“Để mô hình hợp tác PPP bền vững, doanh nghiệp cần nhất là minh bạch“

"Đầu tư PPP trong lĩnh vực dịch vụ công, rủi ro lớn nhất là chính sách, dịch vụ công chỉ cần thông tin minh bạch chính sách rõ ràng, nhất quán", Giám đốc Vinacert cho biết.

Nằm trong khuôn khổ Hội nghị toàn quốc về phát triển bền vững 2019 với chủ đề "Vì một thập niên phát triển bền vững hơn" được tổ chức ngày 12/9, phiên chuyên đề "Quan hệ đối tác công tư (PPP): Nhu cầu thực tiễn và định hướng chính sách để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và phát triển bền vững" đã thu hút sự tham gia của nhiều Bộ, ngành, doanh nghiệp, chuyên gia cùng đóng góp ý kiến.
Phát biểu tại Hội nghị ông Nico Barrito – Giám đốc khu vực châu Á Thái Bình Dương, Tổ chức R20 cho rằng, mô hình đối tác công tư - PPP đang được triển khai ngày càng rộng rãi ở Việt Nam, đây cũng là một mô hình kinh tế bền vững. Bởi rất nhiều vấn đề kinh tế hiện nay không chỉ giải quyết bởi Chính phủ mà còn cần sự chung tay từ các doanh nghiệp.
"Các vấn đề về hạ tầng cơ sở vật chất, giao thông, dịch vụ dân sinh,… nếu chỉ chờ nguồn vốn của Chính phủ sẽ mất rất nhiều năm để phát triển trong khi các doanh nghiệp có thể đầu tư và bù lại nguồn thu từ các dịch vụ này", ông Nico nói.

Giám đốc khu vực châu Á Thái Bình Dương của Tổ chức R20 cũng cho rằng, rất nhiều công trình giao thông công cộng ở Indonesia đã được vận hành theo hình thức PPP, đây là mô hình hướng tới sự phát triển bền vững, lâu dài nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, để hợp tác PPP kết nối giữa khu vực công và khu vực tư thật sự hiệu quả, các bên đều phải thực hiện các cam kết. Trong khi doanh nghiệp cam kết đầu tư hạ tầng chất lượng cao thì Chính phủ cũng phải có cam kết về mặt chính trị.

Nếu chúng ta đặt mình vào doanh nghiệp, chúng ta sẽ nhận thấy các nguy cơ về khoản đầu tư, nguồn thu có đảm bảo,… Các cơ chế chính sách cho nhà đầu tư nếu không nhất quán và đảm bảo sẽ làm mất sức hấp dẫn của dự án PPP.

Năm tồn tại trong mô hình PPP ở Việt Nam

Trao đổi về những điểm còn tồn tại trong mô hình PPP tại Việt Nam, ông Đoàn Giang – Chuyên gia PPP quốc tế thuộc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) nhìn nhận, có năm điểm tồn tại cơ bản mà các dự án PPP ở Việt Nam đang gặp phải.

Đầu tiên là việc tại nhiều dự án các nhà đầu tư được lựa chọn không thông qua hình thức đấu thầu. Ngoài ra, một số dự án PPP khi đưa ra lựa chọn nhà đầu tư vẫn chưa được chuẩn bị tốt. Điều này dẫn đến việc lựa chọn nhà đầu tư thiếu năng lực hoặc xảy ra các phát sinh về chi phí vốn, thời gian kéo dài,…

Bên cạnh đó, khuôn khổ chính sách chưa đồng bộ; đặc biệt là thiếu cơ chế chia sẻ rủi ro giữa các nhà đầu tư và khu vực công cùng với khả năng dự báo rủi ro về thị trường, chính sách vẫn còn thấp là những điểm còn tồn tại ở các dự án PPP của Việt Nam.

Ở góc độ doanh nghiệp tham gia vào hợp tác công - tư (PPP), ông Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng nhận và Giám định Vinacert cho rằng, để mô hình hợp tác công tư được bền vững doanh nghiệp cần sự minh bạch của chính sách nhà nước.

"Mọi thông tin chính sách, quy chế, dự án đều cần được công khai, vì nếu công khai các doanh nghiệp đáp ứng được hết. Chỉ sợ nhất là sự "tù mù" không biết đâu sẽ là đúng đâu sẽ là sai vì không rõ chính sách như thế nào", ông Dũng thẳng thắn chia sẻ.

Theo ông Dũng, đầu tư PPP trong lĩnh vực dịch vụ công, rủi ro lớn nhất là chính sách, dịch vụ công chỉ cần thông tin minh bạch chính sách rõ ràng, nhất quán đừng "nay thế này, mai thế kia".

Cần có khuôn khổ pháp lý để PPP bền vững

Để giải quyết các tồn tại trong hình thức PPP, chuyên gia PPP quốc tế Đoàn Giang cho rằng, bên cạnh vai trò của các nhà đầu tư, vai trò của Chính phủ cũng rất quan trọng. Trong đó, Chính phủ cần tạo ra môi trường pháp lý lành mạnh cho mô hình đối tác công – tư (PPP) với việc tập trung vào xây dựng khuôn khổ chính sách, pháp lý, thể chế rõ ràng, có cơ chế giải quyết tranh chấp, quy tắc mua sắm, định phí.

Chính phủ nên có vốn, ngân sách để chuẩn bị dự án, hỗ trợ dự án khả thi, quản lý và theo dõi nghĩa vụ nợ của Chính phủ. Cũng như có quy trình chuẩn và phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các cơ quan, trách nhiệm rõ ràng trong thẩm định và phê duyệt dự án, năng lực của cơ quan chính phủ, cơ quan chuyên trách PPP về giám sát, tạo điều kiện và xúc tiến dự án, ông Giang chỉ ra.

Ông Nico Barrito - Giám đốc khu vực châu Á Thái Bình Dương, Tổ chức R20 cũng đưa ra hai kiến nghị về việc phát triển mô hình PPP bền vững. Một là Chính phủ phải xem xét việc bù giá, trợ cấp cho các dự án này. Một số dự án PPP trong xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông cần được Chính phủ trợ giá để hấp dẫn nhà đầu tư tham gia. Theo thời gian, việc bù giá sẽ giảm đi, gánh nặng tài chính của Chính Phủ do đó cũng giảm đi.

Thứ hai là việc chuyển giao công nghệ, nếu phát triển các dự án PPP về năng lượng và muốn duy trì nó trong nhiều năm tới thì cần đảm bảo sự vận hành lâu dài bằng việc chuyển giao và duy tu bảo dưỡng.

"Do đó, cần có cơ chế để đảm bảo quyền lợi của cả hai bên công – tư nhằm phát triển các dự án PPP lâu dài, bền vững. Phải làm sao để cà phê Việt Nam có mặt tại khắp nơi trên thế giới, làm thế nào để các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, các dự án hạ tầng, năng lượng được duy tu bảo dưỡng, phát huy hết được lợi ích của mô hình PPP. Đây chính là mục tiêu của phát triển bền vững", ông Nico Barrito nhìn nhận.

Theo bizlive.vn

Nguồn bài viết: https://bizlive.vn/kinh-doanh/de-mo-hinh-hop-tac-ppp-ben-vung-doanh-nghiep-can-nhat-la-minh-bach-3520281.html