm cả việc kiểm toán mục đích sử dụng vốn hoặc xếp hạng tín nhiệm.

Như vậy có thể nói việc sửa đổi, bổ sung Thông tư số 16 là cần thiết và cần được sớm ban hành nhằm phù hợp với tình hình thị trường TPDN, thực tiễn hoạt động của TCTD, góp phần kiểm soát chặt chẽ rủi ro, đồng thời hỗ trợ thị trường TPDN hiện nay.

Thành Chung (Tổng hợp)

Link nội dung: https://phaply.net.vn/qui-dinh-to-chuc-tin-dung-mua-ban-tpdn-sua-doi-nhieu-diem-moi-ki-vong-se-co-tac-dong-tich-cuc-a256660.html