Hoàn thiện hệ thống pháp luật, thúc đẩy phát triển đầu tư kinh doanh

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội cùng các đại biểu dự bế mạc Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII

1. Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới” xác định rõ mục tiêu tổng quát là: Hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; Có hệ thống pháp luật hoàn thiện, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán; Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ có hiệu quả quyền con người, quyền công dân; Quyền lực nhà nước là thống nhất, được phân công rành mạch, phối hợp chặt chẽ, phân cấp, phân quyền và kiểm soát hiệu quả; Nền hành chính, tư pháp chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại; Bộ máy nhà nước tinh gọn, trong sạch, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực, thực sự chuyên nghiệp, liêm chính; Quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh, bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045.

Trong đó xác định các mục tiêu cụ thể đến năm 2030 như hoàn thiện cơ bản các cơ chế bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội. Tiếp tục đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội; Hoàn thành cơ bản việc xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch; Bảo đảm Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất; phân cấp, phân quyền hợp lý giữa Trung ương và địa phương; Cơ bản hoàn thiện tổ chức bộ máy chính quyền địa phương; Hoàn thành cơ bản việc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, bảo vệ công lý.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu nêu trên, Nghị quyết của Trung ương đã đề ra 10 nhóm nhiệm vụ giải pháp cụ thể như: Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, nâng cao nhận thức về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, tôn trọng, bảo đảm và bảo vệ quyền con người, quyền công dân; Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, hiệu quả, bảo đảm yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững; Tiếp tục đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội; Tiếp tục thực hiện tốt thiết chế Chủ tịch Nước theo Hiến pháp; Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ, chính quyền địa phương, xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ Nhân dân, chuyên nghiệp, pháp quyền, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; Tiếp tục xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự tổ quốc, phục vụ Nhân dân; Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực Nhà nước, đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng tiêu cực; Tăng cường, chủ động hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội Việt Nam.

2. Tại Hội thảo quốc gia về những vấn đề mới, đột phá trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đồng chí Chủ tịch Nước, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án đã nhấn mạnh: Để chủ quyền nhân dân, quyền con người, quyền công dân, công bằng, công lý được thực thi, Hiến pháp và pháp luật được thượng tôn thì trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải tạo được các đột phá trong ba khâu: Đột phá trong xây dựng và hoàn thiện thể chế; đột phá trong tổ chức quyền lực nhà nước; đột phá trong cải cách tư pháp. Như vậy, xây dựng và hoàn thiện thể chế được định hướng là khâu đột phá đầu tiên của Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”

Hệ thống pháp luật nước ta ngày càng được hoàn thiện cả về nội dung và quy trình, thủ tục. Đặc biệt là từ năm 2013 đến nay, nhiều bộ luật cơ bản cùng các văn bản quy phạm pháp luật quan trọng khác đã thể chế hóa các nguyên tắc pháp quyền, dân chủ cơ bản của Hiến pháp năm 2013. Hệ thống pháp luật đã từng bước được hoàn thiện ở hầu hết lĩnh vực của đời sống xã hội, tạo cơ sở pháp lý cho các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ các quyền, lợi ích của người dân, doanh nghiệp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà nước, ngày càng tương thích với các nguyên tắc, chuẩn mực của các điều ước quốc tế.

 Bên cạnh những thành tựu quan trọng đã đạt được, hoạt động xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật vẫn còn nhiều hạn chế, nhược điểm như hệ thống pháp luật còn một số quy định chưa thống nhất, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn; Từ đó, đặt ra nhiệm vụ: Tiếp tục đổi mới quy trình lập pháp; Xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển nhanh, bền vững; Xây dựng khung khổ pháp luật, môi trường thuận lợi thúc đẩy phát triển, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo...; Tập trung sửa đổi những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, cản trở phát triển kinh tế; Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, quy định chế độ trách nhiệm, chế tài xử lý vi phạm đối với cá cá nhân, tổ chức trong xây dựng pháp luật; Thực hiện nghiêm túc, có chất lượng việc lấy ý kiến góp ý, tham vấn, phản biện xã hội đối với chính sách, pháp luật ; Tăng cường năng lực và ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức tham gia xây dựng pháp luật, bảo đảm chất lượng của dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; Và thực hiện kiểm soát pháp luật - điều kiện quan trọng bảo đảm chất lượng, hiệu quả xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật.      

Đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương chủ trì Tọa đàm: “Đổi mới lập pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”

3. Tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính trình bày Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023. Báo cáo nêu 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong năm 2023, với mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6,5%; chỉ số giá tiêu dùng tăng khoảng 4,5%. Đặc biệt trong số 12 nhóm nhiệm vụ giải pháp quan trọng này có 2 nhóm nhiệm vụ giải pháp liên quan đến công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế; nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tăng cường kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.

Theo đó, cần tiếp tục quán triệt và thể chế hóa kịp thời, đầy đủ những chủ trương, định hướng của Đảng. Bảo đảm tiến độ, chất lượng các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 và thực hiện các nhiệm vụ xây dựng pháp luật theo Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ban hành kịp thời các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành pháp luật. Kịp thời điều chỉnh, tháo gỡ hạn chế, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật. Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tuyên truyền, kiểm tra, giám sát thi hành pháp luật. Phòng ngừa, giải quyết tốt, kịp thời các tranh chấp thương mại, đầu tư quốc tế, các kiến nghị, phản ánh, khiếu nại của nhà đầu tư. Xử lý kịp thời những vướng mắc, bất cập, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, công khai, minh bạch và thông thoáng.

Tiếp tục rà soát, tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu, phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và kiểm soát quyền lực. Thúc đẩy chuyển đổi số trong các cơ quan Nhà nước; thực hiện hiệu quả Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử. Thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngay từ cơ sở. Đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong và ngoài khu vực Nhà nước; tích cực thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; chống lãng phí trong toàn xã hội, trước hết là các cơ quan hành chính Nhà nước….

Tại phiên họp Chính phủ chuyên đề về XDPL tháng 11.2022, Thủ tướng nhấn mạnh công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế là một trong ba đột phá chiến lược, do đó, Thủ tướng yêu cầu các Bộ trưởng, thành viên Chính phủ trực tiếp chỉ đạo, dành thời gian, nguồn lực, công sức thỏa đáng cho xây dựng pháp luật, bảo đảm tiến độ, chất lượng công tác này, tạo thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh, cho người dân, doanh nghiệp và tăng cường quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực; tránh việc luật pháp vừa được xây dựng đã phải chỉnh sửa.

Từ chủ trương của Đảng, Chính phủ đề ra nhiệm vụ giải pháp rất trúng và đúng, thể hiện một quyết tâm rất cao. Tuy nhiên cũng cần đặc biệt quan tâm khâu chưa mạnh trong thời gian qua đó là khâu tổ chức thi hành pháp luật. Bởi pháp luật có đầy đủ và chặt chẽ đến mấy, nếu khâu tổ chức thi hành không tốt thì pháp luật cũng không vào cuộc sống. Do đó đòi hỏi tới đây phải đặc biệt cụ thể hóa các giải pháp nâng cao hiệu lực hiệu quả công tác thi hành pháp luật và giao trọng trách cho người đứng đầu các Bộ ngành, đứng đầu các tỉnh thành. Trong đó cần tiếp tục nâng cao nhận thức và thực hiện đầy đủ hơn về tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật trong đời sống nhà nước và xã hội; Nâng cao chất lượng và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước trong việc thi hành pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật; Thường xuyên kiểm tra, giám sát, theo dõi việc thi hành pháp luật, xử lý nghiêm minh mọi vi phạm pháp luật; Củng cố các công cụ điều chỉnh quan hệ xã hội khác, kết hợp hài hòa với pháp luật trong duy trì, quản lý đời sống xã hội;  Đầu tư các nguồn lực thoả đáng cho hoạt động thi hành pháp luật, thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí trong các hoạt động pháp luật; Và nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, sự gương mẫu của đảng viên và các tổ chức đảng trong thi hành pháp luật.

4. Phát biểu tại Tọa đàm về chủ đề “Đổi mới lập pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam” diễn ra hồi tháng 5.2022 do Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” tổ chức , đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án nhấn mạnh yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra là rất lớn, đòi hỏi trong Đề án xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải dành một dung lượng đủ lớn cho Chiến lược pháp luật, đồng thời phải đề xuất được những giải pháp mang tính đột phá để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ này.

Hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu lực hiệu quả thi hành pháp luật, tạo môi trường kinh doanh an toàn, thực sự thông thoáng và thuận lợi là yếu tố cơ bản không thể thiếu để doanh nghiệp tập trung đầu tư kinh doanh, góp phần đưa nền kinh tế quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao và bền vững.

Để thực hiện được các mục tiêu nhiệm vụ quan trọng nêu trên, ngay từ bây giờ cần sự nỗ lực, quyết tâm cải cách và cần sự tham gia chỉ đạo quyết liệt hơn nữa từ Quốc hội, Chính phủ, các cấp các ngành ở TW và địa phương….

Người dân và cộng đồng doanh nghiệp tin tưởng, kì vọng năm 2023 sẽ có những đột phá đặc biệt trong công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện nghiêm minh pháp luật…