Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm từ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên qua vụ kít xét nghiệm Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á
Các nguyên nhân và bài học kinh nghiệm từ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với tổ chức đảng, đảng viên liên quan vụ kit xét nghiệm COVID-19 xảy ra tại Công ty Việt Á vừa được đăng tải trên website của Ủy ban Kiểm tra trung ương ( www.ubkttw.vn). TCPL xin dẫn đăng nguyên văn.
Cuối năm 2021, trong khi cả nước vẫn đang tập trung cho công tác phòng, chống dịch Covid-19 thì dư luận xôn xao trước thông tin Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) "thổi giá" bộ kít xét nghiệm Covid-19 thu lợi bất chính, trong đó có vi phạm liên quan tới nhiều cá nhân và tổ chức ở một số cấp, ngành.
Ông Hồ Anh Sơn (chủ nhiệm đề tài nghiên cứu bộ xét nghiệm COVID-19 do Học viện Quân y và Việt Á phối hợp phát triển) phát biểu tại cuộc họp báo ra mắt kit xét nghiệm COVID-19, do Bộ Khoa học và công nghệ tổ chức đầu tháng 3-2020, bên phải ông Sơn là Phan Quốc Việt. Hiện cả ông Sơn và ông Việt đều đã bị bắt giam để điều tra
Thực hiện chỉ đạo của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, UBKT Trung ương đã thành lập 3 đoàn kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ (BTV) Đảng ủy Học viện Quân y, Ban cán sự đảng Bộ Khoa học và Công nghệ và Ban cán sự đảng Bộ Y tế. Cũng từ đây lộ diện những mắt xích liên quan đến nhiều tổ chức đảng, đảng viên vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng và rất nghiêm trọng. Qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, các cấp có thẩm quyền đã kịp thời xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh.
Vậy, nguyên nhân nào dẫn tới hàng loạt vi phạm của Học viện Quân y và một số bộ, ngành, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp ủy và bài học kinh nghiệm qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với đảng viên, tổ chức đảng qua vụ kít xét nghiệm Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á.
Từ vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của BTV Đảng ủy Học viện Quân y dẫn tới hàng loạt vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên
Qua Kết luận kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với BTV Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 của UBKT Trung ương chỉ rõ: BTV Đảng ủy Học viện Quân y đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có cả những đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Học viện vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong quá trình đề xuất, tổ chức thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ (KH&CN) cấp quốc gia nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19 phục vụ công tác phòng, chống dịch và việc mua sắm vật tư, kít xét nghiệm từ Công ty Việt Á.
Cụ thể, BTV Đảng ủy Học viện đã không ban hành quy chế lãnh đạo các nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Học viện, trong đó có công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ về chuyên ngành y dược; các quy chế làm việc của Đảng ủy không quy định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, quyền hạn của Đảng ủy, BTV Đảng ủy trong lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ nghiên cứu khoa học; không đưa ra họp bàn, thảo luận trong BTV Đảng ủy và lãnh đạo Học viện để cho chủ trương, ý kiến lãnh đạo, chỉ đạo trong quá trình đề xuất và thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia nghiên cứu chế tạo bộ kít xét nghiệm Covid- 19 và trong mua sắm vật tư, kít xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch được Bộ Quốc phòng giao; để Học viện Quân y vi phạm nghiêm trọng pháp luật của Nhà nước, quy định của Bộ Quốc phòng trong nghiên cứu khoa học và trong mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế phòng chống dịch Covid 19.
Các vi phạm bắt đầu từ việc đề xuất đặt hàng nhiệm vụ nghiên cứu. Học viện Quân y gửi Bộ KH&CN văn bản đề xuất không đảm bảo hồ sơ theo quy định; văn bản và phiếu đề xuất không gửi qua Phòng Khoa học Quân sự để thẩm định trước khi trình lãnh đạo Học viện phê duyệt; nội dung đề xuất bao gồm việc chế tạo 200.000 kít chẩn đoán Covid-19 trong khi Học viện không có năng lực sản xuất thử nghiệm hoặc quản lý dự án sản xuất; đề xuất nghiên cứu không báo cáo Bộ Quốc phòng, hợp tác với Công ty Việt Á khi không báo cáo Bộ Quốc phòng và cơ quan quản lý của Bộ Quốc phòng.
Trong việc xây dựng thuyết minh đề tài, Học viện Quân y không thẩm định, kiểm tra năng lực nghiên cứu, sản xuất và cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, hệ thống quản lý chất lượng của Công ty Việt Á; không nêu rõ trách nhiệm, phương án, công việc phối hợp giữa hai đơn vị trong quá trình nghiên cứu và trong giai đoạn sản xuất chế tạo sản phẩm; không xác định quyền sở hữu và việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, quyền sở hữu công nghiệp đối với kết quả nghiên cứu; coi bộ kít sản xuất thử nghiệm như sản phẩm thương mại khi giao Công ty Việt Á nhiệm vụ thiết kế bao bì bộ kít; không có thuyết minh về căn cứ, định mức tiêu hao để lập dự toán chi phí vật tư, sinh phẩm cho công việc nghiên cứu và cho giai đoạn chế tạo 20.000 kít xét nghiệm; thuyết minh đề tài không gửi Phòng Khoa học Quân sự để thẩm định.
Việc ký kết hợp đồng cũng có sai phạm khi nhiều nội dung trong các hợp đồng giữa Học viện Quân y với Bộ KH&CN và giữa Học viện Quân y với Công ty Việt Á không quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của các bên, hợp đồng giữa Học viện Quân y với Công ty Việt Á không quy định việc Công ty Việt Á phải bàn giao đủ 20.000 bộ kít sau khi chế tạo thử nghiệm là trái với Hợp đồng Học viện Quân y đã ký với Bộ KH&CN, vi phạm pháp luật KH&CN.
Sau đó, Học viện Quân y đã thực hiện trái thẩm quyền, tự ý bàn giao quy trình kỹ thuật cho Công ty Việt Á khi chưa có nghiệm thu, đánh giá, không có ý kiến của đại diện chủ sở hữu nhà nước (Bộ trưởng Bộ KH&CN), cố ý vi phạm pháp luật khi chuyển giao bất hợp pháp kết quả KH&CN. Việc bàn giao quy trình kỹ thuật khi không bảo đảm điều kiện trước khi chế tạo các bộ sinh phẩm; đồng ý để Công ty Việt Á toàn quyền sử dụng các sản phẩm để đăng ký lưu hành, được sử dụng logo của Học viện trên bao bì sản phẩm,... trái với Thuyết minh đề tài và Hợp đồng của Học viện Quân y với Bộ KH&CN và với Công ty Việt Á. Sản phẩm không đủ điều kiện, không đủ cơ sở khoa học và thực tiễn, song Học viện Quân y đã có văn bản đề nghị Bộ KH&CN đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1.
Việc xây dựng thuyết minh, ký hợp đồng, bàn giao và đề nghị nghiệm thu trái quy định nêu trên đã cố ý tiếp tay, thông đồng, tạo điều kiện cho Công ty Việt Á sử dụng đề tài nghiên cứu và uy tín của Học viện để hợp thức hóa các sản phẩm, đề nghị Bộ Y tế cấp phép lưu hành, từ đó để Công ty Việt Á chiếm đoạt, sở hữu bất hợp pháp kết quả đề tài nghiên cứu, chuyển sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu nhà nước thành sở hữu của Công ty Việt Á và tiến hành thương mại hóa sản phẩm, cung cấp ra thị trường thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng, để lại hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Với trách nhiệm chủ trì nhiệm vụ nghiên cứu nhưng sau khi bàn giao quy trình công nghệ cho Công ty Việt Á, Học viện Quân y đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, không kiểm soát sản phẩm nghiên cứu. Ngoài ra, việc mua sắm vật tư, sinh phẩm phục vụ giai đoạn nghiên cứu bộ xét nghiệm và sản xuất chế tạo thử nghiệm 20.000 bộ kít thuộc phạm vi đề tài nghiên cứu; việc quản lý, sử dụng kinh phí khoán trả công lao động được phê duyệt cho đề tài nghiên cứu thiếu chặt chẽ, không đúng quy định, gây thất thoát ngân sách Nhà nước đã cấp cho đề tài.
Trong mua sắm vật tư kít xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch tại các địa phương theo chỉ đạo của Bộ Quốc phòng thì tất cả các lần mua sắm của Học viện Quân y đều thực hiện ứng trước từ Công ty Việt Á để sử dụng, sau đó hợp thức hóa thanh toán bằng cách lập các phiếu đề xuất, tiến hành các thủ tục, hồ sơ chỉ định thầu, ký hợp đồng, biên bản bàn giao, nghiệm thu, thanh lý hợp đồng,... vi phạm Luật Đấu thầu. Học viện Quân y đã ban hành 2 Quyết định phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu gói thầu mua sắm trái thẩm quyền; lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu, tổ chức mua sắm, tạm ứng thanh toán cho Công ty Việt Á khi chưa có dự toán ngân sách được giao, chưa được cấp tạm ứng kinh phí. Giá mua không được Học viện Quân y tham khảo đầy đủ từ các nhà cung cấp khác hay của chính Công ty Việt Á cung cấp cho cơ sở y tế khác trước đó. Trong đó khi so sánh với giá 298.000 đồng/kít được Bệnh viện Nhi Trung ương mua từ Công ty Việt Á qua đấu thầu rộng rãi và công khai trên cổng thông tin Bộ Y tế, thì số tiền chênh lệch của 04 hợp đồng mua là hơn 12 tỷ đồng. Học viện Quân y đã buông lỏng quản lý vật tư, kít xét nghiệm, không cung cấp được hồ sơ, tài liệu đầy đủ chứng minh được số lượng ứng trước, nhập về từ Công ty Việt Á, thực tế xuất sử dụng, tồn kho của các tổ chống dịch, có nguy cơ thất thoát, lãng phí lớn ngân sách Nhà nước. Điển hình như Hợp đồng mua bán kít xét nghiệm cho TP Hồ Chí Minh đợt 2, chênh lệch giữa số lượng mua theo hợp đồng và số lượng bàn giao là 19.392 kít, có giá trị hơn 7 tỷ đồng.
Đối với những vi phạm nghiêm trọng nêu trên có sai phạm của người đứng đầu cấp ủy, đơn vị và các cá nhân liên quan. Trong đó, Trung tướng, PGS.TS Nguyễn Viết Lượng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy chịu trách nhiệm chính và trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của BTV Đảng ủy Học viện Quân y nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025; chịu trách nhiệm cá nhân về những vi phạm, khuyết điểm trong thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, để xảy ra nhiều vi phạm rất nghiêm trọng trong quá trình thực hiện Đề tài nghiên cứu chế tạo bộ kít xét nghiệm Covid-19 và việc mua sắm, quản lý, sử dụng vật tư, kít xét nghiệm để phục vụ phòng chống dịch.
Trung tướng, GS.TS Đỗ Quyết, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện cùng chịu trách nhiệm về những vi phạm, khuyết điểm của BTV Đảng ủy; chịu trách nhiệm chính và trách nhiệm người đứng đầu về những vi phạm, khuyết điểm của Học viện Quân y. Đồng chí đã vi phạm Quy chế làm việc của Đảng ủy và Học viện, không đưa ra họp bàn, thảo luận trong BTV Đảng ủy và tập thể lãnh đạo Học viện các công việc liên quan đến thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia. Với trách nhiệm người đứng đầu cơ quan chủ trì nhiệm vụ nghiên cứu và với tư cách là một thành viên chính của Nhóm nghiên cứu, mặc dù biết kết quả nghiên cứu thuộc quyền sở hữu nhà nước, biết Công ty Việt Á sử dụng kết quả nghiên cứu để sản xuất, kinh doanh thương mại trái với Thuyết minh đề tài, trái với các hợp đồng đã ký giữa Học viện Quân y với Bộ KH&CN và Công ty Việt Á, trái quy định của pháp luật KH&CN, nhưng đồng chí đã không có biện pháp ngăn chặn. Giám đốc Học viện Quân y Đỗ Quyết đã ký các hợp đồng với Bộ KH&CN và Công ty Việt Á có nhiều vi phạm; ký văn bản đề nghị Bộ KH&CN nghiệm thu giai đoạn 1 khi sản phẩm chưa đủ điều kiện, không đủ cơ sở khoa học và thực tiễn; ký khống các hợp đồng, thanh lý hợp đồng, ủy nhiệm chi thanh toán; đồng ý đưa logo Học viện Quân y vào bao bì thương mại của Công ty Việt Á khi không xin ý kiến BTV Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện để Công ty Việt Á lợi dụng thương hiệu của Học viện thương mại hóa, tiêu thụ sản phẩm, thu lợi bất chính, vi phạm pháp luật; ký các hồ sơ liên quan đến công tác đấu thầu để hợp thức các sai phạm trong mua sắm vật tư, kít xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch. Ngoài ra, đồng chí có biểu hiện bao che đối với hành vi có dấu hiệu tham nhũng của cán bộ cấp dưới; phát ngôn một số thông tin tại cuộc họp báo không chính xác, chưa được kiểm chứng.
Thiếu tướng, GS.TS Hoàng Văn Lương, Ủy viên BTV Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện kiêm Giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự cùng chịu trách nhiệm về các vi phạm, khuyết điểm của BTV Đảng ủy; cùng chịu trách nhiệm với đồng chí Giám đốc Học viện trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, để xảy ra những vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng trong quá trình quản lý, thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu. Đồng chí Lương đã ký Phiếu đề xuất đặt hàng nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, ký các Biên bản bàn giao cho Công ty Việt Á, ký văn bản đề nghị Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đánh giá bộ kít xét nghiệm; ký phê duyệt kết quả chỉ định thầu các gói thầu mua vật tư, sinh phẩm phục vụ nghiên cứu và chế tạo các bộ sinh phẩm thuộc đề tài, ký các Biên bản bàn giao, nghiệm thu hàng hóa các gói thầu có vi phạm, khuyết điểm. Đồng chí Lương với cương vị là Chủ tịch hội đồng mua sắm đã buông lỏng quản ý, thiếu kiểm tra, giám sát quá trình quản lý, sử dụng vật tư cho công tác phòng chống dịch, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí lớn ngân sách.
Thượng tá, PGS.TS Hồ Anh Sơn, Bí thư Chi bộ, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự với vai trò là Chủ nhiệm đề tài chịu trách nhiệm chính về các vi phạm, khuyết điểm trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu; thiếu trách nhiệm trong kiểm tra, kiểm soát việc chế tạo 20.000 kít xét nghiệm thuộc phạm vi đề tài, để xảy ra các vi phạm nghiêm trọng, gây thất thoát ngân sách. Đồng chí đã tham mưu cho Giám đốc Học viện Quân y ký khống các hợp đồng, thanh lý hợp đồng thuê khoán chuyên môn, thể hiện sự gian dối trong hoạt động nghiên cứu khoa học, có dấu hiệu tham ô tiền kinh phí cấp cho đề tài; vi phạm nghiêm trọng trong mua bán vật tư, sinh phẩm với Công ty Việt Á, sử dụng cơ sở vật chất, nhân lực của Học viện để tự pha chế và gắn tem mác Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự lên sản phẩm bán cho Công ty Việt Á khi không báo cáo BTV Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện; có dấu hiệu mua bán vật tư tiêu hao giá trị lớn, không rõ nguồn gốc, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi; có dấu hiệu nhận hối lộ tiền % ngoài hợp đồng từ các hợp đồng của Học viện Quân y mua vật tư, kít xét nghiệm của Công ty Việt Á để phòng chống dịch. Những hành vi của đồng chí vi phạm nghiêm trọng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, suy thoái về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm quy định về những điều đảng viên không được làm, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Đồng chí Hồ Anh Sơn đã bị khởi tố, bắt tạm giam.
Đại tá Nguyễn Văn Hiệu, Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng phòng Trang bị, Vật tư chịu trách nhiệm chính về các vi phạm, khuyết điểm của Phòng Trang bị, Vật tư trong tham mưu đấu thầu, mua sắm, quản lý vật tư, kít xét nghiệm để phục vụ phòng chống dịch, có nguy có thất thoát, lãng phí lớn ngân sách. Đồng chí ký các văn bản tham mưu cho lãnh đạo Học viện Quân y trong mua sắm vật tư, kít xét nghiệm từ Công ty Việt Á để phục vụ phòng chống dịch vi phạm các quy định của pháp luật và Bộ Quốc phòng; nhận tiền từ Công ty Việt Á liên quan đến các hợp đồng mua sắm vật tư, kít xét nghiệm, sau đó đã hợp thức, đối phó, che giấu hành vi vi phạm. Đồng chí Nguyễn Văn Hiệu đã bị khởi tố, bắt tạm giam.
Đại tá, PGS.TS Nguyễn Tùng Linh, Đảng ủy viên Học viện, Bí thư Chi bộ, Trưởng phòng Khoa học Quân sự chịu trách nhiệm chính về các vi phạm, khuyết điểm của Phòng Khoa học quân sự và trách nhiệm người đứng đầu cơ quan quản lý nghiên cứu khoa học của Học viện đối với những vi phạm, khuyết điểm của Học viện Quân y trong thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19. Đồng chí đã tham mưu xây dựng, rà soát Thuyết minh đề tài, các hợp đồng với Bộ KH&CN và Công ty Việt Á, văn bản đề nghị nghiệm thu giai đoạn 1 có nhiều vi phạm, khuyết điểm; tham mưu cho Giám đốc Học viện ký 8 Hợp đồng, thanh lý hợp đồng khoán việc với 2 tổ chức, 6 cá nhân, nhưng không quản lý việc thực hiện hợp đồng, gây thất thoát ngân sách.
Qua kiểm tra dấu hiệu vi phạm, UBKT Trung ương xác định trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ nghiên cứu, chế tạo bộ xét nghiệm phát hiện Covid-19 chủ yếu thuộc về BTV Đảng ủy Học viện nhiệm kỳ 2015-2020 (tập trung giai đoạn từ đầu năm 2020 đến tháng 7/2020); trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện mua sắm, quản lý, sử dụng vật tư, kít xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch thuộc về BTV Đảng ủy Học viện nhiệm kỳ 2020-2025. Tại kỳ họp thứ 13, UBKT Trung ương đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng các đồng chí: Thượng tá Hồ Anh Sơn, Bí thư Chi bộ, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Y Dược học Quân sự; Đại tá Nguyễn Văn Hiệu, Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng Phòng Trang bị, Vật tư; đồng thời kỷ luật cảnh cáo và khiển trách đối với các đảng viên vi phạm có liên quan.
Sau khi xem xét đề nghị của UBKT Trung ương, ngày 5/4/2022, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 bằng hình thức Cảnh cáo; Cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 đối với Trung tướng Đỗ Quyết, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện Quân y và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương, Ủy viên BTV Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Quân y. Những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 đã gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm, khuyết điểm của đồng chí Đỗ Quyết và đồng chí Hoàng Văn Lương gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí lớn ngân sách nhà nước, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch Covid-19, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng và Học viện Quân y.
Vụ việc "thổi giá" bộ kít xét nghiệm Covid-19 xảy ra tại Công ty Việt Á là vụ việc rất nghiêm trọng, xảy ra trong thời gian cả nước đang tập trung phòng, chống dịch Covid-19, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, thuộc diện theo dõi chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Vụ việc liên quan đến vi phạm của nhiều tổ chức, cá nhân và nhiều cấp, nhiều ngành. Đây cũng là lĩnh vực khó và mới, song với sự vào cuộc tích cực, khẩn trương, UBKT Trung ương đã chỉ đạo các đoàn kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm và đạt nhiều kết quả trong thời gian rất ngắn. Việc xem xét, kết luận và xử lý vi phạm của các tổ chức, cá nhân của Học viện Quân y liên quan đến vụ Công ty Việt Á đã thể hiện rõ quan điểm “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ” của Đảng, bất kể tổ chức nào, cá nhân nào vi phạm đều xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh theo quy định của Đảng.
Vì sao Công ty Việt Á lại dễ dàng “thâu tóm” Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Quốc gia?
Sau khi UBKT Trung ương kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm (DHVP) đối với Ban Thường vụ (BTV) Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 về trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, nghiên cứu, nghiệm thu đối với bộ kít xét nghiệm Covid-19, đã chỉ rõ những vi phạm của đảng viên, tổ chức đảng thuộc Đảng bộ Học viện Quân y; các cấp có thẩm quyền đã xử lý nghiêm minh đối với đảng viên, tổ chức đảng vi phạm được dư luận xã hội và đông đảo nhân dân đồng thuận, ủng hộ. Tuy nhiên, một câu hỏi đặt ra:Vì sao từ một đề tài nghiên cứu khoa học cấp quốc gia trong lúc rất nguy cấp phòng, chống dịch Covid-19 nguy hiểm, Công ty Việt Á lại dễ dàng “thâu tóm” được? Từ đó, bộ kít xét nghiệm Covid-19 được “thổi giá” và “đóng dấu chất lượng” mang danh Công ty Việt Á, hợp thức hóa tài sản Nhà nước lưu hành rộng rãi trong cả nước để thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng!?
Liên quan tới vụ việc này, UBKT Trung ương tiếp tục kiểm tra khi có DHVP vi phạm đối với Ban cán sự đảng (BCSĐ) Bộ Y tế; BCSĐ Bộ Khoa học Công nghệ (KHCN) nhiệm kỳ 2016-2021, UBKT Trung ương kết luận rõ:BCSĐ, Lãnh đạo Bộ KHCN đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, để một số đồng chí lãnh đạo Bộ và đơn vị vi phạm quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước trong việc phê duyệt, giao tổ chức thực hiện, ký hợp đồng, đánh giá, nghiệm thu, chuyển giao, quản lý, kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán kinh phí thực hiện Đề tài khoa học nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19 của Học viện Quân y; trong truyền thông, xác nhận và đề nghị khen thưởng đối với Học viện Quân y, Công ty Việt Á và một số cá nhân.
BCSĐ, Lãnh đạo Bộ Y tế đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, để một số đồng chí lãnh đạo Bộ và đơn vị vi phạm quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước trong việc đánh giá chuyên môn, kiểm tra, giám sát; cấp phép, cấp số đăng ký lưu hành; hiệp thương giá và mua sắm bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á.Đây là vấn đề mấu chốt dẫn tới hàng loạt vi phạm của Bộ Y tế, Bộ KHCN và một số đơn vị, tổ chức đảng, đảng viên liên quan tới bộ kít xét nghiệm Covid -19 xảy ra tại Công ty Việt Á.
Đối với BCSĐ Bộ KHCN đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, Quy chế làm việc của BCSĐ; không họp, không ban hành nghị quyết, kết luận cho chủ trương về một số vấn đề quan trọng để chỉ đạo Bộ KHCN thực hiện các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ về phòng, chống Covid -19; vi phạm trong việc nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao đối với bộ kít xét nghiệm Covid-19 cho Học viện Quân y; việc ký, quản lý, kiểm tra, giám sát thực hiện hợp đồng; quản lý, sử dụng, thanh toán kinh phí, đánh giá, nghiệm thu Đề tài; đặc biệt là việc chuyển giao kết quả nghiên cứu cho Công ty Việt Á không đúng quy định của pháp luật về khoa học công nghệ…
Không chỉ vậy, mà còn vi phạm ngay từ khi xác định nhiệm vụ, giao tổ chức thực hiện đề tài khoa học cấp quốc gia của Bộ KHCN. Ngày 30/1/2020, Học viện Quân y có Công văn gửi Bộ KHCN đặt hàng nhiệm vụ KHCN cấp quốc gia về nghiên cứu bộ kít xét nghiệm phát hiện Covid-19 trái quy định của pháp luật, vi phạm Thông tư 07/2014/TT-BKHCN, của Bộ KHCN (Công văn đề xuất đặt hàng phải là cấp bộ, ngành ký) và Quy định của Bộ quốc phòng. Hơn nữa, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật (CNN) lại trực tiếp nhận văn bản đề nghị của Học viện Quân y và tham mưu trình Bộ KHCN ký Quyết định số 144/QĐ-BKHCN thành lập Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ không đúng trình tự, thủ tục với Quy chế làm việc của Bộ KHCN. Khi Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ được thành lập và hoạt động, Hội đồng đã kiến nghị xét giao trực tiếp việc thực hiện Đề tài theo hướng Học viện Quân y là cơ quan chủ trì; Công ty Việt Á là cơ quan phối hợp, theo đề xuất của Chủ tịch Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ Lê Bách Quang (nguyên Phó Giám đốc Học viện Quân y), nhưng không đưa ra Hội đồng thảo luận, nhằm mục đích để Công ty Việt Á được tham gia sản xuất thử nghiệm bộ kít xét nghiệm Covid-19.
Đối với hồ sơ Thuyết minh Đề tài do Học viện Quân y lập và gửi trực tiếp cho Bộ KHCN cũng trái quy định, vi phạm Thông tư 07/2014/TT-BKHCN, của Bộ KHCN; đồng thời, có nhiều nội dung không đầy đủ, không có thông tin về quyền, nghĩa vụ của Bộ KHCN, Học viện Quân y, Công ty Việt Á; phương án phối hợp giữa Học viện Quân y và Công ty Việt Á; phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu; quyền sở hữu trí tuệ; sở hữu công nghiệp, nhưng không được Hội đồng tư vấn đánh giá, yêu cầu, kiến nghị chỉnh sửa, bổ sung,khithực tế Công ty Việt Á không có chức năng, năng lực sản xuất sinh phẩm, không có năng lực tài chính, là kẽ hở pháp lý để Công ty Việt Á được tham gia sản xuất bộ kít xét nghiệm Covid-19…Đặc biệt, mặc dù Đề tài được đầu tư 100% kinh phí ngân sách Nhà nước do Học viện Quân y là cơ quan chủ trì, Công ty Việt Á là cơ quan phối hợp và đang trong quá trình thực hiện, chưa nghiệm thu, chưa bàn giao kết quả nghiên cứu, nhưng Công ty Việt Á đã sử dụng Đề tài nghiên cứu và uy tín của Học viện Quân y để hợp thức hóa các sản phẩm, đề nghị Bộ Y tế cấp phép lưu hành tạm thời và chính thức bộ kít xét nghiệm, chẩn đoán Covid -19, dẫn đến Công ty Việt Á dễ dàng “thâu tóm” và chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp kết quả Đề tài nghiên cứu; chuyển sản phẩm nghiên cứu thuộc sở hữu Nhà nước thành sở hữu của Công ty Việt Á, tiến hành thương mại hóa sản phẩm, cung cấp ra thị trường thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng; mà thực tế hầu hết các vật tư, sinh phẩm của Công ty Việt Á có nguồn gốc nhập khẩu không bảo đảm hồ sơ pháp lý theo quy định.
Việc để Công ty Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19, nguyên nhân chính là do sự buông lỏng lãnh đạo, thiếu trách nhiệm của BCSĐ, để Bộ KHCN có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong tất cả các khâu của quá trình quản lý Nhà nước đối với nhiệm vụ khoa học công nghệcấp quốc gia nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19, do Học viện Quân y chủ trì, như: Phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt tổ chức chủ trì, cá nhân chủ nhiệm, kinh phí, phương thức khoán chi, thời gian thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ; việc quản lý, theo dõi sử dụng thanh toán kinh phí, kiểm tra, giám sát thực hiện Đề tài, kể cả công tác truyền thông có nội dung không chính xác, không đầy đủ; Đề tài đang trong quá trình thực hiện, chưa nghiệm thu hoàn thành, mới đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1, đã tổ chức họp báo và đăng trên Cổng thông tin điện tử của Bộ KHCN ngày 26/4/2020 có nội dung “Bộ kít xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam sản xuất vừa được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận”; đồng thời, ban hành nhiều văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương có nội dung “Bộ kít được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận và đưa vào quy trình đánh giá sử dụng khẩn cấp ngày 24/4/2020”, đã tạo điều kiện để Công ty Việt Á lợi dụng truyền thông đánh bóng uy tín, quảng bá thương hiệu, thương mại hóa sản phẩm để thu lợi bất chính hàng ngàn tỷ đồng. Song trên thực tế, Tổ chức Y tế thế giới không công nhận bộ kít xét nghiệm Covid-19 này của Việt Nam sản xuất.
Liên quan đến việc để Công ty Việt Á “thâu tóm”, chiếm đoạt bất hợp pháp sở hữu Đề tài bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19, còn có những vi phạm của BCSĐ và Lãnh đạo Bộ Y tế trong việc buông lỏng lãnh đạo, kiểm tra, để Bộ Y tế, một số đơn vị thuộc Bộ và cá nhân vi phạm nghiêm trọng các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước, quy định của Bộ Y tế trong việc cấp số đăng ký lưu hành; việc giám sát, đánh giá, kiểm tra, thẩm định quy trình kiểm định chất lượng; hiệp thương giá và kiểm tra việc hiệp thương giá, mua sắm bộ kít xét nghiệm Covid-19 do Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á sản xuất.
Từ những vi phạm của Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ (VSDT) Trung ương Đặng Đức Anh trong việc xác nhận chất lượng bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid -19 do Học viện Quân y và Công ty Việt Á phát triển đã kéo theo nhiều vi phạm và để Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành bộ kít xét nghiệm Covid -19 được mang tên Công ty Việt Á sản xuất.
Ngoài những vi phạm nêu trên còn bắt nguồn vi phạm của Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ (VSDT) Trung ương Đặng Đức Anh trong việc xác nhận chất lượng bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19 do Học viện Quân y và Công ty Việt Á phát triển đã kéo theo nhiều vi phạm và để Bộ Y tế cấp sổ đange ký lưu hành bộ kít xét nghiệm Covid-19 được mang tên Công ty Việt Á sản xuất.
Theo đó, ngày 2/3/2020, đồng chí Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện VSDT Trung ương gửi email cá nhân cho Bộ KHCN (không có chữ ký, không đóng dấu) xác nhận các bộ sinh phẩm của Học viện Quân y đạt tiêu chuẩn độ nhạy, độ dặc hiệu, tính ổn định trong thử nghiệm phát hiện Sars-Co-V2. Đây chỉ là tài liệu cá nhân trao đổi với cá nhân, không có giá trị pháp lý, không phải tài liệu của Viện VSDT Trung ương gửi Bộ KHCN, trên cơ sở này Bộ KHCN thành lập Hội đồng đánh giá, nghiệm thu Đề tài giai đoạn 1 trái quy định. Tiếp đó, ngày 18/8/2020, đồng chí Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện VSDT Trung ương ký Công văn số 1160/VSDTTW-NCYS gửi Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, theo đó Viện VSDT Trung ương lập lại phiếu kết quả kiểm nghiệm; đồng thời kèm theo giấy chứng nhận kiểm nghiệm trang thiết bị y tế, trong đó kết luận bộ kít xét nghiệm Covid -19 do Công ty Việt Á sản xuất đạt tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Trên cơ sở này, ngày 4/12/2020, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 5071/QĐ-BYT (do Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn ký) cấp số đăng ký lưu hành đối với bộ kít xét nghiệm Covid -19 của Công ty Việt Á có giá trị 5 năm là trái thẩm quyền và vi phạm Quyết định số 1353/QĐ-BYT, ngày 25/3/2020 của Bộ Y tế. Việc cấp số đăng ký cho Công ty Việt Á là không đúng đối tượng, vì đây là tài sản công thuộc sở hữu Nhà nước do Bộ KHCN là đại diện chủ sở hữu, Bộ KHCN chưa quyết định xử lý bàn giao cho Công ty Việt Á…
Từ những vi phạm này và nhiều vi phạm khác của một số đơn vị, cá nhân thuộc Bộ Y tế dẫn tới Công ty Việt Á đễ dàng “thâu tóm”, chiếm đoạt sở hữu bất hợp pháp Đề tài nghiên cứu bộ sinh phẩm xét nghiệm Covid-19. Theo Kết luận kiểm tra khi có DHVP của UBKT Trung ương đối với BCSĐ Bộ Y tế, những vi phạm, khuyết điểm của BCSĐ trong việc để Bộ Y tế ban hành 6 văn bản, trong đó có công bố giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế của doanh nghiệp (bộ xét nghiệm phát hiện vi rút Sars-CoV-2 của Công ty Việt Á, được công bố với giá 470.000 đồng/test) mà không kiểm tra cơ cấu hình thành giá, trái quy định pháp luật; thông qua đó Bộ Y tế đã hợp thức hóa giá bán các sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm vi rút Sars-CoV-2 cho Công ty Việt Á, từ đó các Sở Y tế và các bệnh viện, Viện nghiên cứu sử dụng các thông báo nêu trên làm cơ sở xác định giá gói thầu mua sắm sinh phẩm, trang thiết bị y tế chẩn đoán in vitro xét nghiệm vi rút Sars-CoV-2 (chủ yếu thực hiện bằng hình thức chỉ định thầu rút gọn) vì cho rằng đây là giá chuẩn do Bộ Y tế công bố, dẫn tới nhiều địa phương vi phạm trong việc mua bộ kít xét nghiệm Covid -19 của Công ty Việt Á, gây thiệt hại rất lớn đến tiền, tài sản của Nhà nước và các cơ sở y tế.
Từ Kết luận kiểm tra khi có DHVP đối với BCSĐ Bộ KHCN và Bộ Y tế liên quan tới vụ kít xét nghiệm Covid -19 xảy ra tại Công ty Việt Á, ngày 17/5/2022 UBKT Trung ương đã có Thông báo kỳ họp thứ 15, trong đó xem xét, xử lý kỷ luật các tập thể, cá nhân liên quan đến những vi phạm của BCSĐ Bộ KHCN và BCSĐ Bộ Y tế; đồng thời,UBKT Trung ương đề nghị Bộ Chính trị xem xét, thi hành kỷ luật đối với tổ chức đảng và đảng viên vi phạm theo thẩm quyền.
Sau khi xem xét đề nghị của UBKT Trung ương, ngày 4/6/2022, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư để xem xét, thi hành kỷ luật BCSĐ Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021;BCSĐ Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021; các đồng chí Chu Ngọc Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Bí thư BCSĐ, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, nguyên Bí thư BCSĐ, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; đồng chí Nguyễn Thanh Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư BCSĐ, Bộ trưởng Bộ Y tế; đồng chí Phạm Công Tạc, Ủy viên BCSĐ, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư nhận thấy: “Những vi phạm, khuyết điểm của Ban Cán sự Đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021 gây hậu quả nghiêm trọng. Các đồng chí: Chu Ngọc Anh, Nguyễn Thanh Long, Phạm Công Tạc đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vi phạm quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước; vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm, Quy định trách nhiệm nêu gương; gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí lớn ngân sách nhà nước; ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch Covid-19; gây bức xúc trong xã hội; ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế.
Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ hậu quả, nguyên nhân vi phạm, theo Quy định của Đảng về kỷ luật tổ chức đảng, đảng viên vi phạm, Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo: Ban Cán sự Đảng Bộ Khoa học và Công nghệ nhiệm kỳ 2016-2021, Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế nhiệm kỳ 2016-2021. Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Khai trừ ra khỏi Đảng đồng chí Phạm Công Tạc.
Bộ Chính trị đề nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, thi hành kỷ luật đồng chí Chu Ngọc Anh và đồng chí Nguyễn Thanh Long”.
Sau khi xem xét đề nghị của Bộ Chính trị, căn cứ nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả, nguyên nhân vi phạm; theo quy định của Đảng về kỷ luật đảng viên vi phạm, ngày 6/6/2022 Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII đã họp bất thường xem xét thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí Chu Ngọc Anh và đồng chí Nguyễn Thanh Long.
Ngay sau đó, ngày 7/6/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra Quyết định bổ sung Quyết định khởi tố vụ án về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Đồng thời, ra các Quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với: Ông Chu Ngọc Anh, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc giao, quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo Kit xét nghiệm Covid-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
- Ông Phạm Công Tạc, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ có hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong việc quản lý, sử dụng Đề tài khoa học và công nghệ cấp Quốc gia nghiên cứu, chế tạo Kit xét nghiệm Covid-19, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Khoản 3, Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
- Ông Nguyễn Thanh Long, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái các quy định của pháp luật trong việc cấp sổ đăng ký lưu hành, hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương Kit xét nghiệm Covid-19, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước, đã phạm vào tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, quy định tại Khoản 3, Điều 356 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án; rà soát, kê biên, phong tỏa tài sản của các đối tượng để đảm bảo triệt để thu hồi cho Nhà nước.
Có thể thấy, những vi phạm của đảng viên, tổ chức đảng liên quan tới vụ kít xét nghiệm xảy ra tại Công ty việt Á đã được xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh theo đúng quy định của Đảng, “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ” được dư luận xã hội và quần chúng nhân dân đồng thuận, ủng hộ. Hậu quả vụ việc trên để lại rất đau lòng: Trong lúc các cấp, các ngành của cả nước đang tập trung chung tay dập dịch Covid-19 nguy hiểm, tinh thần đoàn kết, chia sẻ trong nhân dân được khơi dậy, nhiều tấm gương vì cộng đồng đã được thắp lên trong lực lượng vũ trang, trong Ngành Y là những “chiến sỹ áo trắng”… thì những việc làm trên lại đi ngược lại với tinh thần chỉ đạo chung của Đảng và Nhà nước, ngược với đạo lý và sai lệch trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của các Bộ có chuyên môn liên quan vì mưu đồ lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân của một số cán bộ, đảng viên suy thoái. Trong khi đó, người dân, nhất là người dân lao động cuộc sống đã rất khó khăn do mất công ăn việc làm bởi dịch bệnh, lo trang trải chi phí hằng ngày còn chưa được bảo đảm lại phải gánh thêm các chi phí khi xét nghiệm Covid-19… Vụ việc phức tạp với những “mắt xích” móc nối, liên kết chặt chẽ nhưng cuối cùng đã được đưa ra ánh sáng. Không ít người phải kinh ngạc vì sự “qua mặt” thần kỳ của Công ty Việt Á, bức xúc bởi “liên minh ma quỷ” này nhưng sau rồi lại thấy rất “đau đớn”. Vì liên quan đến Việt Á, ngoài các án kỷ luật đối với đảng viên liên quan vi phạm thuộc thẩm quyền của UBKT Trung ương, Ban Bí thư, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương còn nhiều cán bộ, đảng viên ở cấp tỉnh, thành trực thuộc bị kỷ luật, thậm chí có người bị khởi tố, bắt giam. Mặc dù cán bộ các địa phương liên quan có vi phạm nhưng việc hợp thức hóa và “đóng dấu chất lượng” của các cơ quan chức năng đối với sản phẩm kit xét nghiệm mang danh Công ty Việt Á nên đã căn cứ vào đó để đặt mua. Dịch bệnh Covid-19 đã được kiểm soát nhưng những vi phạm liên quan đến vụ kít xét nghiệm Công ty Việt Á vẫn để lại hậu quả nặng nề.
Qua kiểm tra khi có DHVP đối với đảng viên, tổ chức đảng (BTV Đảng ủy Học viên Quân y; BCSĐ Bộ KHCN; BCSĐ Bộ Y tế) và một số đơn vị liên quan tới những vi phạm xảy ra tại Công ty Việt Á, có thể thấy một số vấn đề sau:
Thứ nhất, BCSĐ của Bộ KHCN và Bộ Y tế đều buông lỏng công tác lãnh đạo, chỉ đạo, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, vi phạm Quy chế làm việc.Đây là các nguyên tắc cơ bản của Đảng ta, có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì hoạt động của Đảng với tính chất là một đảng cách mạng và khoa học. Việc vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ làm ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng với tư cách là một lực lượng lãnh đạo và dẫn dắt xã hội thực hiện các mục tiêu cao đẹp của Đảng đã đề ra.
Thứ hai, trách nhiệm và vai trò nêu gương của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị vi phạm trên đều chưa được thực hiện tốt. Không chỉ vậy, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị trên còn vi phạm Quy định những điều đảng viên không được làm, Quy định trách nhiệm nêu gương, vi phạm quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Đây cũng là vấn đề khi các đồng chí được giao chức trách, nhiệm vụ đứng đầu các đơn vị cần phải nhận thức sâu sắc và nghiêm túc thực hiện.
Bên cạnh đó, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc chức năng, nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị mình đang thực hiện, gắn bó mật thiết với nhân dân và lấy mục đích vì nhân dân phục vụ; đồng thời phải bảo đảm các hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Bất kỳ sự vi phạm nào cũng có thể không chỉ gây ra những hậu quả cho bản thân đảng viên đó mà còn cho tổ chức đảng và toàn Đảng nói chung. Do đó, mỗi đảng viên, nhất là người đứng đầu phải nắm bắt đầy đủ nội dung của các nguyên tắc và thực hiện nghiêm túc, thường xuyên, liên tục, dù ở vai trò, vị trí nào.
Thứ ba, công tác tham mưu của tổ chức đảng và đảng viên trực thuộc Bộ còn yếu, thậm chí còn bỏ qua các quy định, quy trình trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn nên một số cán bộ, đảng viên suy thoái đã lợi dụng sự buông lỏng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của BCSĐ và lãnh đạo Bộ, có biểu hiện “liên minh lợi ích nhóm”, dẫn tới hàng loạt vi phạm của đảng viên, tổ chức đảng. Tinh thần tự phê bình và phê bình đối với đảng viên trong các tổ chức đảng có đảng viên vi phạm còn yếu, nên vô tình đã như “đồng lõa” với vi phạm và để vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng. Đây cũng là bài học lớn cho các cơ quan, đơn vị trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, phải bảo đảm và thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ. các tổ chức đảng phải giữ vững và phải thực hiện nghiêm Quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình, thực hiện vai trò nêu gương người đứng đầu cấp ủy, đứng đầu cơ quan, đơn vị. Bên cạnh đó, các cấp ủy, tổ chức đảng cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát; công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đảng viên, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Nghị quyết Trung ương 4 khóa (XI, XII), Kết luận Hội nghị Trung ương 4, khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, để phòng, chống suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống của mỗi cán bộ, đảng viên.
Nguồn: ubkttw.vn