Bảo hiểm xã hội Việt Nam: Kiên quyết đề nghị xử lý hình sự doanh nghiệp chây ỳ, nợ đọng BHXH kéo dài

(Pháp lý) - Sau khi nhắc nhở, đôn đốc và thanh tra nhưng doanh nghiệp vẫn cố tình chây ỳ, trốn tránh trách nhiệm đóng BHXH trong thời gian dài, BHXH Việt Nam sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để thực hiện xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự sửa đổi.

Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các địa phương kiểm tra, thanh tra. Với những doanh nghiệp nợ từ 3 tháng trở lên, cơ quan BHXH sẽ thực hiện các đợt thanh tra chuyên ngành. Trường hợp các doanh nghiệp có số nợ cao và kéo dài hơn 6 tháng, cơ quan BHXH sẽ tiến hành thanh tra đột xuất. Sau thanh tra, BHXH Việt Nam và BHXH các địa phương đã công khai danh sách doanh nghiệp nợ đọng BHXH lên trang thông tin điện tử để công khai danh tính những đơn vị cố tình chây ì, trốn đóng BHXH cho dư luận được biết.

Tính đến hết tháng 7/2018, BHXH Việt Nam đã tiến hành thanh tra và kiểm tra tại 8.110 đơn vị, doanh nghiệp. Qua đó phát hiện 17.700 lao động chưa được đóng hoặc đóng thiếu BHXH, truy thu số tiền 45.022 triệu đồng. BHXH Việt Nam cũng đã phát hiện 553 lao động đóng không đúng đối tượng và kiến nghị số tiền phải thoái thu hoàn trả là 1.808 triệu đồng. Thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy đến tháng 8/2018, số nợ BHXH trong toàn quốc là khoảng 7.000 tỉ đồng, chiếm 3,6 % số phải thu. So với tháng trước, số nợ đã giảm khoảng 0,2 %.

Trao đổi với báo chí tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ với Báo chí, ông Mai Đức Thắng, Phó trưởng Ban Thu - BHXH Việt Nam, cho biết về lộ trình xử lý dứt điểm tình trạng nợ đọng BHXH kéo dài thời gian qua. Theo ông Mai Đức Thắng, quy luật chung là những tháng đầu quý số nợ tăng cao và những tháng cuối quý giảm đi. Nguyên nhân bởi doanh nghiệp có xu hướng chiếm dụng tiền đóng BHXH để dùng vào mục đích sản xuất kinh doanh. “Điều này thể hiện rõ nhất trong những tháng đầu năm. Số nợ BHXH thường khá cao và giảm dần trong những tháng sau đó”. Trước thực trạng thanh tra không phát hiện vi phạm pháp luật, ông Mai Đức Thắng cho biết thêm, BHXH Việt Nam chủ trương tăng cường công tác thanh tra, để tuyên truyền, nhắc nhở các đơn vị, doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc việc chấp hành chính sách BHXH và các quy định pháp luật hiện hành.

Về xử lý các doanh nghiệp nợ BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự sửa đổi, ông Mai Đức Thắng cho biết: BHXH Việt Nam đang khởi động quy trình xem xét các doanh nghiệp nợ BHXH để chuyển cho cơ quan điều tra.
Tuy nhiên, nếu lạm dụng quá nhiều thì bên cạnh việc chủ sử dụng lao động nợ BHXH phải đi tù thì người lao động trong doanh nghiệp mất việc làm.

Để công bằng và tạo sự bình đẳng đối với các doanh nghiệp, ông Mai Đức Thắng cho rằng: Đối với những doanh nghiệp chấp hành tốt việc đóng BHXH nhưng đột xuất nợ BHXH chỉ vì một đơn hàng nhất định bị dừng hoặc sự cố tài chính khiến tạm thời chậm đóng BHXH thì cần nhắc nhở và theo dõi tiếp, mục tiêu là bảo vệ tốt nhất lợi ích của doanh nghiệp và quyền lợi người lao động.

Mới đây, cơ quan BHXH TP. HCM chuyển hồ sơ nợ BHXH của một doanh nghiệp sang cơ quan công an để điều tra xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự”. BHXH TP. Hà Nội cũng đang hoàn thiện hồ sơ pháp lý đối với 02 doanh nghiêp là Công ty Cổ phần Xây dựng số 12 Thăng Long nợ 6.085.779.163 đồng (tương đương 112 tháng nợ) và Công ty cổ phần Sông Đà 207 nợ trên 5.838.261.012 đồng (tương đương 55 tháng nợ) sẽ là những doanh nghiệp được cơ quan bảo hiểm thiết lập hồ sơ để chuyển tới cơ quan Công an theo quy định của Điều 216 Bộ luật Hình sự sửa đổi 2017.

Trao đổi về các trường hợp trốn đóng BHXH, Luật sư Trần Đại Ngọc, Giám đốc Cty TNHH Luật Trần Nguyễn cho rằng: Đối với doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 50 đến dưới 200 người; không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản 1 Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015 thì trong trường hợp này sẽ bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. Còn với hành vi trốn đóng từ 1 tỷ đồng trở lên; trốn đóng bảo hiểm cho 200 người trở lên; không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của người lao động quy định tại điểm b hoặc điểm c khoản 2 Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015 thì trong trường hợp này sẽ bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng. Theo Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội còn có thể bị phạt từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Việc xử lý hình sự đối với các đơn vị, doanh nghiệp cố tình chây ì, trốn đóng BHXH cho người lao động là một giải pháp tốt, quyết liệt và cần thiết nhưng cũng chỉ là một trong các giải pháp. Ông Mai Đức Thắng nhấn mạnh: Chỉ những doanh nghiệp đang làm ăn tốt, đã được cơ quan BHXH nhắc nhở, tuyên truyền và đôn đốc thực hiện nghĩa vụ với nhà nước, trách nhiệm với người lao động mà vẫn cố tình chây ì, trốn đóng BHXH trong thời gian dài mới bị chuyển sang xử lý hình sự.

Thành Chung