Củng cố vai trò của WTO trong cuộc chiến chống Covid-19

Trong tuyên bố mới đây của G20 về Covid-19 đã “thiếu sót” trong việc đề cập đến Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vào thời điểm cần có sự hợp tác quốc tế hơn để khẩn trương kiểm soát và chống lại đại dịch Covid-19 đang lan rộng, bao gồm cả trong thương mại. Các nhà lãnh đạo G20 thừa nhận tầm quan trọng của thương mại trong việc giải quyết đại dịch trong tuyên bố đưa ra khi kết thúc hội nghị trực tuyến khẩn cấp ngày 25/3.

Các bên hứa hẹn sẽ sử dụng tất cả các công cụ chính sách có sẵn để giảm thiểu thiệt hại kinh tế và xã hội từ đại dịch. Đi sâu vào cuộc chiến sinh tồn toàn cầu này, WTO đã bị tổn hại nặng nề bởi sự xói mòn do chủ nghĩa đơn phương gây ra và tăng cường chủ nghĩa dân tộc kinh tế toàn cầu. Hiện nay, vì Covid-19, tất cả các cuộc họp của WTO đã bị tạm dừng cho đến ít nhất là cuối tháng 4. Những người coi WTO nhất thiết phải là trung tâm của thương mại thế giới đang tự hỏi vai trò của tổ chức này bây giờ là gì và sẽ còn tiếp tục như thế nào?

Trong số các chuyên gia thương mại, có rất nhiều ý tưởng cho việc sử dụng WTO để giúp chống lại đại dịch. Đứng đầu danh sách là nhu cầu cấp thiết để quay trở lại và kiềm chế các lệnh cấm xuất khẩu thuốc và vật tư y tế. Ở lần tính toán cuối cùng, 35 quốc gia đã áp đặt các lệnh cấm như vậy. Mặc dù các biện pháp này, tùy thuộc vào cách áp dụng chúng, có thể hợp pháp theo các quy định của WTO, nhưng chúng không phù hợp với mục tiêu của G20 trong việc phối hợp ứng phó theo cách tránh sự can thiệp không cần thiết vào giao thông và thương mại quốc tế. Các biện pháp đó đã ngăn chặn các loại thuốc và nguồn cung cấp hạn chế đến nơi cần thiết nhất để tiến hành cuộc chiến toàn cầu chống lại Covid-19, đặc biệt là ở các nước nghèo nhất, nơi dịch bệnh có thể là tồi tệ nhất.

Cuộc chiến chống Covid-19 trở nên có ý nghĩa khi ngay lập tức trên toàn thế giới tạm dừng tất cả thuế quan đối với nhập khẩu thuốc và thiết bị y tế. Nhiều quốc gia vẫn áp thuế nhập khẩu đối với toàn bộ hàng hóa liên quan đến y tế cần thiết trong đại dịch này. Tất cả các quốc gia phải nhập khẩu ít nhất một số các mặt hàng này. Không một quốc gia nào có thể sản xuất tất cả những hàng hóa này với số lượng cần thiết.

Các ý tưởng phù hợp khác cho hành động của WTO đã được đề xuất bao gồm: thúc đẩy tính minh bạch trong tất cả các biện pháp quốc gia được thực hiện để chống lại virus; cải thiện thuận lợi hóa thương mại để giảm chi phí hành chính đối với các sản phẩm liên quan đến sức khỏe; loại bỏ các rào cản phi thuế quan gây cản trở thương mại thuốc và thiết bị y tế; áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế để giúp đảm bảo an toàn và chất lượng của hàng hóa y tế nhập khẩu; trợ cấp cho việc sản xuất các loại thuốc mới cần thiết khẩn cấp để ngăn chặn virus; tái khẳng định rằng các quy định của WTO cho phép cấp phép bắt buộc các loại thuốc cần thiết của các nước đang phát triển trong những hoàn cảnh thảm khốc này; và cho phép nhân viên y tế di chuyển dễ dàng hơn qua biên giới. Bởi vì WTO hoạt động theo sự đồng thuận, chỉ có thể hành động nếu tất cả các thành viên hợp tác quyết định nên hành động.

Nói chung, nếu ngay cả một thành viên nói không, thì không có gì có thể xảy ra. WTO hoàn toàn là một tổ chức định hướng thành viên. Mặc dù vậy, các thành viên của WTO chưa sử dụng đúng mức vai trò của tổ chức này trong cuộc khủng hoảng toàn cầu của đại dịch Covid-19.

Hơn nửa thế kỷ hình thành kể từ Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT), WTO đã được thành lập cách đây 25 năm để cung cấp các giải pháp toàn cầu trong thương mại, bao gồm cả những thời điểm như thế này. Virus không có biên giới, điều này bao gồm mối quan hệ tương quan giữa virus và thương mại. WTO đã hoãn hội nghị bộ trưởng lần thứ 12 đã được lên kế hoạch tổ chức tại Kazakhstan vào tháng 6.

Tuy nhiên, ngay cả với sự giãn cách xã hội, tự cách ly và kiểm dịch, các thành viên WTO có thể trả lại cho WTO vai trò trung tâm chính đáng của mình trong thương mại thế giới bằng cách theo đuổi những ý tưởng này và các ý tưởng khác cho các giải pháp toàn cầu. Có thể tính đến Hội nghị Bộ trưởng trực tuyến để thảo luận về cách sử dụng thương mại tốt nhất nhằm giúp đánh bại Covid-19 trong bối cảnh hiện nay.

Theo congthuong.vn

Nguồn bài viết: https://congthuong.vn/cung-co-vai-tro-cua-wto-trong-cuoc-chien-chong-covid-19-135360.html