Bước tiến mới trong hợp tác tư pháp giữa các nước Asean

(Pháp lý) - Cổng thông tin điện tử Tòa án các nước ASEAN với địa chỉ www.cacj-ajp.org đã chính thức được ra mắt và đi vào hoạt động ngày 27/7 vừa qua. Đây sẽ là kênh quan trọng để các nước thành viên chia sẻ kinh nghiệm, từ đó đề xuất nâng cấp các tiêu chuẩn của cơ quan tư pháp thông qua việc hỗ trợ và thúc đẩy trao đổi đào tạo.

Kênh thông tin quan trọng để các nước chia sẻ kinh nghiệm

Phát biểu tại buổi lễ công bố Cổng thông tin điện tử, Chánh án Singapore Sundaresh Menon nhấn mạnh rằng bên cạnh việc giới thiệu hệ thống pháp lý của ASEAN nhằm tăng cường hiểu biết về các hệ thống pháp luật khu vực, thúc đẩy các dòng chảy thương mại - đầu tư vào ASEAN thì đây cũng là kênh quan trọng để các nước thành viên chia sẻ kinh nghiệm, từ đó đề xuất nâng cấp các tiêu chuẩn của cơ quan tư pháp thông qua việc hỗ trợ và thúc đẩy trao đổi đào tạo.

Đây là bước quan trọng đầu tiên trong nỗ lực hợp tác của các cơ quan tư pháp ASEAN, trên cơ sở ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực tòa án và tư pháp phục vụ lợi ích quốc gia và bao trùm là lợi ích của khu vực. Trên cơ sở đó, các nước thành viên sẽ thực hiện các bước tiếp theo trong nỗ lực hợp tác để nâng cao năng lực các tổ chức tư pháp và tạo thuận lợi hơn cho người dân tiếp cận công lý.

Cổng thông tin điện tử Tòa án các nước ASEAN được Chính phủ Na Uy tài trợ thông qua Quỹ Sáng kiến khu vực Na Uy-ASEAN trị giá 3,6 triệu NOK (khoảng 400.000 USD). Số tiền này được dùng để vận hành, phát triển và bảo trì Cổng thông tin điện tử cho đến tháng 7/2020.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam, ông Nguyễn Hòa Bình cho biết, với tư cách là Chủ tịch Cộng đồng Chánh án ASEAN năm 2016, Việt Nam đã có nhiều đóng góp thiết thực được hiện thực hóa như Cổng thông tin điện tử, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng bộ Hiến chương Cộng đồng Chánh án ASEAN cũng như cơ chế hợp tác về chia sẻ thông tin giữa tòa án các nước trong khuôn khổ ASEAN, cơ chế tống đạt giấy tờ tư pháp liên quan đến quyền lợi của công dân các nước trong khu vực.

Đặc biệt, trong khuôn khổ hợp tác ASEAN, Singapore đã hỗ trợ Việt Nam trong việc xây dựng và ban hành Bộ quy tắc đạo đức thẩm phán, được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao; nghiên cứu ứng dụng thông tin trong hoạt động tòa án; hỗ trợ công tác đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ thẩm phán Việt Nam; trao đổi giáo dục trong đào tạo các giảng viên nguồn cho Học viện Tòa án...

Các nước hỗ trợ tư pháp cho nhau như thế nào?

Trước đó, cũng tại một Hội nghị Hội đồng Chánh án ASEAN, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng: việc hội nhập và xích lại gần nhau giữa các hệ thống tư pháp và pháp luật trong khu vực, dựa trên các chuẩn mực chung được thừa nhận rộng rãi sẽ giảm bớt chi phí thực thi pháp luật, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp và người dân ở các nước ASEAN; tăng cường tính minh bạch và khả năng dự đoán trước của hệ thống tư pháp; củng cố niềm tin của các nhà đầu tư; tạo cơ hội tiếp cận nguồn vốn và cạnh tranh bình đẳng giữa các nước.

Trong bối cảnh ASEAN ngày càng hội nhập, nhu cầu về một cơ chế tống đạt giấy tờ tư pháp trong nội khối ngày càng cần thiết. Việc hướng đến một cơ chế chung đảm bảo hiệu quả hoạt động tống đạt giấy tờ tư pháp là xu hướng chung của nhiều quốc gia trên thế giới. Trong bối cảnh Việt Nam và một số nước ASEAN đang xem xét gia nhập Công ước La Hay 1965 về tống đạt giấy tờ tư pháp ra nước ngoài trong lĩnh vực dân sự hoặc thương mại, một thỏa thuận chung về vấn đề này nhằm tạo điều kiện để Tòa án các nước thành viên ASEAN tống đạt giấy tờ sang các nước thành viên khác. Hiện trong phạm vi ASEAN, Việt Nam mới chỉ ký kết Hiệp định song phương về tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự với Lào và Campuchia. Với các nước thành viên còn lại, chưa có một thỏa thuận nào làm cơ sở để thực thi hiệu quả việc tống đạt giấy tờ tư pháp trong lĩnh vực dân sự, ông Nguyễn Hòa Bình nói.

Tình hình tranh chấp dân sự gia tăng giữa công dân các nước cũng trở thành vấn đề cấp bách trong bối cảnh các thành viên ASEAN hội nhập sâu rộng hơn trong Cộng đồng ASEAN. Vì vậy, chủ đề “Tranh chấp gia đình xuyên biên giới” nhận được sự quan tâm của đại biểu các nước. Tại Hội nghị lần thứ 4 năm 2016, đại diện Tòa án tối cao Singapore nêu ý kiến, những cải thiện trong chính sách về đi lại, nhập cư giữa các nước và quá trình toàn cầu hóa đã dẫn đến việc gia tăng số lượng các cuộc hôn nhân giữa công dân các quốc gia khác nhau trong ASEAN. Khi các cuộc hôn nhân này đổ vỡ, con cái của họ có thể bị bắt buộc rời bỏ đất nước, nơi đứa trẻ được sinh ra hoặc bị tước đi quyền tiếp cận với một bên cha hoặc mẹ trong một thời gian dài. Điều này ảnh hưởng xấu đến lợi ích tổng thể của đứa trẻ đó. Để giải quyết các vấn đề này, theo phía Singapore, trước mắt cần hình thành một mạng lưới thông tin giữa các Thẩm phán ASEAN, trên cơ sở là một Ủy ban về giải quyết tranh chấp trẻ em xuyên quốc gia.

Hòa Nguyễn (tổng hợp)