Tuy nhiên, từ thực tế điều tra nhiều vụ án lớn, xử lý nhiều cán bộ tham nhũng kể cả những cán bộ có chức vụ cao, cho thấy tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, xảy ra cả trong khu vực Nhà nước và khu vực ngoài Nhà nước; hành vi tham nhũng ngày càng tinh vi, phức tạp… Thực tế này đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết trong thời gian tới.
Nhân dịp đầu Xuân Quý Mão 2023, Phóng viên Tạp chí Pháp lý đã có cuộc phỏng vấn 2 vị Đại biểu Quốc hội khoá XV - Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, TS. Trần Công Phàn và Phó chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà, ghi lại những ý kiến thẳng thắn và hiến kế tâm huyết của 2 Đại biểu cho công tác xây dựng và hoàn thiện chính sách pháp luật, kiểm soát quyền lực và nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch HLGVN TS. Trần Công Phàn
Kết quả PCTN,TC tạo hiệu ứng tích cực, lan toả mạnh mẽ trong toàn xã hội
Phóng viên: Thời gian qua, đặc biệt năm 2022, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước, công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTN,TC) đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, phát hiện nhiều vụ án lớn, xử lý nhiều cán bộ tham nhũng kể cả những cán bộ có chức vụ cao. Theo 2 ông, những nguyên nhân nào giúp đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác PCTN,TC?
Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà: Do có sự lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của Quốc hội, sự chung sức đồng lòng, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng các cấp, các ngành, các địa phương.
Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC (Ban Chỉ đạo) đã sâu sát, quyết liệt, chỉ đạo toàn diện công tác PCTN, TC; chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, nâng cao hiệu quả công tác thu hồi tài sản; phát huy ngày càng hiệu quả cơ chế chỉ đạo, xử lý các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; chỉ đạo việc thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo xây dựng, hoàn thành nhiều Đề án, nhiệm vụ quan trọng theo Kết luận và Chương trình công tác của Bộ Chính trị; chú trọng chỉ đạo sơ kết, tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả công tác PCTN, TC, nhất là tổng kết 10 năm công tác PCTN, TC trên phạm vi toàn quốc giai đoạn 2012-2022, qua đó khẳng định những kết quả đạt được, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện PCTN, TC trong giai đoạn tiếp theo, lan tỏa quyết tâm đấu tranh PCTN, tiêu cực trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế- xã hội và PCTN được đẩy mạnh, từng bước hoàn thiện cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể”, “không dám”, “không cần” tham nhũng.
Vai trò của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên, các cơ quan truyền thông, báo chí và người dân, doanh nghiệp... trong PCTN ngày càng được chú trọng, phát huy.
Những kết quả nêu trên đã tiếp tục khẳng định quyết tâm cao của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta trong cuộc đấu tranh PCTN với tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai và không chịu sức ép của bất kỳ cá nhân nào”; đã tạo hiệu ứng tích cực, lan toả mạnh mẽ trong toàn xã hội, đồng thời thực sự “đã trở thành phong trào, xu thế không thể đảo ngược”, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, được bạn bè quốc tế ghi nhận.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà
Phó Chủ tịch HLGVN, TS. Trần Công Phàn: Theo tôi, bên cạnh những nhân tố nói trên, một nhân tố quan trọng không thể không kể đến đó chính là sự phối hợp chặt chẽ nhịp nhàng, có hiệu quả của các cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, Toà án và các cơ quan chức năng PCTN,TC từ Trung ương đến địa phương.
Nếu như trước đây khi phát hiện những sai phạm, những dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực của cán bộ, đảng viên, để có thể khởi tố, điều tra, xử lý hình sự được thì phải trải qua nhiều trình tự, thủ tục phức tạp, thường mất khá nhiều thời gian. Nhất là có những vụ việc khi kiểm tra phát hiện sai phạm, phải chờ có kết luận thanh tra, kiểm tra, báo cáo cơ quan chức năng xem xét kỷ luật… sau khi có quyết định thi hành kỷ luật rồi mới chuyển sang công an, kiểm sát, toà án để xử lý hình sự. Chính điều này đã dẫn đến việc xử lý cán bộ, đảng viên tham nhũng, tiêu cực kéo dài, xử lý không dứt điểm, có trường hợp khi quyết định khởi tố thì đối tượng đã tẩu tán hết tài sản, thậm chí đã nhanh chân bỏ trốn...
Tuy nhiên, thời gian gần đây, vấn đề này được cải thiện rất nhiều, trong nhiều vụ khi phát hiện có cán bộ, đảng viên sai phạm, có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực, thì quy trình từ xem xét kỷ luật đến khởi tố, điều tra của các cơ quan chức năng rất nhanh, thậm chí là thực hiện khởi tố, điều tra song song, đồng thời việc xem xét kỷ luật. Hoặc khởi tố trước, xem xét kỷ luật sau như trong vụ án “Việt Á”, vụ “chuyến bay giải cứu”....
Song song với đó, ngay từ khi tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm về tham nhũng, kinh tế, cũng như trong suốt quá trình điều tra, tuy tố, xét xử, trong quá trình xử lý các vụ án tham nhũng, các cơ quan chức năng đã phối hợp chặt chẽ, đề ra các biện pháp hữu hiệu để thu hồi triệt để tài sản bị thiệt hại. Chúng ta có thể thấy rõ hiệu quả của nó trong nhiều đại án gần đây với giá trị tài sản thu giữ và phong tỏa được lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Một điều nữa mà tôi muốn nói đến là, tội phạm tham nhũng là loại tội phạm có tính ẩn rất cao, đối tượng phạm tội thường là người có chức vụ, có trình độ học vấn cao, có hiểu biết pháp luật, có nhiều mối quan hệ xã hội và có đủ thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng… khiến việc thu thập tài liệu, chứng cứ, chứng minh tội phạm tham nhũng vô cùng khó khăn, nhất là đối với tội phạm đưa nhận hối lộ lại càng khó. Phát hiện và xử lý được nhiều vụ tham nhũng lớn đồng thời cũng chứng minh được nhiều vụ đưa nhận hối lộ như thời gian qua, không thể không kể đến sự nỗ lực, sự quyết tâm và mưu trí của các cán bộ cơ quan tư pháp, đặc biệt là các chiến sĩ công an, kiểm sát viên trong việc thu thập thông tin tài liệu, lấy lời khai, củng cố chứng cứ, chứng minh tội phạm đã buộc các đối tượng phải thừa nhận hành vi của mình.
Những vấn đề đặt ra đối với công tác PCTN, TC trong tình hình mới
Phóng viên: Năm 2022 vừa qua, các cơ quan tư pháp đã triệt phá nhiều vụ án lớn, phanh phui các vụ công tư bắt tay tham nhũng, các vụ đưa nhận hối lộ khủng. Qua các đại án này cho thấy những vấn đề gì và đặt ra những vấn đề gì cần giải quyết trong thời gian tới đây?
Phó Chủ tịch HLGVN, TS. Trần Công Phàn: PCTN đặc biệt phải chú trọng nhất là khâu phòng ngừa, chứ không phải đợi đến khi đã xảy ra hậu quả mới xử lý. Mặc dù những năm qua, đặc biệt năm 2022, các cơ quan tư pháp đã triệt phá nhiều vụ án lớn. Tuy nhiên, nhìn vào những kết quả tích cực đó cho thấy chúng ta mới chỉ làm tốt được khâu chống tham nhũng còn “phòng” vẫn chưa được chú trọng.
Tôi lấy ví dụ như 2 vụ án lớn mà xã hội đặc biệt quan tâm là vụ “Việt Á” và vụ “chuyến bay giải cứu”, hai vụ án này xảy ra khi cả nước đang gồng mình chống lại đại dịch, khi mà Nhà nước áp dụng chính sách nhân đạo để thực hiện các chuyến bay giải cứu đồng bào về nước tránh đại dịch, vậy mà nhóm lợi ích lại câu kết để vơ vét, trục lợi hàng nghìn tỉ đồng. Rõ ràng trong lúc mà cả xã hội khó khăn nhất, cần sự chung tay góp sức của tất cả mọi người, mọi tầng lớp trong xã hội để vượt qua đại dịch, thì một số đối tượng vẫn có thể, vẫn dám, vẫn bất chấp tất cả để tham nhũng.
Chống chúng ta đang làm tốt rồi, đang quyết liệt làm tốt hơn trước, nhưng cần phải làm tốt công tác phòng ngừa để cho không dám tham nhũng mới là quan trọng, mới là cái gốc. Nếu đã tham nhũng rồi, đã gây thiệt hại nặng nề rồi và bị xử lý nghiêm rồi thì cũng chỉ là xử lý phần ngọn thôi.
Điều cần thiết là phải xử lý được gốc, vấn đề phải làm sao để người ta không cần, không dám và không thể tham nhũng. Theo tôi, vấn đề đặt ra ở đây là phải có một hệ thống quy định pháp luật thật chặt chẽ để cho cán bộ không thể, không có điều kiện để tham nhũng.
Đặc biệt cần lưu ý hoàn thiện cơ chế để kiểm soát quyền lực, cần phải có cơ chế, chính sách thế nào để cán bộ “không thể, không dám, không muốn” tham nhũng. Điều mà tôi muốn nói đến ở đây đó chính là chính sách đối với cán bộ; việc sử dụng đội ngũ cán bộ; quản lý cán bộ như thế nào...? đây là câu chuyện rất đáng quan tâm và đặt ra nhiều vấn đề rất đáng suy nghĩ hiện nay.
Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2022
Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà: Theo tôi, trong thời gian tới, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo các lực lượng chức năng tiếp tục tăng cường đấu tranh các loại tội phạm, vi phạm pháp luật; triển khai toàn diện công tác PCTN,TC theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN,TC. Xử lý nghiêm tham nhũng về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu, môi trường, sử dụng công nghệ cao. Làm tốt công tác thanh loại, truy bắt, vận động đầu thú đối tượng truy nã, nhất là số đối tượng nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm...
Đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 của Chính phủ về “phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030”, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, quản trị xã hội, cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, hạn chế tình trạng “tham nhũng vặt”, nâng cao hiệu quả PCTN trên cơ sở kết nối dữ liệu, ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại.
Chính phủ cần nâng cao hơn nữa trách nhiệm của các cấp chính quyền, xây dựng văn hóa liêm chính của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt của tập thể lãnh đạo và người đứng đầu trong PCTN, tiêu cực.
Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, tập trung vào các lĩnh vực đấu thầu, đấu giá, quản lý, sử dụng đất đai, chứng khoán, quản lý thuế...; ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, “tham nhũng vặt”, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp; khắc phục triệt để tình trạng cơ quan thanh tra, kiểm toán đã tiến hành thanh tra, kiểm toán nhưng không phát hiện vi phạm, sau đó, cơ quan có thẩm quyền khác lại phát hiện có vụ việc vi phạm về cùng một nội dung.
Đẩy mạnh công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, nhất là đối với các vụ án tham nhũng thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, TC theo dõi, chỉ đạo. Nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác thu hồi tài sản tham nhũng. Tiếp tục nâng cao năng lực các đơn vị chuyên trách đáp ứng yêu cầu đấu tranh PCTN. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động điều tra; công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao năng lực, đạo đức nghề nghiệp, ý thức trách nhiệm và các kỹ năng công vụ cho lực lượng thực thi pháp luật. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, công vụ; chấn chỉnh, xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng của cán bộ, công chức, viên chức.
Quốc hội, Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là của người đứng đầu trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật.
Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch HLGVN Trần Công Phàn (giữa) trao đổi với Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc (trái) bên lề phiên họp Quốc hội
Hoàn thiện hệ thống pháp luật– nhiệm vụ đặc biệt quan trọng
Phóng viên: Thưa TS. Trần Công Phàn, qua công tác điều tra các đại án kinh tế, tham nhũng thời gian qua, cơ quan điều tra của Bộ Công an đã kiến nghị sửa đổi bổ sung nhằm bịt kín nhiều lỗ hổng trong nhiều quy định pháp luật kinh tế. Là ĐBQH và giữ trọng trách quan trọng trong TW Hội Luật gia VN, ông nhận xét gì về hệ thống chính sách pháp luật đầu tư kinh doanh của VN….?
Phó Chủ tịch HLGVN, TS. Trần Công Phàn: Theo dõi việc kỷ luật, truy tố, xét xử nhiều cán bộ và lãnh đạo cấp cao của nhiều tỉnh thành, bộ ngành và doanh nghiệp thời gian qua cho thấy, đa số đều vi phạm ở lĩnh vực liên quan đến đấu giá, đấu thầu, quy hoạch, đất đai, tài sản công, tài chính công, ngân hàng, tài chính, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp... Điều này cho thấy một thực tế là hệ thống pháp luật của chúng ta vẫn còn tồn tại nhiều khoảng trống, nhiều lỗ hổng. Điển hình nhất là những lỗ hổng, bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn, xung đột giữa các văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực: đất đai, đầu tư, xây dựng, quy hoạch; nhà ở, kinh doanh bất động sản, môi trường,… Những lỗ hổng pháp luật này vô tình tạo điều kiện cho nhiều đối tượng vẫn có thể tham và dám tham nhũng.
Tôi mong rằng các cơ quan tư pháp, đặc biệt là cơ quan điều tra, kiểm sát, toà án… trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục đúc rút ra những nguyên nhân dẫn đến tham nhũng và nhận diện những thủ đoạn tội phạm, những kẽ hở pháp luật ở đâu, sơ hở ở vấn đề quản lý chỗ nào?... từ đó kiến nghị những giải pháp sửa đổi hoàn thiện hệ thống pháp luật, bịt kín những lỗ hổng pháp luật.
Tuy nhiên, bên cạnh việc sửa đổi hoàn thiện pháp luật, quan trọng vẫn phải là công tác cán bộ, vẫn là yếu tố con người. Có thể có những sơ hở pháp luật, có thể pháp luật vẫn còn khuyết thiếu, nhưng người cán bộ có phẩm chất tốt, có đạo đức… khi phát hiện ra những vấn đề đó, sẽ đề xuất, kiến nghị sửa đổi, ngược lại người cán bộ mà phẩm chất, đạo đức kém sẽ lợi dụng những thiếu sót, sơ hở pháp luật để trục lợi... Cho nên, cuối cùng thì quan trọng vẫn là công tác cán bộ, kiểm soát quyền lực quan chức.
Phóng viên: Vì sao công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật luôn được chú trọng nhưng vẫn tồn tại nhiều bất cập như vậy? Phải chăng do chất lượng xây dựng pháp luật của chúng ta chưa đạt kỳ vọng, thưa TS. Trần Công Phàn?
Phó Chủ tịch HLGVN, TS. Trần Công Phàn: Quả thực nhìn vào hệ thống các văn bản pháp luật, đặc biệt pháp luật liên quan đến đầu tư kinh doanh vẫn còn nhiều điều khiến chúng ta phải suy nghĩ về chất lượng xây dựng pháp luật. Bởi thực tế hệ thống pháp luật đâu đó vẫn còn tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn, xung đột giữa các văn bản quy phạm pháp luật; tính ổn định của pháp luật thấp, thường xuyên phải sửa đổi, bổ sung; nhiều quy định pháp luật chưa phù hợp thực tiễn, tính khả thi thấp…
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này, đó là hạn chế ngay chính trong cơ chế phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong xây dựng, thực thi chính sách, pháp luật; chưa hoàn toàn bóc tách giữa công đoạn xây dựng và phân tích chính sách với công đoạn soạn thảo văn bản pháp luật. Việc xây dựng chính sách, pháp luật của chúng ta vẫn còn thiếu tính chuyên nghiệp. Năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ về xây dựng chính sách và soạn thảo văn bản pháp luật của đội ngũ cán bộ, công chức còn hạn chế…
Ngoài ra trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, của người đứng đầu, của các bộ phận tham mưu, trách nhiệm giải trình, tuy đã được quy định nhưng còn chung chung. Đặc biệt là còn thiếu các chế tài xử lý vi phạm trong xây dựng pháp luật, chế tài đối với việc ban hành các văn bản pháp luật sai trái.
Và cuối cùng, ở mức độ nhất định, có thể nói vẫn còn biểu hiện lợi ích nhóm trong xây dựng nội dung các văn bản pháp luật, kể cả tư duy bao cấp, tư duy né tránh trách nhiệm,… vẫn ít nhiều còn hiện hữu. Đây là những hạn chế mà thời gian gần đây đã được các đại biểu Quốc hội, lãnh đạo Chính phủ và các doanh nghiệp đề cập.
Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà phát biểu tại Quốc hội
3 giải pháp quan trọng trong kiểm soát quyền lực cán bộ
Phóng viên: Hệ thống pháp luật PCTNTC đã và đang từng bước hoàn thiện, nhưng hiện nay vẫn còn nhiều bất cập. Đặc biệt nổi lên 2 bất cập lớn trong các quy định, cơ chế kiểm soát thu nhập quan chức, trong kiểm soát quyền lực quan chức. Ông có nhận xét và đề xuất gì trước các ý kiến phải xây dựng Luật Đạo đức quan chức và luật hóa tội làm giàu bất chính, bổ sung cơ chế tịch thu tài sản không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp trong BLHS, thưa TS. Đỗ Đức Hồng Hà?
Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà: Tôi cơ bản đồng tình với đề xuất phải xây dựng Luật Đạo đức quan chức và luật hóa tội làm giàu bất chính, bổ sung cơ chế tịch thu tài sản không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát thu nhập quan chức, trong kiểm soát quyền lực quan chức.
Bên cạnh đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo kịp thời sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội và PCTN, TC, nhất là lĩnh vực đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, quản lý tài chính, tài sản công...
Phóng viên: Ông có hiến kế gì cho công tác xây dựng và hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực???
Phó Chủ nhiệm UBTP Quốc hội, TS. Đỗ Đức Hồng Hà: Theo tôi để kiểm soát được quyền lực cán bộ, để không xảy ra tham nhũng cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó cần chú trọng 3 giải pháp quan trọng sau:
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực bên trong bộ máy Nhà nước: Đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội theo hướng đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, phát huy dân chủ, pháp quyền, tăng tính chuyên nghiệp; Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng quy trình lập pháp, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; Quốc hội, các cơ quan thuộc Quốc hội, các Đại biểu Quốc hội tăng cường hoạt động chất vấn, giám sát chuyên đề về công tác PCTN, TC…
Cần tiếp tục sắp xếp tinh gọn lại hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước, xây dựng nền hành chính Nhà nước phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch. Bảo đảm tính độc lập, có đủ thực quyền của hệ thống cơ quan thanh tra Nhà nước nhằm nâng cao chất lượng của hoạt động kiểm soát quyền lực trong nội bộ hệ thống hành pháp.
Xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Tiếp tục đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động và uy tín của toà án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án và các cơ quan, tổ chức tham gia vào quá trình tố tụng tư pháp.
Thứ hai, tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng;
Thứ ba, hoàn thiện cơ chế pháp lý Nhân dân kiểm soát quyền lực Nhà nước. Theo đó, hoàn thiện cơ chế, chính sách phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể Nhân dân và các cơ quan thông tin đại chúng trong quá trình hoạch định chiến lược, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và trong việc phát hiện, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Hoạt động kiểm soát quyền lực Nhà nước của các tổ chức chính trị - xã hội cần được thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, tránh tổ chức tràn lan, dàn trải. Đặc biệt cần tăng cường phối hợp, tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ và chính quyền các cấp thực hiện tốt các hoạt động giám sát, đóng góp ý kiến xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật và cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm mọi biểu hiện tiêu cực, tham nhũng cả trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước theo quy định của pháp luật.
Phóng viên: Thưa TS. Trần Công Phàn, trong những giải pháp mà TS. Đỗ Đức Hồng Hà vừa nêu, đặc biệt có nhắc đến vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể… đồng hành cùng Chính phủ và chính quyền các cấp thực hiện tốt các hoạt động giám sát, đóng góp ý kiến xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật. Vậy với cương vị là Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam, ông có nhắn nhủ gì đối với Hội viên HLG trong nhiệm vụ tham gia góp ý, phản biện, xây dựng pháp luật?
Phó Chủ tịch HLGVN, TS. Trần Công Phàn: Hội Luật gia Việt Nam là tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp quy tụ sự tham gia của hơn 74.000 Hội viên là các Luật gia đã và đang làm công tác pháp luật tác tại các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật, Mặt trận, các đoàn thể, tổ chức kinh tế và các trường đại học, viện nghiên cứu... Đó cũng là thế mạnh của Hội Luật gia.
Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch HLGVN Trần Công Phàn phát biểu tại Quốc hội
Thời gian qua, công tác tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của các cấp Hội Luật gia Việt Nam tiếp tục được đẩy mạnh với nhiều hình thức đa dạng, chất lượng được nâng cao, nội dung các hoạt động thiết thực, bám sát yêu cầu thực tế và đã có những đóng góp tích cực vào việc xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật. Mỗi năm, Hội Luật gia các cấp tham gia góp ý phản biện xây dựng hàng trăm văn bản chính sách pháp luật của Trung ương (chưa tính các địa phương). Hội luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao và sự tin tưởng của Đảng và Nhà nước, nhất là ngày 1/7/2022 vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 14-CT/TW về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Luật gia Việt Nam trong tình hình mới. Trong đó, giao cho Hội Luật gia nhiều nhiệm vụ quan trọng trong việc tham gia xây dựng chính sách pháp luật.
Để đáp lại sự tin tưởng của Đảng và Nhà nước, đòi hỏi mỗi Hội viên, mỗi cấp hội càng phải có trách nhiệm cao hơn, phát huy trí tuệ của tập thể Hội viên trong việc tham gia góp ý, phản biện, xây dựng chính sách, pháp luật; chủ động tham gia công tác cải cách tư pháp, cải cách hành chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực… Về phía TW Hội cần không ngừng đổi mới hoạt động để huy động, tập hợp được nhiều ý kiến của các chuyên gia, các cán bộ nghiên cứu, những người làm thực tiễn… đóng góp ý kiến vào quá trình xây dựng chính sách pháp luật. Về phía Hội Luật gia các cấp phải chủ động tổng hợp, nghiên cứu, phân tích và có đề xuất ý kiến với các cơ quan có trách nhiệm trong việc xây dựng chính sách pháp luật, nhất là các ý kiến về mặt pháp lý, về kỹ thuật lập pháp, về tính khả thi của chính sách pháp luật.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Tiến sĩ Trần Công Phàn và Tiến sĩ Đỗ Đức Hồng Hà!
