Vụ khởi tố cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng: Luật sư phân tích các vấn đề pháp lý đặt ra và qui trình tố tụng tiếp theo…

(Pháp lý) - Theo nhận định của Luật sư Đặng Văn Cường, đây là giai đoạn đầu của quy trình tố tụng hình sự. Do đó, Cơ quan điều tra sẽ thu thập các tài liệu, chứng cứ để chứng minh. Nếu chứng minh được hành vi phạm tội như tội danh đã khởi tố , thì với quy định của Bộ luật Hình sự hiện nay , vị cựu Bộ trưởng này có thể đối mặt với mức hình phạt từ 12 đến 20 năm tù…

Bị khởi tố do liên quan đến khu đất “vàng” tại TP.HCM của Sabeco

Ngày 10/7, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Vũ Huy Hoàng, cựu bộ trưởng Bộ Công Thương, để điều tra về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Các quyết định và lệnh trên đã được Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp phê chuẩn. Tối cùng ngày, cơ quan điều tra của Bộ Công an đã tống đạt quyết định trên.

Theo một số nguồn tin, ông Vũ Huy Hoàng bị khởi tố do có liên quan đến vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí liên quan đến khu "đất vàng" số 2 - 4 - 6 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP.HCM của Tổng công ty Bia, Rượu, Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco).

Trước đó, liên quan đến lô "đất vàng" này, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã phê chuẩn quyết định khởi tố bị can ông Nguyễn Hữu Tín (nguyên Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh); ông Đào Anh Kiệt (nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP) cùng 3 người khác tội "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai", quy định tại điều 229 Bộ Luật Hình sự năm 2015; Nguyễn Lan Châu (chuyên viên Phòng Quản lý đất, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh), ông Lâm Nguyên Khôi (nguyên Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh) và ông Nguyễn Quang Minh (nguyên Trưởng phòng Hạ tầng, Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh) cùng bị khởi tố về hành vi "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí".

Theo tìm hiểu của phóng viên, Sabeco được Bộ Tài chính cho phép sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng để xây dựng trụ sở văn phòng Sabeco và trung tâm thương mại dịch vụ văn phòng theo phương án sắp xếp, xử lý nhà đất công.

Tuy nhiên, dựa trên tờ trình của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đào Anh Kiệt, vào tháng 6.2015, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Hữu Tín ký quyết định chấp thuận cho Công ty CP Đầu tư Sabeco Pearl thuê khu đất với thời gian 50 năm để xây dựng dự án khu phức hợp 6 sao, trung tâm hội nghị, hội thảo và cao ốc văn phòng cho thuê.

Quyết định trên trái với phương án xử lý nhà, đất của Bộ Tài chính đối với khu đất này. Ngoài ra, nếu Sabeco không có nhu cầu sử dụng lô đất này và giao lại cho nhà nước thì UBND TP HCM phải giao đất qua đấu giá quyền sử dụng đất chứ không phải tự ý giao chỉ định cho Công ty CP Đầu tư Sabeco Pearl, để rồi sau đó Sabeco thanh lý toàn bộ cổ phần sở hữu trong Sabeco Pearl cho Công ty CP Attland (1 trong 4 cổ đông sáng lập Sabeco Pearl, vốn điều lệ ban đầu chiếm 23%) với giá bèo.

Những vấn đề pháp lý đặt ra

Trao đổi với phóng viên Pháp lý, Thạc sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, thêm một cựu Bộ trưởng bị khởi tố hình sự do sai phạm trong lĩnh vực quản lý kinh tế, chức vụ là thêm một nỗi buồn trong công tác cán bộ cũng như sự giảm sút niềm tin của người dân đối với năng lực, phẩm chất cán bộ. Tuy nhiên, trước sự quyết tâm của Đảng và Nhà nước ta trong việc chỉnh đốn Đảng, trước việc kiên quyết xử lý các cán bộ, Đảng viên suy thoái, sai phạm thì việc xử lý một vài, thậm chí một số, một bộ phận cán bộ sai phạm cũng là điều cần thiết để giữ gìn uy tín của Đảng và Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay.

Trước đó vị cựu Bộ trưởng này cũng đã bị xem xét kỷ luật, tưởng rằng mọi chuyện dừng lại ở đó, không ngờ sự việc lại ở mức độ nghiêm trọng hơn, đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ông Vũ Huy Hoàng là Bộ trưởng Bộ Công thương giai đoạn 2011 - 2016. Sau khi nghỉ hưu, từ cuối năm 2016 và đầu năm 2017, Ban Bí thư và Chính phủ đã quyết định kỷ luật xóa tư cách Bộ trưởng Bộ Công thương của ông Hoàng do có nhiều sai phạm.

Cụ thể, ông Hoàng được xác định là thiếu gương mẫu, có biểu hiện vụ lợi trong việc tiếp nhận, bổ nhiệm con trai là Vũ Quang Hải làm kiểm soát viên Tổng công ty thuốc lá Việt Nam; điều động ông Vũ Quang Hải tham gia HĐQT Tổng công ty bia, rượu, nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) để bầu làm thành viên HĐQT, Phó tổng giám đốc Sabeco; vi phạm quy định của Ban chấp hành T.Ư về những điều đảng viên không được làm và quy định của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, vi phạm luật Phòng, chống tham nhũng, gây bức xúc trong xã hội.

Ngoài ra, ông Hoàng còn buông lỏng lãnh đạo, kiểm tra dẫn đến một số đơn vị trực thuộc Bộ Công thương thực hiện không đúng các quy định về tuyển dụng, tiếp nhận, đánh giá, bổ nhiệm, quy hoạch cán bộ theo phân cấp quản lý, để một số cán bộ vi phạm kỷ luật, bị khởi tố.

Ban Bí thư xác định, các vi phạm, khuyết điểm của ông Hoàng đã gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến uy tín của Ban cán sự đảng, của Bộ Công Thương và cá nhân ông Hoàng.

Đến nay, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Vũ Huy Hoàng về Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí theo quy định tại Điều 219 Bộ luật hình sự năm 2015.

Ở đây, theo thông tin ban đầu thì Cơ quan chức năng xác định khu đất số 2 - 4 - 6 Hai Bà Trưng có vị trí đắc địa, song những người có trách nhiệm thuộc UBND TP.HCM đã chỉ định cho thuê đất không qua đấu giá gây thiệt hại cho nhà nước. Vì vậy, cơ quan điều tra sẽ làm rõ lô đất này liên quan đến trách nhiệm quản lý của những cá nhân, tổ chức, cơ quan đơn vị nào, việc vi phạm về quản lý xảy ra như thế nào, có sự tham gia của những ai để xác định trách nhiệm pháp lý, vai trò đồng phạm, làm cơ sở để xử lý đối với những người tiếp theo theo quy định của pháp luật.

Đối với những vụ án tội phạm về chức vụ, kinh tế, tham nhũng thì thường sẽ có đồng phạm, thường là sẽ phạm tội có tổ chức và thường sẽ liên quan đến yếu tố thu lợi bất chính. Bởi vậy trong vụ việc này, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ tất cả các tổ chức, cá nhân có liên quan để xác định vai trò, trách nhiệm pháp lý.

Nếu trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy có cá nhân, cán bộ, nhân viên khác mà có cùng ý chí thực hiện tội phạm thì cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm.

Trong trường hợp phát hiện ra các hành vi vi phạm khác về chức vụ, kinh tế thì cũng xem xét, nếu thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm thì cũng sẽ tiếp tục khởi tố về các tội danh khác và có thể đối với những người khác có liên quan. Luật sư Đặng Văn Cường phân tích.

Quy trình tố tụng tiếp theo…

Theo nhận định của Luật sư Đặng Văn Cường, đây là giai đoạn đầu của quy trình tố tụng hình sự. Do đó, Cơ quan điều tra sẽ thu thập các tài liệu, chứng cứ để chứng minh bị can là người có chức vụ, quyền hạn, là người được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước nhưng đã cố ý vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản, gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng trở lên.

Luật Sư Cường cho cho biết thêm, theo quy định của pháp luật thì tội danh này đòi hỏi chủ thể đặc biệt là người có chức vụ quyền hạn, ở đây phải là người được giao quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước nhưng đã vì động cơ cá nhân, vì vụ lợi hoặc vì lý do khác mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản của nhà nước, gây thất thoát, lãng phí, thiệt hại đến tài sản nguồn thu cho ngân sách.

Trong vụ việc này, ngoài việc xem xét yếu tố về chủ thể, về vai trò, nhiệm vụ, chức năng trong việc quản lý tài sản nhà nước, làm rõ hành vi vi phạm pháp luật thì cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ tài sản bị thất thoát, lãng phí là bao nhiêu. Nếu trường hợp tài sản thất thoát, lãng phí từ 1.000.000.000 đồng trở lên thì người vi phạm sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội danh này là từ 10 năm đến 20 năm tù. Với quy định của bộ luật hình sự hiện nay thì vị cựu Bộ trưởng này có thể đối mặt với mức hình phạt cao nhất là 20 năm tù, trong trường hợp tài sản của nhà nước bị thất thoát từ 1.000.000.000 đồng trở lên. Luật sư Đăng Văn Cường nhận định.

Theo Luật sư Đặng Văn Cường, trong vụ án này, cơ quan điều tra sẽ xác định giá trị quyền sử dụng đất cho thuê tại thời điểm chỉ định cho thuê là bao nhiêu tiền (căn cứ vào hợp đồng thuê đất), đồng thời sẽ làm rõ giá cả thị trường tại thời điểm đó là bao nhiêu ? Trong trường hợp tổ chức đấu giá theo quy định thì số tiền sẽ được thu về ngân sách nhà nước là bao nhiêu tiền ? Từ đó đến nay việc thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước là bao nhiêu, trên cơ sở đó sẽ xác định tính chất mức độ nghiêm trọng của vụ án, xác định thiệt hại đối với nhà nước và làm cơ sở tính toán trách nhiệm pháp lý đối với những người vi phạm theo quy định pháp luật.

Ngoài việc phải chịu trách nhiệm hình sự, bị phạt tù, người vi phạm còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ, bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Ngoài ra, gây thiệt hại đến tài sản của nhà nước phải bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật.

Theo quy định tại Điều 219, Bộ luật Hình sự 2015 Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí được quy định như sau:

1. Người nào được giao quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước mà vi phạm chế độ quản lý, sử dụng tài sản, gây thất thoát, lãng phí từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi;
b) Có tổ chức;
c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
d) Gây thất thoát, lãng phí từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thất thoát, lãng phí 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Đinh Chiến