Quy định về mức đóng BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện năm 2024

Người lao động hỏi: Tôi hiện đang làm việc tại doanh nghiệp sản xuất thiết bị đồ dùng học tập và được ký HĐLĐ không xác định thời hạn từ tháng 1/2024. Trước đây tôi đã tham gia BHXH tự nguyện, xin hỏi luật gia tư vấn về mức đóng, quyền lợi tham gia BHXH bắt buộc và tự nguyện hiện nay quy định như thế nào?

Mức đóng BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, BHYT đối với người sử dụng lao động và người lao động năm 2024

Luật gia trả lời: Nội dung người lao động hỏi Luật sư Trần Đại Ngọc - Cty Luật TNHH Trần Nguyễn, Đoàn Luật sư Hà Nội tư vấn cụ thể như sau:

1. Mức đóng BHXH bắt buộc năm 2024

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm bắt buộc đối với người lao động và người sử dụng lao động Nhà nước tổ chức. Đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ 01 tháng trở lên.

Mức đóng bảo hiểm xã hội năm 2024 được căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 5 Quy trình ban hành kèm theo Quy trình ban hành kèm theo Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017; Khoản 1 Điều 57 Luật Việc làm 2013; Khoản 1 Điều 7 Nghị định 146/2018/NĐ-CP. Theo đó, mức đóng BHXH 2024 đối với người lao động (không bao gồm người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn) tham gia BHXH bắt buộc được xác định trên số tiền đóng BHXH.

Mức đóng BHXH của người lao động

Người lao động là người Việt Nam và người lao động là người nước ngoài có mức đóng như bảng sau.

Người lao động	Quỹ BHXH		Quỹ TNLĐ-BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
	Quỹ hưu trí, tử tuất	Quỹ  ốm đau, thai sản
Việt Nam	8%	0	0	1%	1,5%	10,5%
Nước ngoài	8%	0	0	0	1,5%	9,5 %

Bảng tỷ lệ mức đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động năm 2024

Tổng mức đóng bảo hiểm năm 2024 của người lao động là người Việt Nam là 10,5%, tổng mức đóng bảo hiểm của người lao động nước ngoài là 9,5%.

Mức đóng BHXH của người sử dụng lao động

Mức đóng của người sử dụng lao động cho người lao động là người Việt Nam và người lao động là người nước ngoài có sự khác nhau. Cụ thể:

Người sử dụng lao động	Quỹ BHXH		Quỹ TNLĐ-BNN	Quỹ BHTN	Quỹ BHYT	Tổng mức đóng
	Quỹ hưu trí, tử tuất	Quỹ  ốm đau, thai sản
Việt Nam	14%	3%	0,5%	1%	3%	21,5%
Nước ngoài	14%	3%	0,5%	0	3%	20,5 %

Bảng tỷ lệ mức đóng BHXH bắt buộc của người sử dụng lao động năm 2024

Tổng mức đóng của người sử dụng lao động cho người lao động là người Việt Nam là 21,5%, mức đóng của người sử dụng lao động cho người lao động là người nước ngoài là 20,5%.

Như vậy, mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hàng tháng đối với người lao động và người sử dụng lao động là người Việt Nam tổng bằng 32,5% tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội, trong đó người sử dụng lao động đóng 21,5% và người lao động đóng 10,5%.

Tiền lương đóng BHXH bắt buộc tối đa từ 01/1/2024:

Ngày 11/11/2022, Quốc hội thông qua Nghị quyết 69/2022/QH15 về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023.

Theo đó, tăng lương cơ sở lên 1.800.000 triệu đồng/tháng (tăng 20,8% so với mức lương cơ sở hiện hành).

Theo quy định tại khoản 3 Điều 89 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Như vậy, lương đóng BHXH bắt buộc tối đa từ ngày 01/7/2023 là 36.000.000 đồng.

Các chế độ của BHXH bắt buộc

Quy định tại Điều 4 Luật BHXH 2014 các chế độ bảo hiểm xã hội tại Việt Nam gồm 05 chế độ sau:

1. Chế độ ốm đau.

2. Chế độ thai sản.

3. Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.

4. Chế độ hưu trí.

5. Chế độ tử tuất.

Người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ được hưởng toàn bộ 05 quyền lợi trên. Trong khi đó người tham gia BHXH tự nguyện sẽ chỉ được hưởng 02 chế độ là chế độ hưu trí và tử tuất. Ngoài ra, đối với nhóm đối tượng đặc biệt được Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH sẽ được hưởng bảo hiểm hưu trí bổ sung do Chính phủ quy định tại Khoản 7 Điều 3 Luật BHXH.

Người tham gia BHXH sẽ được hưởng các quyền lợi từ chế độ BHXH thông qua các khoản tiền trợ cấp hàng tháng hoặc trợ cấp một lần. Trong trường hợp người tham gia không muốn tiếp tục đóng BHXH thì có thể bảo lưu quá trình đóng BHXH trước đó hoặc rút bảo hiểm xã hội một lần với mức hưởng được tính theo mức tiền lương tháng đóng BHXH và thời gian đóng.

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện năm 2024

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm tự nguyện do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được quyền lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với tình hình thu nhập của mình. Ngoài ra, Nhà nước cũng có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH đối một số đối tượng đặc biệt để họ được tham gia BHXH tự nguyện và hưởng quyền lợi.

Mức đóng BHXH đối với người tham gia tự nguyện

Căn cứ Điều 87 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định chi tiết mức đóng BHXH tự nguyện cho người lao động như sau:

Người lao động tham gia BHXH tự nguyện, hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng mà người tham gia tự lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất, nhưng không thấp hơn mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và không cao hơn 20 lần mức lương cơ sở.

- Mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn năm 2024 là 1.500.000 đồng theo đó mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là: 22% x 1.500.000 = 330.000 đồng/tháng.

- Mức lương cơ sở trước ngày 01/7/2023 là 1.800.000 đồng theo đó mức đóng BHXH tự nguyện cao nhất là: 22% x (20 x 1.800.000) = 7.920.000 đồng/tháng

Mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện

Nhằm khuyến khích tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện Nhà nước hỗ trợ theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể mức hỗ trợ đóng như sau:

- Hỗ trợ bằng 30% đối với người thuộc hộ nghèo.

- Hỗ trợ bằng 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo.

- Hỗ trợ bằng 10% đối với các đối tượng khác.

Người tham gia BHXH tự nguyện được chọn 1 trong 6 phương thức đóng BHXH tự nguyện gồm có:

- Đóng hằng tháng.

- Đóng 03 tháng một lần.

- Đóng 06 tháng một lần.

- Đóng 12 tháng một lần.

- Đóng một lần cho nhiều năm về sau với mức thấp hơn mức đóng hằng tháng.

- Đóng một lần cho những năm còn thiếu với mức cao hơn mức đóng hằng tháng.

Chế độ BHXH tự nguyện năm 2024

Theo đó, khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì sẽ được hưởng các quyền lợi như sau:

Chế độ hưu trí

Lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH, trong đó:

- Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm.

- Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.

Sau đó cứ mỗi năm thì được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Như vậy, Người lao động "đóng bhxh bao nhiêu năm thì được hưởng lương hưu?" năm 2022 sẽ là từ đủ 20 năm trở lên. Trong trường hợp người lao động chưa đóng đủ 20 năm BHXH đã đến tuổi về hưu có thể tiếp tục đóng BHXH tự nguyện đến đủ 20 năm để được hưởng lương hưu.

Trợ cấp 1 lần: Mỗi năm đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

BHXH 1 lần: Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

a) 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;

b) 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 01 năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.

Chế độ tử tuất

Trợ cấp mai táng

Bằng 10 lần mức lương cơ sở (mức trợ cấp hiện tại là 14,9 triệu đồng), dành cho người có thời gian đóng từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu.

Trợ cấp tuất

Đối với thân nhân của người đang đóng hoặc đang bảo lưu thời gian đóng, cứ mỗi năm:

- 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng trước năm 2014);

- 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH (đóng từ năm 2014 trở đi);

- Tối đa 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nếu đóng chưa đủ 01 năm;

- Tối thiểu 03 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và tự nguyện.

Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu:

- 48 tháng lương hưu đang hưởng nếu chết trong 02 tháng đầu hưởng lương hưu;

- Cứ hưởng thêm 01 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu chết vào những tháng sau đó.