Những chỉ đạo bất thường của ông Nguyễn Đức Chung khiến loạt cán bộ Hà Nội vướng vòng lao lý

(Pháp lý) – Được cho là có liên quan đến 3 vụ án xảy ra tại Hà Nội, ngày 28/8, ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND TP Hà Nội chính thức bị khởi tố bị can trong vụ án chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước. Mặc dù cho đến nay, Bộ Công an chưa công bố bất cứ thông tin nào liên quan đến vai trò cũng như các cáo buộc về hành vi của ông Chung trong vụ án này. Tuy nhiên, ở hai vụ án còn lại, có nhiều thông tin cho thấy ông Nguyễn Đức Chung với tư cách là người đứng đầu UBND TP. Hà Nội đã có nhiều chỉ đạo bất thường dẫn đến những sai phạm trong quản lý kinh tế , khiến nhiều cán bộ các sở ngành của Hà Nội bị khởi tố.

Ngày 28-8, Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can và thực hiện lệnh bắt tạm giam (4 tháng), lệnh khám xét chỗ ở và nơi làm việc đối với ông Nguyễn Đức Chung - Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội để điều tra về hành vi chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước, quy định tại điều 337 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Trước đó, ngày 11/8 thiếu tướng Tô Ân Xô - Chánh văn phòng, người phát ngôn Bộ Công an cho biết theo điều tra ban đầu, ông Nguyễn Đức Chung có liên quan đến ba vụ án: Vụ án chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước; Vụ án buôn lậu - vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng - rửa tiền - vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng - xảy ra tại Công ty TNHH thương mại và dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường (Công ty Nhật Cường), Sở Kế hoạch - đầu tư Hà Nội và một số đơn vị liên quan; Vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại TP Hà Nội.

Vì sao bị khởi tố bị can trong vụ án chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước?

Ngày 28.8, cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét chỗ ở, nơi làm việc và tống đạt Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với ông Nguyễn Đức Chung-Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội- về hành vi “Chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước”. Mặc dù cho đến nay, Bộ Công an chưa công bố bất cứ thông tin nào liên quan đến vai trò cũng như các cáo buộc về hành vi của ông Chung trong vụ án này. Tuy nhiên, dấu hỏi đối với ông Chung đã được đặt ra ngay từ khi Nguyễn Hoàng Trung, lái xe của ông Chung, cùng hai người khác bị khởi tố, tạm giam với cáo buộc chiếm đoạt tài liệu mật trong vụ án Nhật Cường.

Vậy vì sao và ai đã chỉ đạo những người cận kề giúp việc ông Chung ( như lái xe, thư kí) chiếm đoạt tài liệu mật vụ Nhật Cường? Câu trả lời tới đây chắc sẽ được cơ quan điều tra làm rõ, tuy nhiên có một thực tế nhiều người biết đó là cái tên Công ty cổ phần Thương mại Minh Hoa (Công ty Minh Hoa) của bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa vợ ông Chung- làm giám đốc.

Trong vụ Nhật Cường, chính Công ty Minh Hoa đã ký hợp đồng cung cấp và triển khai phần mềm hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP) trị giá 40,6 tỉ đồng với Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường. Hợp đồng 40,6 tỉ này, tạo điều kiện vừa đủ để liên danh Nhật Cường – Đông Kinh thắng gói thầu gần 43 tỉ đồng của Sở KHĐT Hà Nội với điều kiện được bổ sung là phải có “kinh nghiệm thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hóa tương tự” (có tối thiểu 1 hợp đồng có giá trị 35 tỉ đồng”. Hai bên thậm chí còn có biên bản nghiệm thu xác nhận Nhật Cường đã hoàn thành 85% khối lượng công việc. Biên bản được lập tháng 11.2015, một tháng trước thời điểm mở thầu gói thầu của Sở KHĐT TP Hà Nội.

Liên quan đến sai phạm của gói thầu này, cơ quan điều tra đã bắt 3 cán bộ của Hà Nội: nguyên Phó Giám đốc Sở KHĐT TP Hà Nội Nguyễn Tiến Học; Trưởng phòng Đăng ký kinh doanh Phạm Thị Kim Tuyến Giám đốc Công ty Đầu tư và phát triển Đông Kinh Lê Duy Tuấn…với tội danh Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Chỉ đạo công tác đấu thầu liên quan Công ty Nhật Cường

Trong vụ án liên quan đến Công ty Nhật Cường, cơ quan chức năng xác định có những thiệt hại nghiêm trọng xảy ra tại dự án số hóa tài liệu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố nhiều bị can về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty Nhật Cường, Sở KH-ĐT Hà Nội, một số đơn vị liên quan.

Trong số các bị can đã bị khởi tố, có ông Nguyễn Tiến Học (cựu phó giám đốc Sở KH&ĐT), bà Phạm Thị Kim Tuyến (trưởng Phòng Đăng ký kinh doanh Sở KH&ĐT), Lê Duy Tuấn (giám đốc kinh doanh Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Đông Kinh) và Bùi Quang Huy cùng bị khởi tố, bắt giam về tội danh vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Mở rộng điều tra, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Văn Tứ, chánh Văn phòng Thành ủy Hà Nội và Phạm Thị Thu Hường, chánh văn phòng Sở Kế hoạch – đầu tư. Cả hai bị can cùng bị điều tra về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng theo khoản 3 điều 222 Bộ luật hình sự năm 2015.

Trong vụ án này, ông Chung với tư cách là người đứng đầu Hà Nội đã có nhiều chỉ đạo bất thường trong việc thực hiện gói thầu số hóa tài liệu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn TP Hà Nội.

Cụ thể, ngày 30/5/2016, Sở KH-ĐT có báo cáo số 641 gửi đích danh Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung về việc thực hiện công tác số hóa tài liệu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn.

Tại báo cáo, Sở cho biết, năm 2015, đã triển khai số hóa hồ sơ đăng ký doanh nghiệp của các năm 2014, 2015 và một phần hồ sơ đăng ký doanh nghiệp FDI theo quyết định 6169 của UBND TP về phân bổ nguồn thưởng thu vượt dự toán ngân sách Trung ương năm 2014. Sở này cũng đã tổ chức đấu thầu để lựa chọn nhà thầu thực hiện; hiện đã triển khai xong hạng mục scan tài liệu với tổng số bộ hồ sơ đăng ký DN là 71.603 bộ. Đối với gói thầu số hóa của năm 2016, Sở cho biết đã triển khai xong bước thông báo mời thầu (vào ngày 15/4/2016) trên Báo Đấu thầu.

Đến trước thời điểm đóng thầu (10h sáng ngày 16/5), đã có 6 nhà thầu mua hồ sơ dự thầu; có 4 nhà thầu đến nộp hồ sơ dự thầu - đủ các điều kiện để mở thầu theo quy định. Sở đã dự kiến tổ chức mở thầu và xét thầu theo quy định. Tuy nhiên, cùng lúc đó nhận được ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP về việc tạm dừng đối với gói thầu trên; Sở đã thông báo tới các nhà thầu về việc tạm dừng triển khai lựa chọn nhà thầu.

Sau đó, Sở KH&ĐT Hà Nội đề nghị UBND thành phố xem xét, cho phép tiếp tục triển khai thực hiện đối với gói thầu số hóa tài liệu năm 2016 để đảm bảo thời gian thực hiện. Ngày 14/6/2016, UBND Hà Nội có văn bản phúc đáp chấp thuận đề xuất của Sở KH&ĐT về việc tiếp tục triển khai lựa chọn nhà thầu cho gói thầu nêu trên.

Tuy nhiên, trong thời gian chờ mời thầu trở lại, Công ty TNHH giải pháp phần mềm Nhật Cường (còn gọi Nhật Cường Software do ông Bùi Quang Huy - đang bị truy nã quốc tế, làm chủ) đã đề nghị Sở KH&ĐT thực hiện thí điểm số hóa hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Công việc thí điểm chính là nội dung gói thầu đã bị tạm dừng trước đó dù Sở KH&ĐT đã thông báo mời thầu, có nhà thầu nộp hồ sơ.

Tháng 8/2016, Sở KH&ĐT có văn bản đề xuất Chủ tịch UBND Hà Nội cho phép Nhật Cường Software thực hiện thí điểm số hóa hồ sơ đăng ký doanh nghiệp của Sở theo giải pháp kỹ thuật công nghệ doanh nghiệp đề xuất và thực hiện miễn phí. Chủ tịch UBND Hà Nội đã đồng ý với đề xuất trên.

Đây chính là bước khởi đầu của Nhật Cường tiếp cận với dự án số hóa đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp do Sở KH-ĐT làm chủ đầu tư. Sau đó, liên danh với công ty Đông Kinh và trúng thầu gói thầu số hóa lẽ ra đã được triển khai mở thầu từ thời điểm tháng 5/2016.

Ngay trong ngày 4/8, ông Nguyễn Văn Tứ báo cáo UBND TP và Chủ tịch TP Nguyễn Đức Chung bằng văn bản số 3991, nội dung: chấp thuận Công ty Nhật Cường thực hiện số hóa thí điểm. Tại báo cáo, Giám đốc Sở KH-ĐT Nguyễn Văn Tứ nhắc cụ thể: “Ngày 1/8/2016, thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP, Sở KH-ĐT đã trao đổi, làm việc với đại diện Công ty TNHH giải pháp phần mềm Nhật Cường về việc thực hiện thí điểm số hóa hồ sơ đăng ký kinh doanh và giải pháp DN qua mạng…”. Đây là những bước đi đầu tiên để Nhật Cường tiếp cận và sau đó trở thành nhà thầu cung cấp dịch vụ số hóa hồ sơ đăng ký doanh nghiệp của Hà Nội.

Cuối năm 2016, Sở KH&ĐT Hà Nội tiếp tục mở lại gói thầu nhưng bổ sung thêm “yêu cầu về giải pháp, tiêu chuẩn kỹ thuật số hóa tài liệu đã được thực hiện thí điểm thời gian qua”. Một trong những tiêu chuẩn được bổ sung là nhà thầu phải có “kinh nghiệm thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hóa tương tự”.

Điều kiện để tham gia thầu “có tối thiểu 1 hợp đồng có giá trị 35 tỷ đồng trở lên hoặc 2 hợp đồng 20 tỷ mà nhà thầu hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành phần lớn với tư các là nhà thầu chính trong 3 năm gần đây” được chuyển thành điều kiện “1 hợp đồng có giá trị là 35 tỷ đồng trở lên”.

Việc bổ sung thêm điều kiện “kinh nghiệm” trong lần mở thầu này giúp doanh nghiệp Nhật Cường thắng thầu. Bởi khi đó, trong hợp đồng của nhà thầu liên danh Nhật Cường - Đông Kinh có 1 đợp đồng tương tự do nhà thầu thực hiện. Đó là hợp đồng cung cấp và triển khai phần mềm hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP) do công ty TNHH Thương mại Minh Hoa của bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa vợ ông Chung là giám đốc làm chủ đầu tư.

Hợp đồng được ký giữa công ty TNHH Thương mại Minh Hoa (chủ đầu tư) với công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường ngày 28/12/2015 - gần 1 năm trước ngày Sở KHĐT mở gói thầu số hóa tài liệu hồ sơ doanh nghiệp. Giá trị hợp đồng là hơn 40,6 tỷ đồng. Tháng 11/2016, hai bên có biên bản nghiệm thu xác nhận Công ty Nhật Cường đã hoàn thành 85% khối lượng công việc của Hợp đồng, một tháng trước thời điểm mở thầu gói thầu của Sở KHĐT TP Hà Nội.

Với “hợp đồng tương tự” kể trên, liên danh Nhật Cường - Đông Kinh đã thắng thầu và ký hợp đồng thực hiện gói thầu Số hóa tài liệu hồ sơ đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn TP Hà Nội với Sở KHĐT vào ngày 26/12/2016. Ngày 25/11/2016, Sở KH-ĐT ra quyết định về việc phê duyệt điều chỉnh hồ sơ mời thầu gói thầu. Trước đó 2 ngày, liên danh Nhật Cường và Công ty TNHH Đầu tư và phát triển Đông Kinh có tên trong biên bản đóng thầu, là 1 trong 3 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu gói thầu “Số hóa”.

Chỉ đạo mua độc quyền ( không qua đấu thầu) chế phẩm Redoxy-3C.

Ngoài những chỉ đạo bất thường của ông Nguyễn Đức Chung trong phi vụ đấu thầu số hóa của công ty Nhật Cường, ông Chung còn được cho là có những chỉ đạo đặc biệt liên quan đến những sai phạm của các bị can đã bị khởi tố trong vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Hà nội, trong đó có vụ mua độc quyền chế phẩm Redoxy-3C của Cty Thoát nước Hà Nội.

Cụ thể, ngày 22/8/2016, tại trụ sở UBND TP.Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND T.P Hà Nội đã chủ trì cuộc họp với 2 Công ty là Watch Water và Nordic Water về xử lý ô nhiễm nước hồ và cung cấp nước sạch trên địa bàn TP.Hà Nội. Cùng tham dự cuộc họp có Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thế Hùng; Lãnh đạo các Sở: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài nguyên và Môi trường, Ngoại vụ; Văn phòng UBND Thành phố; Lãnh đạo Công ty Watch Water, Công ty Nordic Water; Lãnh đạo các đơn vị: Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Nội, Công ty TNHH MTV nước sạch Hà Đông, CTCP nước sạch số 2, Công ty TNHH MTV thoát nước Hà Nội, CTCP quốc tế Sơn Hà. Đáng chú ý, trong cuộc họp này, ông Chung đã chỉ đạo phải xử lý ô nhiễm bằng chất RedOxy-3C và mua độc quyền, không đấu thầu.

Do hóa chất này chưa từng sử dụng ở Việt Nam nên trong kết luận, ông Chung đã giao việc lập hồ sơ xin cấp phép sử dụng chế phẩm cho chính các cơ quan chức năng của Thành phố. Sau khi có kết luận chỉ đạo, ông Nguyễn Thế Hùng – Phó Chủ tịch UBNDTP đã ký ban hành Quyết định số 4847/QĐ-UBND ngày 5/9/2016 về việc thành lập tổ công tác “Theo dõi các hoạt động và kết quả thử nghiệm xử lý ô nhiễm nước hồ Giáp Bát, Hố Mẻ, Ba Mẫu bằng chế phẩm RedOxy-3C”.

Tổ công tác có sự tham gia của cán bộ trong lĩnh vực cấp thoát nước và các sở có liên quan như ông Võ Tiến Hùng và Trần Trọng Văn -Tổng và Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV thoát nước Hà Nội làm tổ trưởng, tổ phó; Ông Lê Hồng Quân -Trưởng phòng Quản lý hạ tầng cấp thoát nước (Sở Xây dựng), ông Nguyễn Phương Nhung – Phó phòng Giao thông đô thị (Sở Tài chính), bà Lê Thanh Hiếu – Trưởng phòng Quản lý công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ) cùng nhiều người khác làm tổ viên

Sau khi có chỉ đạo phải đàm phán để mua độc quyền RedOxy-3C không cần đấu thầu của Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Đức Chung, ngày 15/8/2016, Công ty ARKTIC nhập về 3.240kg hóa chất RedOxy-3C; Ngày 29/8/2016 nhập tiếp 16.200kg, giá nhập khẩu 213.000 đồng/kg. Sau 2 lần nhập khẩu, ngày 23/9/2016, Công ty ARKTIC ký độc quyền phân phối chất RedOxy-3C với Công ty Watch Water tại Việt Nam (nhập gần 20 tấn rồi mới ký hợp đồng độc quyền).

Ký độc quyền xong, 3 ngày sau, ngày 26/9/2016, Công ty ARKTIC báo giá chất RedOxy-3C cho Công ty TNHH MTV thoát nước Hà Nội là 372.900 đồng/kg. Dù ngày 23/9/2016 Công ty ARKTIC mới được ký độc quyền, và ngày 26/9/2016 mới báo giá cho Công ty TNHH MTV thoát nước Hà Nội, nhưng trước đó Công ty TNHH MTV thoát nước Hà Nội vẫn làm Công văn 1265/CV-TNHH ngày 22/9/2016 để mua hóa chất. Công văn do Phó tổng giám đốc Trần Trọng Văn ký nêu rõ giá chưa VAT là 326.000 đồng/kg (thực tế sau đó ARKTIC báo giá cao hơn, vì thời điểm này ARKTIC vẫn chưa ký hợp đồng với đối tác bên Đức, cũng chưa làm báo giá)

Dù vậy, đến ngày 30/9/2016, Phó chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Thế Hùng vẫn chỉ đạo Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Xây dựng thực hiện mua hóa chất tại công ty ARKTIC, có trụ sở chính tại 12 Đặng Tiến Đông, P.Trung Liệt, Q.Đống Đa (cũng là nơi tọa lạc của siêu thị Minh Hoa, thuộc sở hữu của bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa) theo đề nghị của cấp dưới.

Đến thời điểm mà Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Đức Chung chỉ đạo mua hàng theo kiểu độc quyền, công ty ARKTIC do Nguyễn Đức Hạnh thành lập mới được 9 tháng tuổi và chưa có kinh nghiệm gì về xử lý ô nhiễm. Thậm chí, các chỉ đạo sau đó đều là thực hiện trước rồi doanh nghiệp này mới thực hiện sau. Như vậy, Công ty ARKTIC chỉ sau vài tháng thành lập đã chiếm trọn vị trí độc quyền trong lĩnh vực xử lý nước ở thủ đô Hà Nội.

Liên quan đến vụ án này, ngày 20/8/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Võ Tiến Hùng, Tổng Giám đốc Công ty TNHHMTV Thoát nước Hà Nội về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Văn Chiến